Witold Sylwanowicz urodził się 24 września 1901 roku w Olechnowiczach w powiecie wilejskim[1], w wielodzietnej[2] rodzinie Adama (zm. 1937) – urzędnika kolejowego i Pelagii z Maciusowiczów – nauczycielki[3]. Uczęszczał do gimnazjum w Mińsku. W 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, wraz z całą rodziną został ewakuowany do Kurska[2], gdzie w 1918 roku złożył egzamin maturalny[4]. Rok później rozpoczął studia medyczne w Moskwie. W 1920 roku został wysłany przez władze do Kurska, gdzie brał udział w zwalczaniu epidemii duru brzusznego[3]. W 1921 roku powrócił z rodziną do Polski i osiadł w Wilnie. Ponownie podjął studia medyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego[1]. W okresie studiów pracował, początkowo jako wolontariusz, w Zakładzie Anatomii Prawidłowej kierowanym przez profesora Michała Reichera, był również prezesem Koła Medyków USB i członkiem Bratniej Pomocy[3]. Działał także w studenckiej organizacji turystycznej „Włóczęga”[4], Akademickim Związku Morskim i innych organizacjach studenckich[1]. Studia ukończył w 1926 roku, trzy lata później (po przerwie wynikłej z leczenia gruźlicy[3]) uzyskując tytuł doktora wszechnauk lekarskich[4].
Praca w Wilnie i okres wojenny
W 1929 roku został starszym asystentem, a następnie adiunktem Zakładu Anatomii Prawidłowej[2]. Wykładał także na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym oraz Wydziale Sztuk Pięknych[4]. Równocześnie pracował jako lekarz szkolny w Wilnie[1]. Brał udział w zjazdach Polskiego Towarzystwa Anatomicznego w latach 1929, 1931 oraz 1933[3]. W 1931 roku uczestniczył w badaniach i pracach konserwacyjnych szczątków króla Aleksandra Jagiellończyka oraz Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny – żon króla Zygmunta Augusta[4]. Wyniki tych prac przedstawił na I Zjeździe Polskich Antropologów w Poznaniu w 1933 roku[3]. W 1934 roku uczestniczył w przeprowadzce Zakładu Anatomii Prawidłowej do nowego budynku i jego ponownej organizacji[1]. Działał społecznie: był między innymi współzałożycielem wileńskiego Towarzystwa Pedagogicznego „Promień”[1]. Wygłaszał odczyty i pogadanki popularyzatorskie w Polskim Radiu[3]. Na przełomie 1938 i 1939 roku odbył staż naukowy w Berlinie, jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej[1].
W grudniu 1939 roku, po likwidacji przez władze litewskie Uniwersytetu Stefana Batorego, pracował przez pewien czas jako lekarz szkolny[4], utrzymywał się także z naprawy obuwia[2]. Opiekował się również mieniem uniwersyteckim w Collegium Czartoryskich. Od 1940 roku był asystentem przeniesionego z Kowna Zakładu Anatomii Uniwersytetu Witolda Wielkiego[3]. Po wkroczeniu do Wilna wojsk niemieckich i zamknięciu uniwersytetu, pracował jako lekarz wiejski, w latach 1942–1943 także lekarz wileńskich szkół powszechnych[1]. Od 1940 roku brał udział w tajnym nauczaniu w ramach konspiracyjnych studiów zorganizowanych przez byłych wykładowców Uniwersytetu Stefana Batorego z profesorem Reicherem jako dziekanem Tajnego Wydziału Lekarskiego[5]. We wrześniu 1943 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w charakterze zakładnika w obozie ciężkich robót w Prowieniszkach, skąd po niemal miesiącu wykupiła go rodzina[3]. Powrócił do pracy lekarza wiejskiego, udzielając także pomocy lekarskiej działającym w okolicy Wilna oddziałom partyzanckim Armii Krajowej[2].
Działalność powojenna
Po zakończeniu wojny został, w lipcu 1945 roku, ekspatriowany z Wileńszczyzny[3]. Przyjechał do Torunia, gdzie współtworzył Zakład Anatomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika[4]. W 1947 roku uzyskał habilitację, pod kierunkiem profesora Reichera[1], a następnie został powołany na stanowisko kierownika Katedry Anatomii Topograficznej Akademii Lekarskiej w Gdańsku[2]. W 1948 roku został także kierownikiem tworzonego Oddziału Stomatologicznego[4] i uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego[3]. W Gdańsku pracował do 1950 roku[1], gdy został przeniesiony do Warszawy, obejmując stanowisko kierownika Katedry Anatomii Prawidłowej i Topograficznej tamtejszej Akademii Medycznej, wakujące od śmierci profesora Romana Poplewskiego[3].
Odbudował i zreorganizował powierzoną mu Katedrę[2], powiększył liczbę sal prosektoryjnych, unowocześnił wyposażenie, wprowadził nowe elementy programu nauczania studentów, zajmując się jednocześnie działalnością naukową[6]. W latach 1953–1959 pełnił również funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego[2], później był członkiem Senatu uczelni. Prowadził także wykłady popularyzatorskie w Towarzystwie Wiedzy Powszechnej. W latach 1951–1954 był prezesem Polskiego Towarzystwa Anatomicznego[3], pełnił przez wiele lat funkcje prezesa oddziału warszawskiego, w 1971 roku został zaś członkiem honorowym[6]. Uczestniczył w aktualizacji podręcznika anatomii autorstwa profesorów Reichera i Bochenka jako redaktor tomu IV. W 1966 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego[3]. Był promotorem 14 doktoratów i opiekunem czterech habilitacji, autorem kilkudziesięciu prac naukowych, podręczników i atlasów anatomicznych[6]. Był członkiem Komitetu Antropologicznego Polskiej Akademii Umiejętności oraz Komitetu Morfologicznego Polskiej Akademii Nauk, Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Rady Szkolnictwa Wyższego oraz kolegium redakcyjnego „Folia Morphologica”[3]. Został odznaczony między innymi krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955)[7][3]. Zmarł 17 października 1975 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 154a, rząd 2, grób 3)[8].
Rodzina
Od 1923 roku był żonaty z Felicją z Rudziszów, mieli dwoje dzieci: córkę Krystynę (lekarkę, wyszła za mąż za Wacława Dziewulskiego, syna profesora Władysława Dziewulskiego) oraz syna Krzysztofa, inżyniera[1].
Przypisy
↑ abcdefghijkZbigniew Kamiński, Seweryna Konieczna, Mariola Małecka: Sylwanowicz Witold (1901 – 1975) [w:] Zbigniew Machaliński (red.): Ludzie Akademii Medycznej w Gdańsku. Tom IV. Gdańsk: 2006. ISBN 83-60253-10-02.
↑ abcdefghOlgierd Narkiewicz: Profesor Witold Sylwanowicz – Wilno, Toruń, Gdańsk. „Z życia Akademii Medycznej w Warszawie”, listopad 2001. ISSN1427-8316.
↑Jan Domaniewski: Wileńskie korzenie Collegium Medicum. Część II. „Głos Uczelni. Pismo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika”, marzec 2005. ISSN1230-9710.
↑ abcRyszard Aleksandrowicz: Kierownik Zakładu Anatomii Prawidłowej AM w latach 1950 – 1971. „Z życia Akademii Medycznej w Warszawie”, listopad 2001. ISSN1427-8316.
