Wieprza

Wieprza
Ilustracja
Ujście Wieprzy w Darłówku nocą
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka
Długość 140,3 km
Powierzchnia zlewni

2172,7 km²

Źródło
Miejsce jez. Kołoleż w Głodowie
Wysokość

170 m n.p.m.

Współrzędne

54°02′46″N 17°12′22″E/54,046111 17,206111

Ujście
Recypient Morze Bałtyckie
Miejsce

Darłowo

Współrzędne

54°26′23″N 16°22′36″E/54,439722 16,376667

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Wieprza (kaszb. Wieprzô[potrzebny przypis], niem. Wipper) – rzeka Pobrzeży Południowobałtyckich o długości 140,3 km[1], płynie przez Pojezierze Bytowskie, Wysoczyznę Polanowską i Pobrzeże Koszalińskie. Dorzecze Wieprzy obejmuje obszar 2172,7 km²[2].

Wieprza we wsi Wałdowo nieopodal Miastka
Wieprza wypływająca z jeziora Wałdowskiego Wielkiego

Przebieg

Wieprza wypływa na wysokości 170 m n.p.m. z jeziora Kołoleż w okolicach Głodowa w gminie Miastko w powiecie bytowskim. Jej długość wynosi 140,3 km, a powierzchnia dorzecza liczy 2172,7 km²[1][3][4]. Inne publikacje podają, iż Wieprza wypływa z Białego Jeziora w gminie Miastko na Pojezierzu Bytowskim[5], co jest spowodowane występowaniem epizodycznego cieku wodnego w porach deszczowych między sąsiednimi jeziorami Białym i Kołoleż. Stały przepływ wody następuje z jeziora Kołoleż[6][7].

Uchodzi do Bałtyku w nadmorskiej dzielnicy Darłowa – Darłówku.

Przepływa przez kilka jezior, m.in. Białe Jezioro, Bluj, Jezioro Wałdowskie Małe i Jezioro Wałdowskie Wielkie.

Miasta nad Wieprzą:

Zagospodarowanie

Ujściowy odcinek Wieprzy stanowi akwatorium portu morskiego Darłowo.

Na rzece organizowane są spływy kajakowe. Spławny odcinek rzeki liczy 95 km. Najwyższej położonym miejscem dogodnym do wodowania kajaków jest pole leśne „Mnich” w miejscowości Broczyna[8].

Jakość wód

W 2010 r. dokonano oceny stanu wód Wieprzy w dwóch punktach. We wsi Pomiłowo określono II klasę elementów biologicznych, II klasę elementów fizykochemicznych, dobry potencjał ekologiczny, a w punkcie przy moście k. wsi Stary Kraków określono II klasę el. biologicznych, II klasę el. fizykochemicznych, dobry stan ekologiczny[9].

Według danych Inspekcji Ochrony Środowiska poprzez Wieprzę następuje odpływ metali ciężkich do Morza Bałtyckiego – w ciągu 2012 roku w ilościach: 16,6 ton cynku, 1,8 tony miedzi, 0,6 tony ołowiu, 0,7 tony kadmu oraz 0,5 tony niklu[10].

Ochrona przyrody

Począwszy od okolic wsi Czarnica i ujścia Doszenicy do Wieprzy[11], aż do początku falochronów portu Darłowo[12], dolina rzeki objęta jest obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty o nazwie "Dolina Wieprzy i Studnicy" w ramach sieci Natura 2000.

Ustanowiono obręb ochronny, gdzie zabrania się połowu oraz czynności szkodliwych dla ryb, a w szczególności naruszania urządzeń tarliskowych, dna zbiorników i roślinności wodnej, uprawiania sportów motorowodnych i urządzania kąpielisk – w okresie od 20 marca do 31 maja każdego roku. Obręb obejmuje odcinek Wieprzy na długości 1070 m w Darłowie od mostu drogowego przy ul. Powstańców Warszawskich do kładki dla pieszych przy ul. Morskiej[13].

Na morskich wodach wewnętrznych rzeki Wieprzy w granicach portu Darłowo został ustanowiony okresowy obwód ochronny dla troci wędrownej i łososia, który obowiązuje od 15 września do 31 grudnia każdego roku. Wprowadzono ograniczenie w sportowym połowie ryb, polegające na zakazie połowu metodą spinningową na wodach portowych[14].

W ujściu rzeki Wieprzy w półkolu zakreślonym promieniem długości 500 m w kierunku morza ze wschodniej głowicy wejścia do portu Darłowo został ustanowiony stały obwód ochronny, gdzie obowiązuje zakaz połowu organizmów morskich[15].

Nazwa rzeki

Rzeka Wieprza, prócz podobieństwa nazwy, nie ma nic wspólnego z rzeką Wieprz, dopływem Wisły.

Do 1945 r. w Niemczech stosowano nazwę rzeki – Wipper. Na polskiej mapie wojskowej z 1933 r. przy oznaczeniu rzeki podano polski egzonim Wieprz[16]. Nazwę Wieprza ustalono urzędowo rozporządzeniem w 1948 roku[17].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Krzysztof Strzelecki, 2007, Atrakcyjność krajobrazowa i turystyczna gminy Miastko, Słupskie Prace Geograficzne Nr 3, "Wody" s. 220. [dostęp 2013-07-16].
  2. ↑ Biuro Projektowo-Doradcze "Eko-Konsult": Program małej retencji dla województwa pomorskiego do roku 2015. T. Załącznik nr 3. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, s. 24. [dostęp 2009-11-30].
  3. ↑ Katedra Geografii Fizycznej Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku: Mapa Pas 32 Słup 24. [dostęp 2012-07-20].
  4. ↑ Zestawienie nr 3 jezior zlokalizowanych na pozostałych wodach /ciekach naturalnych/, stanowiących własność publiczną, w stosunku do których prawa właścicielskie wykonuje Marszałek Województwa Pomorskiego w Gdańsku, jako zadania z zakresu administracji rządowej. [dostęp 2012-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-11)].
  5. ↑ Szlak rzeką Wieprzą. [dostęp 2012-07-20].
  6. ↑ Plan odnowy miejscowości Wałdowo 2010-2018. [dostęp 2012-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-11)].
  7. ↑ "Wieprza bierze swój początek z niewielkiego Jeziora Białego niedaleko wsi Głodowo". [dostęp 2012-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-11)].
  8. ↑ Spływ Wieprzą. s. Przystań i walcz. [dostęp 2022-01-16]. (pol.).
  9. ↑ II Ocena stanu wód W: Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim w roku 2010. WIOŚ Szczecin, 2012-01-04, s. 38
  10. ↑ Tabl. 10.6 Odpływ metali ciężkich rzekami do Morza Bałtyckiego w 2012 r.. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-01-21, s. 339. Cytat: „Wyniki Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie Monitoringu Wód” – Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
  11. ↑ Techmex: Arkusz 7/8 mapy PLH220038 Dolina Wieprzy i Studnicy. Ministerstwo Środowiska RP, 2007-08-01, seria: Natura 2000 Dyrektywa Siedliskowa. [dostęp 2012-07-08]. Skala 1:50 000
  12. ↑ Techmex: Arkusz 1/8 mapy PLH220038 Dolina Wieprzy i Studnicy. Ministerstwo Środowiska RP, 2007-08-01, seria: Natura 2000 Dyrektywa Siedliskowa. [dostęp 2012-07-08]. Skala 1:50 000
  13. ↑ Uchwała Nr 292/14 Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 26 lutego 2014 r. ws. ustanowienia obrębów ochronnych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1379)
  14. ↑ Zarządzenie Nr 2/2001 Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego w Słupsku z dnia 10 maja 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2001 r. Nr 17, poz. 331)
  15. ↑ Zarządzenie Nr 1 Okręgowego Inspektora Rybołówstwa Morskiego w Słupsku z dnia 25 stycznia 2000 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2000 r. Nr 9, poz. 84)
  16. ↑ Arkusz 33 Wejherowo-Słupsk. Mapa operacyjna 1:300 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1933.
  17. ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692, s. 22)