Wanda Nowakowska

Wanda Nowakowska
Państwo działania	Polska
prof. dr hab. nauk humanistycznych
Specjalność: historia nowożytnego malarstwa europejskiego od renesansu do impresjonizmu
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Doktorat	1965 Uniwersytet Łódzki
Habilitacja	1983 Uniwersytet Jagielloński
Profesura	2000
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Łódzki
Odznaczenia

Wanda Nowakowska (ur. 29 maja 1929 w Łodzi, zm. 29 lipca 2024 tamże^[1]) – polska historyk sztuki, profesor nauk humanistycznych nauk o sztukach pięknych o specjalności historia nowożytnego malarstwa europejskiego od renesansu do impresjonizmu^[2].

Ukończyła Liceum Humanistyczne im. Emilii Sczanieckiej w Łodzi. W 1948 roku rozpoczęła studia na Uniwersytecie Łódzkim. Tytuł magistra w zakresie estetyki uzyskała w 1952 roku na podstawie pracy Teoria wyrazu u Leonarda da Vinci (promotor: prof. Mieczysław Wallis)^[3]. Podczas studiów uczęszczała na wykłady m.in. profesorów Tadeusza Kotarbińskiego, Stanisława i Marii Ossowskich oraz Stefanii Skwarczyńskiej.

Pracowała w Dziale Oświatowym Muzeum Sztuki w Łodzi (1952–1955), a następnie w latach 1956–1960 pełniła funkcję kierownika Działu Popularyzacji Wiedzy i Działu Wydawnictw w Łódzkim Towarzystwie Naukowym. Od 1959 roku wykładała historię sztuki na Wydziale Operatorskim, Reżyserskim i Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi oraz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych i Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi (obecnej Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi).

30 września 1965 roku na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego obroniła rozprawę doktorską Koncepcja krytyki artystycznej Stanisława Witkiewicza, napisaną pod kierunkiem prof. Mieczysława Wallisa. Dysertacja została opublikowana pod tytułem Stanisław Witkiewicz – teoretyk sztuki przez Ossolineum we Wrocławiu w 1970 roku^[4]. W 1965 roku została zatrudniona na Almae Matris w Katedrze Filozofii, a w 1975 roku podjęła pracę w Zakładzie Historii Sztuki. Habilitację uzyskała na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego 3 listopada 1983 roku na podstawie rozprawy Narodowa funkcja sztuki w polskiej krytyce artystycznej lat 1863–1890. Po upływie sześciu lat objęła stanowisko profesora nadzwyczajnego UŁ. W 2000 roku otrzymała nominację profesorską^[5][2].

Od 1980 roku pełniła funkcję kierownika Zakładu, a następnie Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. Wanda Nowakowska zorganizowała, po czterdziestu latach przerwy, studia magisterskie z historii sztuki, funkcjonujące na UŁ od 1945 roku i zlikwidowane w 1952 roku. Kierunek reaktywowano na mocy decyzji ówczesnego rektora, prof. Michała Seweryńskiego, w 1992 roku^[6].

Należała do grona założycieli Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, w którym pełniła m.in. funkcję wiceprezesa oraz kierownika sekcji naukowej^[7]. W latach 1994–1997 była zastępcą sekretarza generalnego w Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Historyków Sztuki.

Wanda Nowakowska była zaangażowana w powstanie w ramach Łódzkiego Towarzystwa Naukowego Wydziału VI – Sztuki i Nauk o Sztuce, stając się jego przewodniczącą. W 2005 roku otrzymała tytuł honorowego członka ŁTN^[8]. Od 1972 roku należała do Komitetu Redakcyjnego „Studiów Estetycznych”.

W badaniach naukowych podejmuje zagadnienia związane z malarstwem europejskim, sztuką polską XIX wieku, estetyką i krytyką artystyczną.

• Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego (1973).
• Złoty Krzyż Zasługi (1980).
• Złota Odznaka Uniwersytetu Łódzkiego (1986).
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1988).
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990).
• Medal Jubileuszowy 50-lecia Uniwersytetu Łódzkiego (1995)^[9].
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1997).
• Medal Merentibus Uniwersytetu Łódzkiego za wybitne zasługi dla nauki i rozwoju historii sztuki w Łodzi (2001).
• Honorowy członek Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (2005)^[8].
• Honorowy Członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki (2006).
• Medal Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (2007)^[10].
• Medal Universitas Lodziensis Merentibus za szczególne zasługi dla Uniwersytetu Łódzkiego (2014)^[4].

Monografie

• Stanisław Witkiewicz – teoretyk sztuki, Ossolineum, Wrocław 1970.
• Stanisław Witkiewicz o sztuce, krytyce artystycznej, stylu zakopiańskim, wybitnych twórcach, sprawach narodowych i społecznych, Ossolineum, Wrocław 1972.
• Narodowa funkcja sztuki w polskiej krytyce artystycznej 1863-1890, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1981.
• Słownik malarzy europejskich od renesansu do impresjonizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
• Wieczna Ewa. Wizerunek kobiety w malarstwie zachodnioeuropejskim od renesansu do impresjonizmu, Wydawnictwo Literatura, Łódź 1999.
• Profesor Mieczysław Wallis, „Sylwetki łódzkich uczonych”, z. 59, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2001.

• Acta Artis. Studia ofiarowane Profesor Wandzie Nowakowskiej, red. A. Pawłowska, E. Jedlińska, K. Stefański, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
• Profesor Wanda Nowakowska, „Sylwetki łódzkich uczonych”, z. 118, red. E. Jedlińska, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2015.