Wybory parlamentarne we Włoszech w 1994 roku odbyły się 27 i 28 marca 1994. W ich wyniku wybrano członków Izby Deputowanych i Senatu XII kadencji. Były to wybory przedterminowe, przeprowadzone dwa lata po wyborach do parlamentu XI kadencji.
Tło wyborów
Potrzeba kolejnych wyborów wynikała z kryzysu politycznego, który dotknął włoską scenę polityczną. Seria ujawnianych afer korupcyjnych (tzw. Tangentopoli) z udziałem przedstawicieli tradycyjnych ugrupowań doprowadziła do poważnych przekształceń w dotychczasowym układzie partyjnym. Spośród współrządzących od 1980 ugrupowań koalicji Pentapartito rozwiązaniu uległy Chrześcijańska Demokracja i Partia Liberalna, pozostałe zaś (w tym Włoska Partia Socjalistyczna) marginalizacji. Spośród partii nierządzących zmiany jeszcze przed poprzednimi wyborami dotknęły Partię Komunistyczną, w trakcie XI kadencji doszło nadto do przekształceń we Włoskim Ruchu Społecznym. Na bazie dotychczasowych formacji powstawały nowe partie polityczne, skupiające zarówno dotychczasowych działaczy politycznych, jak i przyciągające nowe osobowości. Wśród tych ostatnich znalazł się mediowy magnat Silvio Berlusconi, który jesienią 1993 powołał Forza Italia (do której wstąpiło wielu chadeków, socjalistów i liberałów).
Uchwalona w trakcie XI kadencji parlamentu nowa ordynacja wyborcza do obu izb przewidywała po raz pierwszy wybory mieszane. W okręgach jednomandatowych wybierano 475 posłów i 232 senatorów. 155 członków Izby Deputowanych i 83 członków Senatu zostało wyłonionych proporcjonalnie. Przed wyborami główne siły polityczne zorganizowały się w bloki wyborcze, wystawiając wspólne listy w wyborach senackich oraz w wyborach większościowych do niższej izby parlamentu.
Centroprawica skupiła się wokół Silvia Berlusconiego i jego Forza Italia, z którą ścisłą współpracę nawiązało Centrum Chrześcijańsko-Demokratyczne (powstałe z chadecji), a także dwie nowe małe partie Unia na rzecz Centrum i Biegun Liberalno-Demokratyczny. W południowych regionach koalicja wspólnie z Sojuszem Narodowym wystartowała jako Biegun Dobrego Rządu, w północnych okręgach wyborczych razem z Ligą Północną tworzyła listy wyborcze Bieguna Wolności (Sojusz Narodowy w tych regionach startował oddzielnie). W części regionów listy centroprawicy wspierane były też przez środowisko radykałów skupione wokół Marca Pannelli.
Drugi blok powstał wokół obu ugrupowań postkomunistycznych. Sojusz Postępowców, zawiązany przez Achille Occhetto, tworzyły wywodzące się z PCI Demokratyczna Partia Lewicy i Odrodzenie Komunistyczne, zmarginalizowana Włoska Partia Socjalistyczna, antykorupcyjny Ruch na rzecz Demokracji – Sieć, Federacja Zielonych, Sojusz Demokratyczny (utworzony w 1993 przez dawnych republikanów i komunistów), Społeczni Chrześcijanie (utworzona w 1993 przez dawnych chadeków).
Trzeci sojusz wyborczy pod nazwą Pakt dla Włoch zawiązały największa z powstałych po rozwiązaniu chadecji formacja, tj. Włoska Partia Ludowa, a także ugrupowanie Pakt Segniego, zorganizowany przez Mariotta Segniego i kilka centrowych ugrupowań (w tym PRI).
W wyborach zwycięstwo odniosła centroprawica, jednak gabinet Silvia Berlusconiego wkrótce upadł przez wycofanie się z niego Ligi Północnej. Niemożność stworzenia większości rządowej doprowadziła do kolejnych przedterminowych wyborów w 1996.
Wyniki
Wybory do Izby Deputowanych XII kadencji
- Kwota proporcjonalna
Lista wyborcza
|
Głosy
|
%
|
Miejsca
|
Forza Italia-CCD
|
8 136 135
|
21,01
|
30
|
Demokratyczna Partia Lewicy
|
7 881 646
|
20,36
|
38
|
Sojusz Narodowy
|
5 214 133
|
13,47
|
23
|
Włoska Partia Ludowa
|
4 287 172
|
11,07
|
29
|
Liga Północna
|
3 235 248
|
8,36
|
11
|
Odrodzenie Komunistyczne
|
2 353 946
|
6,05
|
11
|
Pakt Segniego
|
1 811 814
|
4,68
|
13
|
Lista Pannelli
|
1 359 283
|
3,51
|
–
|
Federacja Zielonych
|
1 047 268
|
2,70
|
–
|
Włoska Partia Socjalistyczna
|
849 429
|
2,19
|
–
|
Ruch na rzecz Demokracji – Sieć
|
719 841
|
1,86
|
–
|
Sojusz Demokratyczny
|
456 114
|
1,18
|
–
|
SVP
|
231 842
|
0,60
|
–
|
Socjaldemokracja na rzecz Wolności
|
179 495
|
0,46
|
–
|
Pozostałe
|
953 677
|
2,5
|
–
|
Razem
|
38 717 043
|
100
|
155
|
- Okręgi jednomandatowe
Lista wyborcza
|
Głosy
|
%
|
Miejsca
|
Sojusz Postępowców
|
12 632 680
|
32,81
|
164
|
Biegun Wolności
|
8 767 720
|
22,77
|
164
|
Pakt dla Włoch
|
6 019 038
|
15,63
|
4
|
Biegun Dobrego Rządu
|
5 732 890
|
14,89
|
129
|
Sojusz Narodowy
|
2 566 848
|
6,66
|
8
|
Forza Italia-CCD
|
679 154
|
1,76
|
1
|
Lista Pannelli
|
432 666
|
1,12
|
–
|
SVP
|
188 017
|
0,49
|
3
|
Socjaldemokracja na rzecz Wolności
|
147 493
|
0,38
|
–
|
Pozostałe
|
1 337 652
|
3,49
|
–
|
Razem
|
38 504 158
|
100
|
475
|
Senat XII kadencji
Lista wyborcza
|
Głosy
|
%
|
Jednomandatowe
|
Proporcjonalne
|
Razem
|
Sojusz Postępowców
|
10 881 320
|
32,90
|
96
|
26
|
122
|
Biegun Wolności
|
6 570 468
|
19,87
|
74
|
8
|
82
|
Pakt dla Włoch
|
5 526 090
|
16,69
|
3
|
28
|
31
|
Biegun Dobrego Rządu
|
4 544 573
|
13,74
|
54
|
10
|
64
|
Sojusz Narodowy
|
2 077 934
|
6,28
|
–
|
8
|
8
|
Lista Pannelli-Reformatorzy
|
767 765
|
2,32
|
–
|
1
|
1
|
Partia Emerytów
|
250 637
|
0,76
|
–
|
–
|
–
|
Liga Lombardzka Alpejska
|
246 046
|
0,74
|
–
|
1
|
1
|
SVP
|
217 137
|
0,66
|
3
|
–
|
3
|
Liga Autonomii Wenecji
|
165 370
|
0,50
|
–
|
–
|
–
|
Forza Italia-CCD
|
149 965
|
0,45
|
–
|
1
|
1
|
Pozostałe
|
1 684 244
|
5,09
|
2
|
–
|
2
|
Razem
|
33 081 549
|
100
|
232
|
83
|
315
|
Podział miejsc pomiędzy partie
Bibliografia