Wieża Duńska na Wawelu

Wieża Duńska na Wawelu
Ilustracja
Wieża Duńska (po lewej)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Typ budynku

wieża

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

koniec XIV wieku

Ukończenie budowy

przed 1424

Ważniejsze przebudowy

1922–1924

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, na dole znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża Duńska na Wawelu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża Duńska na Wawelu”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża Duńska na Wawelu”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża Duńska na Wawelu”
Ziemia50°03′17,04″N 19°56′14,49″E/50,054733 19,937358
Multimedia w Wikimedia Commons

Wieża Duńska – jedna z czterech wież mieszkalnych Zamku Królewskiego na Wawelu. Znajduje się przy wschodnim skrzydle rezydencji.

Wieża Duńska powstała w wyniku przebudowy istniejącej tu wcześniej wieży z około 1315 roku i określanej mianem „prawdziwej” wieży Łokietkowej (wieża ta powstała w miejscu XII-wiecznego stołpu, którego ściana południowo-zachodnia została częściowo wykorzystana w poprzedniczce Wieży Duńskiej, natomiast narożnik zachodni wtopiony został w mury wysuniętego belwederka zwanego obecnie Kurzą Nogą)[1].

W obecnej postaci wieża wzniesiona została na polecenie Władysława Jagiełły pomiędzy końcem XIV wieku a 1424 rokiem, gdy zakwaterowano w niej króla duńskiego. W wieży tej mieszkał w 1424 roku przybyły na koronację Zofii, czwartej żony Jagiełły, król duński Eryk Pomorski. Określenie Dunska Vieza pojawia się po raz pierwszy w rachunkach wielkorządców krakowskich w 1525 r. Wtedy też powstała ciosowa kamienna elewacja. W XVI stuleciu włączono ją w obręb renesansowego zamku. Pomiędzy latami 1529–1531 powstała renesansowa altana na najwyższym piętrze wieży. Po pożarze w 1595 roku dachów i górnej kondygnacji zamku, na polecenie króla Zygmunta III Wazy otwarta altana została zabudowana w celu stworzenia dodatkowych pomieszczeń dla władcy. Król zajął też na swoje potrzeby 1 piętro wieży[2]. W latach 1854–1856 częściowo przebudowana w stylu pseudogotyckim i zwieńczona krenelażem. Przeróbki z XIX wieku zaczęto usuwać w 1914 roku i w latach 1922–1924. W miejscu dawnej altany Adolf Szyszko-Bohusz zaprojektował otwartą loggię kolumnowo-architrową.

Restaurowana w latach 1995–1996.

Dawniej jedno z wnętrz eksponowano jako Łożnicę Królewską. Obecnie górna część wnętrza to sień i apartament prezydenta Ignacego Mościckiego. W części parterowej dwie sale mieszczą ekspozycję ze Szczerbcem (Sala Jadwigi i Jagiełły) oraz Zbrojownią zamkową.

  • Wieża Duńska
    Wieża Duńska
  • Wieża Duńska i Kurza Stopa
    Wieża Duńska i Kurza Stopa

Przypisy

  1. ↑ Tomasz Ratajczak, Wieże mieszkalne na zamku wawelskim – badania nad chronologią gotyckiej architektury rezydencji królewskiej, „Rocznik Historii Sztuki” XXXIX, 2014, s. 177–190. [online] [dostęp 2018-02-26] (ang.).
  2. ↑ Kamil Janicki, Wawel.Biografia, Wydawnictwo Literackie, rok 2022, s.440, ISBN:978-83-08-07695-8

Bibliografia

  • Antoni Franaszek, Budowle gotyckie zamku królewskiego na Wawelu na tle dziejów w czasach nowożytnych, seria: Biblioteka Wawelska, Wyd: Zamek Królewski na Wawelu, Kraków 1989
  • Kazimierz Kuczman, Wzgórze Wawelskie: Przewodnik; [Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków], Kraków 1988, wyd. drugie.
Zamek Królewski na Wawelu
Ekspozycje
Wewnątrz
Z zewnątrz