Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku - główna, publiczna biblioteka województwa pomorskiego. Stanowi największą instytucję kultury w Gdańsku[1]. Finansowana jest przez dwa samorządy lokalne: samorząd województwa pomorskiego oraz miasto Gdańsk. Siedziba biblioteki znajduje się w budynku przy Targu Rakowym 5/6 w Gdańsku.
Historia
Początki biblioteki sięgają kwietnia 1945 roku, kiedy do Gdańska powrócił przedwojenny Sekretarz Generalny Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Wolnym Mieście Gdańsku, Marian Pelczar[2]. Działacz polonijny otrzymał z rąk ówczesnego Prezydenta Miasta Gdańsk, Franciszka Kotus-Jankowskiego, nominację na dyrektora Biblioteki Miejskiej[3]. Najważniejszym zadaniem Pelczara było poszukiwanie wywiezionej przez hitlerowców części zbiorów bibliotecznych oraz ich stopniowa rewindykacja, a także zabezpieczenie księgozbioru w budynku przy ul. Wałowej. W maju 1945 roku Kuratorium Okręgu Szkolnego w Gdańsku powołało Wojewódzką Komisję Opieki nad Książką[4].
Pierwszą wypożyczalnię publiczną na terenie Gdańska otwarto z inicjatywy Marty Schweiger 22 lipca 1945 roku przy ulicy Grottgera 12 w Oliwie. Jej księgozbiór stanowiło 2500 woluminów ocalałych z biblioteki dawnego Gimnazjum Polskiego. Jesienią przeniesiono ją do budynku przy ulicy Orkana 9. W tym samym czasie zorganizowano drugą wypożyczalnię przy ulicy Wałowej 9. Kolejne dwie placówki powstały 22 lutego 1948 roku na Oruni i we Wrzeszczu[5].
Do akcji wyposażania bibliotek - pod hasłem: "Biblioteka szkołą nowego człowieka" - włączyło się społeczeństwo. Podczas Święta Oświaty w dniach 1-3 maja 1946 roku w województwie gdańskim zebrano w zbiórkach 1 400 000 złotych oraz 2614 książek. Pierwszą w Gdańsku wypożyczalnię dla dzieci w wieku od 8 do 14 lat, uruchomiono w 1949 roku w Domu Kultury przy ulicy Wolności 48 w Nowym Porcie. Jej księgozbiór liczył około 1000 woluminów[6].
W latach 1948–1949 Biblioteka Miejska w Gdańsku składała się z dwóch części: Działu Naukowego i Działu Oświatowego[7][8]. W 1955 roku nastąpiła restrukturyzacja gdańskiego bibliotekarstwa. Dział Oświatowy stał się podstawą do utworzenia Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej[9][10] z siedzibą przy ulicy Uphagena[11][10] we Wrzeszczu. Wcześniej funkcję Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej pełniła obecna Miejska Biblioteka Publiczna w Gdyni[12]. Z Działu Naukowego Biblioteki Miejskiej wyodrębniła się Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk[13][14][3].
W 1975 roku wojewoda gdański nadał instytucji nazwę Wojewódzka Biblioteka Publiczna oraz wprowadził nowy statut[15]. 19 listopada 1994 roku instytucja otrzymała imię Josepha Conrada-Korzeniowskiego. 24 listopada 2003 roku uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nastąpiła powtórna zmiana nazwy biblioteki na Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną. 22 czerwca 2006 roku powstała Pracownia Komiksowa przy ulicy Paderewskiego 11, pierwsza tego typu placówka w Polsce, którą przejęła powołana w marcu 2012 roku filia pod nazwą Biblioteka Manhattan z siedzibą w centrum handlowym Manhattan we Wrzeszczu (al. Grunwaldzka 82)[16].
Do głównych zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku należy gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów. Ponadto instytucja sprawuje nadzór merytoryczny nad siecią samorządowych bibliotek publicznych w województwie pomorskim. Biblioteka prowadzi również działalność edukacyjną, kulturalną, a także wydawniczą[19]. W WiMBP funkcjonuje Dział Promocji, Marketingu i Public Relations, Dział Instrukcyjno-Szkoleniowy, Dział Regionalny[20] specjalizujący się w opracowywaniu Bibliografii Pomorza Gdańskiego i Środkowego[21] oraz Bibliografii Kaszub[22][22], powołana we współpracy z ambasadą Stanów Zjednoczonych w Warszawie jednostka międzynarodowej sieci placówek informacyjno-bibliotecznych American Corner[23], Gabinet Szanghajski promujący wiedzę o Chinach[24].
Wraz z Miejską Biblioteką Publiczną im. Marii Dąbrowskiej w Słupsku Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna współprowadzi Bałtycką Bibliotekę Cyfrową[25], w której udostępniane są digitalizowane zbiory o tematyce pomorskiej: książki, czasopisma, materiały ikonograficzne i kartograficzne oraz dokumenty życia społecznego. Organizacja instytucji przystosowana jest do potrzeb osób z niepełnosprawnością. W budynku przy ulicy Czerwony Dwór 21 funkcjonuje filia pod nazwą Biblioteka bez Barier[26].
27 grudnia 2021 uruchomiono cztery książkomaty, umożliwiające całodobowy odbiór i zwrot książek. Stanęły one przy filiach: Biblioteka Kokoszki, Biblioteka Chełm, Biblioteka Żabianka i Biblioteka Morenowa[27].
Zbiory
Wśród zbiorów bibliotecznych dominują książki wydane po 1945 roku. Biblioteka Manhattan posiada największą w Polsce kolekcję komiksów[28], która przekracza 12 000 woluminów. Poza publikacjami książkowymi gromadzone są zbiory specjalne: m.in. książki mówione w formie kaset magnetofonowych i płyt kompaktowych przeznaczone dla osób z niepełnosprawnością wzrokową, obejmujące zarówno literaturę piękną, jak i wydawnictwa popularnonaukowe[29]. Rejestrowane są nagrania muzyczne na płytach winylowych, a także filmy. Biblioteka Manhattan wyposażona jest dodatkowo w konsole do gier oraz instrumenty muzyczne: gitarę, perkusję i pianino elektroniczne[30][31].
Günter Grass : bibliografia polska za lata 1958–2000 / oprac. Jacek Grzybowski, Maria Mroczkiewicz, Leszek Rybicki (2000). Kontynuacja na stronie WiMBPG / oprac. Andrzej Fac.
Andrzej Perepeczko. Bibliografia / oprac. Leszek Rybicki (2015)
W Bibliotecznym Ośrodku Informacji WiMBP pod kierunkiem Leszka Rybickiego powstała koncepcja wielotomowej adnotowanej, ilustrowanej bibliografii „Gdańsk w literaturze : bibliografia od roku 997 do dzisiaj”. Opracowano t. 5, 1945–1979 (2007), t. 6, 1980–1989 (2010).
„Słownik Pisarzy Pomorza Gdańskiego” – baza internetowa na stronie WiMBPG.
Bibliografia Pomorza Gdańskiego czasów Solidarności : 1980–1981 (2010)
Bibliografia Kaszub : artykuły z czasopism / oprac. Agnieszka Chełchowska [i in.]. T. 1, 1945–1956 (2012; T. 2, 1957–1970 (2015)
W ramach serii ukazują się monografie bibliograficzne pisarzy pomorskich, każdy tom zawiera także szkice o życiu i twórczości pisarza. Dotychczas opublikowano:
Bedyński Tomasz. Lech Bądkowski – znany i nieznany : monografia bibliograficzna za lata 1941–2009 (2010)
Lucyna Legut : pisarka aktorka malarka : bibliografia oraz trzy szkice o twórczości / oprac. Małgorzata Smyl, Leszek Rybicki (2012)
Róża Ostrowska : bibliografia oraz trzy szkice o życiu twórczości / oprac. Andrzej Fac (2014)
Materiały z sesji poświęconej 70 rocznicy odzyskania niepodległości (1991)
Dlaczego Conrad? (1994) [Publikacja wydana z okazji nadania Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Gdańsku imienia Josepha Conrada-Korzeniowskiego]
Wasielewski Gwidon. 28 wierszy gdańskich (1998)
Dzianisz Paweł. Wokół Conrada (2008)
Gołaszewski Zenon. Baśnie z grodu Neptuna (2010)
Flisikowska Anna. Gdańsk literacki : od kontrolowanego do wolnego słowa (2011, współwydawca: Wydaw. Mestwin)
Karpiuk Janusz, Półtorak Agata (il.). Bajki Ezopa na nowo opowiedziane (2012)
Jentys-Borelowska Maria. Ogrody zamyśleń marzeń i symboli : rzecz o Janie Drzeżdżonie (2014, współwydawca: Fundacja Światło Literatury)
Pomorze wczoraj, Pomorze dzisiaj : fotografie z lat 1945–2015 / wybór fot. Janusz Górski; wybór cytatów Andrzej Fac, Janusz Górski, Piotr Sitkiewicz (2015, współwydawca: Oficyna Gdańska)
Teatr… jest całym moim życiem : opowieść o Ryszardzie Majorze / spisała Marzena Nieczuja-Urbańska (2015)
Andrzej K. Waśkiewicz we wspomnieniach / zebrała i opracowała Anna Sobecka (2017)
Obracht-Prondzyński Cezary, Korda Krzysztof. Powrót Pomorza w granice Rzeczypospolitej, w setną rocznicę 1920–2020 (2019, współwydawca: Instytut Kaszubski)
Kosmulska Sławina. (Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego (2020, współwydawca: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie)
Szulc Piotr, Babczyński Jakub. Olimpia z Gdańska (2015)
Pawlak Łukasz [scenariusz i rysunki]. Hans Memling malarz tego drugiego renesansu (2017)
Stasiak Robert, Kotecki Piotr. Piłsudski : cztery oblicza niepodległości (2018)
II. Czasopisma
Bibliotekarz Gdański 1973–1976
Bibliotekarz Gdański i Elbląski 1977–1981
Con-teksty 1997–2011 [pismo poświęcone Josephowi Conradowi; wersja ang. pt. Con-texts]
Przypisy
↑MagdalenaM.KruszyńskaMagdalenaM., Stan bibliotek publicznych w Polsce, [w:] ElżbietaE.Piotrowska, StanisławS.Rosiek, Raport o sytuacji książki w Gdańsku : biblioteki i czytelnictwo 2010-2011, Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2012, s. 73, ISBN 978-83-7453-117-7, OCLC843552500 [dostęp 2020-02-05].
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 10, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-05].
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 11, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-05].
↑Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego., Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku : informator., Gdańsk: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku, 1995, s. 3, ISBN 83-902683-5-3, OCLC35911800 [dostęp 2020-02-24].
↑Historia biblioteki, [w:] ElżbietaE.BuchalczykElżbietaE., MariaM.FrączekMariaM. (red.), Biblioteki Publiczne Gdańsk-Gdynia-Sopot. Informator, Gdańsk: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku, 1976, s. 6.
↑CzesławaC.ScheffsCzesławaC., Biblioteki Publiczne województwa gdańskiego. Historia i stan obecny, [w:] 50 lat bibliotekarstwa publicznego na Ziemi Gdańskiej, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku, 1995, s. 2.
↑ abWojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku, [w:] BłażejB.ŚliwińskiBłażejB., Encyklopedia Gdańska, Gdańsk 2012, s. 1105, ISBN 978-83-929932-5-4, OCLC828645553 [dostęp 2020-02-24].
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 18, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-24].
↑Miejska Biblioteka Publiczna, [w:] Małgorzata Sokołowska (Journalist), Izabella.I.Greczanik-FilippIzabella.I., Wiesława.W.KwiatkowskaWiesława.W., Encyklopedia Gdyni, wyd. 1, Gdynia: Verbi Causa, 2006–2009, s. 451, ISBN 978-83-921571-8-2, OCLC156727869 [dostęp 2020-02-24].
↑Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J.Conrada-Korzeniowskiego.Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J., Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku : informator., Gdańsk: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku, 1995, s. 3, ISBN 83-902683-5-3, OCLC35911800 [dostęp 2020-01-31].
↑ElżbietaE.BuchalczykElżbietaE., MariaM.FrączekMariaM. (red.), Informator., Biblioteki publiczne, Gdańsk 1976, s. 6.
↑Małgorzata Cichy(bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 20, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-03].
↑MagdalenaM.KruszyńskaMagdalenaM., Stan bibliotek publicznych w Polsce, [w:] ElżbietaE.Piotrowska, StanisławS.Rosiek, Raport o sytuacji książki w Gdańsku : biblioteki i czytelnictwo 2010-2011, Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2012, s. 78, ISBN 978-83-7453-117-7, OCLC843552500 [dostęp 2020-02-05].
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 7, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-24].
↑u, Działy [online], WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 10 lutego 2015 [dostęp 2020-02-24](pol.).
↑u, Bazy Danych [online], WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 10 lutego 2015 [dostęp 2020-02-24](pol.).
↑ abAgnieszkaA.ChełchowskaAgnieszkaA., Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J.Conrada-KorzeniowskiegoWojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J., Bibliografia Kaszub : artykuły z czasopism, Gdańsk, ISBN 978-83-89285-63-8, OCLC806974442 [dostęp 2020-02-24]. Brak numerów stron w książce
↑American Corner, [w:] Chodzę do Biblioteki, Przewodnik po Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gdańsku, Gdańsk 2016, s. 8-9.
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 42, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-24].
↑u, Bazy Danych [online], WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 10 lutego 2015 [dostęp 2020-02-06](pol.).
↑Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J.Conrada-Korzeniowskiego.Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. JosephaW.B.P.G.J., Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku : informator., Gdańsk: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku, 1995, s. 4, ISBN 83-902683-5-3, OCLC35911800 [dostęp 2020-02-03].
↑MagdalenaM.KruszyńskaMagdalenaM., Stan bibliotek publicznych w Polsce, [w:] ElżbietaE.Piotrowska, StanisławS.Rosiek, Raport o sytuacji książki w Gdańsku : biblioteki i czytelnictwo 2010-2011, Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2012, s. 78, ISBN 978-83-7453-117-7, OCLC843552500 [dostęp 2020-02-04].
↑Nasze filie, [w:] Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku [online].
↑Małgorzata Cichy (bibliotekarz)., Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (Gdańsk)., Przewodnik po bibliotece, Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, 2005, s. 23, ISBN 83-89285-05-3, OCLC924656864 [dostęp 2020-02-05].