Władysław Zawistowski (krytyk)

Władysław Zawistowski
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1897
Warszawa

Data i miejsce śmierci

30 grudnia 1944
Neuengamme (KL)

Zawód, zajęcie

krytyk teatralny, teatrolog

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Wawrzyn Akademicki

Władysław Zawistowski (ur. 21 czerwca 1897 w Warszawie, zm. 30 grudnia 1944 w Neuengamme) – polski krytyk teatralny i teatrolog. Współpracownik Leona Schillera. Krzewiciel pojęcia teatrologii.

Życiorys

Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Doktoryzował się w roku 1920. Był związany z grupą „Skamandra”. W roku 1921 współtworzył eksperymentalny Teatr Elsynor. W latach 1924–1926 redaktor naczelny „Sceny Polskiej”. O teatrze pisywał w prasie literackiej i w dziennikach m.in. w „Kurierze Polskim”[1] (1920–1926), „Epoce” (1927–1928), „Tygodniku Ilustrowanym” (1922–1928), „Pionie” (1933–1934)[2].

W styczniu 1921 w „Skamandrze” opublikował fantazję teatralną Amor felix, odczytaną przez Halinę Starską w teatrze Reduta Osterwy[3].

Członkowie jury Państwowej Nagrody Literackiej, 1935 – siedzą od lewej: Władysław Zawistowski, Leopold Staff, Józef Ujejski, Leon Pomirowski, Wincenty Rzymowski.[4]

Od 1928 członek Rady Repertuarowej Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie, gdzie pełnił funkcję stałego kierownika literackiego. Stanowisko to piastował do roku 1930. Od 1932 naczelnik Wydziału Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był jednym z założycieli Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej, organizacji państwowej finansującej większość warszawskich teatrów. Działał też w PIST (Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej). W 1939 został mianowany dyrektorem połączonych teatrów warszawskich. Stanowiska tego z powodu wybuchu wojny już nie objął.

Władysław Zawistowski przewodniczy na zebraniu Wydziału Sztuki Ministerstwa W.R.i O.P., Warszawa, 1938 – w głębi na wprost (dziesiąty od lewej)[5]

Działał w konspiracji w Wydziale[6] Kultury i Sztuki Delegatury Rządu na Kraj. W marcu 1941 aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne w związku ze sprawą zabójstwa Igo Syma[7]. Wywieziony przez Niemców w czasie powstania warszawskiego, zginął w obozie koncentracyjnym Neuengamme k. Hamburga. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 274-6-1,2)[8].

Zbiór jego recenzji opublikowano w 1971 pt: Teatr warszawski między wojnami pod redakcją Stanisława Furmanika i Zygmunta Szweykowskiego.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Władysław Zawistowski. Amor felix. „Skamander (czasopismo)\Skamander”. 1921 (4), s. 16–17, styczeń 1921. Władysław Zawistowski. (pol.). 
  2. ↑ Władysław Zawistowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2020-05-23].
  3. ↑ Grażyna Chmielewska: Starska Halina, właściwie Starkiewicz Helena (1888–1957). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XLII: Stanislaw ks. Mazowiecki – Stawiarski Seweryn;. Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 2002, s. 366–369.
  4. ↑ Źródło: "Ilustrowany Kurier Codzienny", 1935
  5. ↑ Ponadto niektóre inne osoby wymienione na liście szczegółowej sporządzonej przez Armanda Vetulaniego: pierwszy z lewej – Armand Vetulani (historyk sztuki), druga z lewej – Monika Moraczewska, trzeci z lewej – Jerzy Szablowski (historyk sztuki), czwarta z lewej Jadwiga Mączewska (?- pisownia nieczytelna), piąty z lewej – Maciej Masłowski (historyk sztuki), szósty z lewej Stanisław Furmanik (teoretyk literatury i krytyk literacki), siódma z lewej Michalina Chełmońska-Szczepankowska (?), ósmy z lewej "Mirski"? (brak imienia), dziewiąta z lewej Wanda Telakowska artystka sztuk plastycznych, organizatorka polskiego wzornictwa przemysłowego, jedenasty z lewej Jan Alfred Lauterbach historyk sztuki i muzeolog, dwunasty z lewej Tadeusz Mayzner pedagog, kompozytor i dyrygent, a także popularyzator muzyki wśród dzieci i młodzieży, trzynasta z lewej Anna Sosińska ("Kropeczka"), czternasty z lewej Michał Rusinek (pisarz), piętnasta z lewej Hanna Garlińska-Walicka-Zebmrzuska (córka Czesława Garlińskiego założyciela znanego salonu sztuki w Warszawie, zamężna m.in. za Michałem Walickim), szesnasta z lewej Halina Balińska-Tabęcka, siedemnasty z lewej Karol Wilhelm Henneberg, osiemnasta z lewej Jadwiga Przeworska, dziewiętnasty od lewej - Kazimierz? lub Stanisław Golachowski, dwudziesty od lewej (pierwszy z prawej) – Michał Gabriel Karski (tłumacz i poeta). Źródło: zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Barbary Vetulani, żony Armanda Vetulaniego; zob. listę obecnych na zebraniu zanotowaną odręcznie przez Armanda Vetulaniego: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_list_of_participants_of_assembly_Fine_Art_Section_of_Polish_Ministry_of_Religious_Denominations_and_Public_Education_in_1930ies.jpeg
  6. ↑ Dr Grzegorz Ostasz: Mecenat Polskiego Państwa Podziemnego (1939–1945). 2003-09-30. [dostęp 2007-12-29].
  7. ↑ Władysław Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci, Warszawa 1970, s. 106.
  8. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Zawistowscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].
  9. ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi w dziedzinie literatury i publicystyki”.
  10. ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”.

Bibliografia

  • Zbigniew Raszewski (red.nacz): Słownik biograficzny teatru polskiego. [T.1], 1765–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.