VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

VIII Konkurs Chopinowski
VIII International Fryderyk Chopin Piano Competition
Ilustracja
Zwycięzca VIII Konkursu Chopinowskiego Amerykanin Garrick Ohlsson
(zdjęcie późniejsze z 2010)
Pełna nazwa

VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

Termin

6–25 października 1970

Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Obiekt

Filharmonia Narodowa

Organizator

Towarzystwo im. Fryderyka Chopina

Tematyka

muzyka poważna

VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również VIII Konkurs Chopinowski) – 8. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 6 października 1970 w Warszawie. Organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina[1].

Charakterystyka konkursu

Wzięło w nim udział 80 pianistów z 28 krajów[2]. Konkurs odbył się w dniach 6–25 października 1970[3]. Był on trójstopniowy: składał się z dwóch etapów oraz finału. Zwyciężył Amerykanin Garrick Ohlsson[4].

Z uwagi na niesprzyjającą aurę pogodową na poprzednich konkursach, powodującą dolegliwości i przeziębienia zarówno pianistów jak i jurorów, zmieniono okres jego trwania na październik[3]. Krytyk muzyczny Jerzy Waldorff tak to wtedy skomentował[3]:

Okazało się (…), że w lutym panuje u nas klimat zbyt różny od aury w wielu innych krajach kuli ziemskiej, skutkiem czego egzotyczni zwłaszcza kandydaci przeziębiali się po przybyciu do Warszawy. Jesienią natomiast klimat bliższy jest światowej średniej.

Jerzy Waldorff

Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się Warszawskie koncerty chopinowskie w sali Teatru Rozrywki na Powiślu, które towarzyszyły konkursowi[3]. Występowali tam uczestnicy konkursu, prezentując zazwyczaj program wykonywany poprzedniego dnia podczas przesłuchań w Filharmonii Narodowej[3]. Podczas 20 koncertów zagrali tam niemal wszyscy pianiści biorący udział w konkursie[3]. O wielkim zainteresowaniu słuchaczy występami pianistów, tak wtedy pisał m.in. Jerzy Waldorff[3]:

W tych dniach całe miasto mówi tylko o grze na fortepianie i każdy taksówkarz zna się najlepiej na tym, jak trzeba wykonać finał Sonaty b-moll, w tramwajach i autobusach ludzie skaczą sobie do oczu w walce o swoich faworytów do nagród. Przed gmachem Filharmonii tłumy tych, co nie dostali się do środka. Czasem trzeba wzywać na pomoc milicję, ale nie zawsze to pomaga!

Jerzy Waldorff

Warto dodać, że z okazji VIII Konkursu Chopinowskiego, Poczta Polska wydała 8 września znaczek pocztowy o nominale 2,50 zł; projektu Stefana Małeckiego, przedstawiający faksymile podpisu Fryderyka Chopina na tle stylizowanej klawiatury[5].

Kalendarium

Kalendarz konkursu[6]
Faza konkursu Data
6.10[6] 7.10[7] 8.10[8] 9.10[9] 10.10[10] 11.10[10] 12.10[11] 13.10[12] 14.10 15.10[13] 16.10[14] 17.10 18.10 19.10 20.10 21.10 22.10 23.10 24.10[15] 25.10[16]
Koncert inauguracyjny
I etap
II etap
Finał
Koncert laureatów

Jury

Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano jury, w następującym składzie[3][a]:

Skład jury
Lp. Juror Kraj Funkcja
1. Kazimierz Sikorski  Polska przewodniczący jury
2. Guido Agosti  Włochy wiceprzewodniczący jury
3. Tatjana Nikołajewa  ZSRR wiceprzewodniczący jury
4. Zbigniew Szymonowicz  Polska sekretarz jury
5. Raif J. Abillama  Liban członek jury
6. István Antal  Węgry członek jury
7. Jan Ekier  Polska członek jury
8. Monique Haas  Francja członek jury
9. Gheorghe Halmos  Rumunia członek jury
10. Jan Hoffman  Polska członek jury
11. Witold Małcużyński  Polska członek jury
12. Susumu Nagai  Japonia członek jury
13. Stepanka Pelischek  Bułgaria członek jury
14. Eliane Richepin  Francja członek jury
15. Maria Teresa Rodriguez  Meksyk członek jury
16. Annerose Schmidt  NRD członek jury
17. Regina Smendzianka  Polska członek jury
18. Pavel Štěpán  Czechosłowacja członek jury
19. Bolesław Woytowicz  Polska członek jury

System oceny pianistów

Jury oceniało grę uczestników stosując punktację od 1 do 25[2]. Do II etapu dopuszczono 24 uczestników[2]. Do finału zakwalifikowano 12 uczestników w kolejności sumy przeciętnych I i II etapu[2]. Kolejność nagród została ustalona na podstawie sumy przeciętnych punktacji, uzyskanej we wszystkich trzech etapach[2].

Konkurs

Koncert inauguracyjny

Wieczorem 6 października o godzinie 19:30 w sali Filharmonii Narodowej odbyła się ceremonia rozpoczęcia VIII Konkursu Chopinowskiego[6]. Po odegraniu Hymnu Narodowego, głos zabrał Minister Kultury i Sztuki, Lucjan Motyka, po czym rozległy się dźwięki uwertury opery Andromeda, Józefa Elsnera[6]. Następnie wykonano Koncert fortepianowy, Johanna Sebastiana Bacha, IV Symfonię op. 60, Karola Szymanowskiego oraz Livre pour orchestre, Witolda Lutosławskiego[6]. Solistami koncertu byli pianiści, a jednocześnie jurorzy konkursu Jan Ekier i Tatjana Nikołajewa, która wykonała zbiór Kunst der Fuge, Johanna Sebastiana Bacha[6].

I etap

Przesłuchania konkursowe odbyły się w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej w kolejności alfabetycznej, począwszy od wylosowanej wcześniej litery „V”[7]. Jako pierwszy 7 października w sesji przedpołudniowej wystąpił Czechosłowak Josef Vizváry, grając na fortepianie marki Steinway[7].

II etap

Decyzją jury podaną 17 października, do II etapu dopuszczono 24 pianistów, w tym siedmiu Polaków[17]. Przesłuchania konkursowe odbyły się podobnie jak w I etapie, w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej.

Uczestnicy II etapu[17]
Lp. Uczestnik Kraj
1. Ivan Klánský Czechosłowacja
2. Alain Neveux(inne języki) Francja
3. Joaquín Soriano de Castro Hiszpania
4. Ikuko Endō Japonia
5. Mitsuko Uchida Japonia
6. Reitei Yoh Japonia
7. Ewa Bukojemska Polska
8. Paweł Chęciński Polska
Lp. Uczestnik Kraj
9. Marek Drewnowski Polska
10. Barbara Grajewska Polska
11. Karol Nicze Polska
12. Janusz Olejniczak Polska
13. Piotr Paleczny Polska
14. Christian Zacharias
15. Emanuel Ax Stany Zjednoczone
16. Eugene Indjic Stany Zjednoczone
Lp. Uczestnik Kraj
17. Garrick Ohlsson Stany Zjednoczone
18. Jeffrey Swann Stany Zjednoczone
19. Diane Walsh Stany Zjednoczone
20. Verena Pfenninger Szwajcaria
21. Anna Maria Cigoli Włochy
22. Natalija Gawriłowa
23. Walida Rasułowa
24. Irina Smolina

Finał

Decyzję o dopuszczeniu do finału 12 pianistów (w tym trzech Polaków) jury ogłosiło 21 października[18]. Pianiści w finale mieli do wyboru wykonanie jednego z Koncertów fortepianowych Fryderyka Chopina: (f-moll op. 21 lub e-moll op. 11)[18].

Finaliści[18]
Lp. Finalista Kraj
1. Ivan Klánský  Czechosłowacja
2. Alain Neveux(inne języki)  Francja
3. Ikuko Endō  Japonia
4. Mitsuko Uchida  Japonia
5. Karol Nicze  Polska
6. Janusz Olejniczak  Polska
7. Piotr Paleczny  Polska
8. Emanuel Ax  Stany Zjednoczone
9. Eugene Indjic  Stany Zjednoczone
10. Garrick Ohlsson  Stany Zjednoczone
11. Natalija Gawriłowa  ZSRR
12. Irina Smolina  ZSRR

Nagrody i wyróżnienia

Wszyscy finaliści otrzymali stosownie do zajętego miejsca bądź wyróżnienia odpowiednią nagrodę finansową[16]. Zgodnie z regulaminem nagrodzeni zobowiązani byli do udziału w kończącym konkurs, koncercie laureatów. Nagrodę publiczności zdobyła Amerykanka Mona Golabek[19].

Nagrody główne[16]
Nagroda Laureat Kraj Wysokość nagrody Fundator nagrody
1 Garrick Ohlsson[4]  Stany Zjednoczone 40 000 zł Minister Kultury i Sztuki[1]
2 Mitsuko Uchida  Japonia 30 000 zł
3 Piotr Paleczny  Polska 25 000 zł
4 Eugene Indjic  Stany Zjednoczone 20 000 zł
5 Natalija Gawriłowa  ZSRR 15 000 zł
6 Janusz Olejniczak  Polska 10 000 zł
Wyróżnienia[16]
Wyróżniony Kraj Wysokość nagrody Fundator nagrody
Emanuel Ax  Stany Zjednoczone 5000 zł Minister Kultury i Sztuki[1]
Ikuko Endō  Japonia 5000 zł
Ivan Klánský  Czechosłowacja 5000 zł
Alain Neveux(inne języki)  Francja 5000 zł
Karol Nicze  Polska 5000 zł
Irina Smolina  ZSRR 5000 zł
Nagrody specjalne[16]
Nagroda Nagrodzony Kraj Wysokość nagrody Fundator nagrody
Najlepsze wykonanie poloneza Piotr Paleczny  Polska 10 000 zł Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
Najlepsze wykonanie mazurków Garrick Ohlsson[4]  Stany Zjednoczone 10 000 zł Polskie Radio

Uwagi

  1. ↑ Zaproszony na jurora konkursu Leon Fleisher (USA) w ostatniej chwili odwołał swój przyjazd.

Przypisy

  1. ↑ a b c Barbara Niewiarowska, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie [online], chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-09-14].
  2. ↑ a b c d e Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Konkurs VIII [online], konkursy.miedzynarodowe.chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-03-22].
  3. ↑ a b c d e f g h VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina [online], chopincompetition2015.com [zarchiwizowane z adresu 2023-04-02].
  4. ↑ a b c Osoby związane z Chopinem. (Garrick Ohlsson), [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [online], pl.Chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09].
  5. ↑ VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 8 września 1970 [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12].
  6. ↑ a b c d e f VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Chopina. Wielkie święto polskiej muzyki, „Dziennik Polski”, Nr 238 (8283), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 7 października 1970, s. 1–2, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-17].
  7. ↑ a b c Pierwsze koncerty wielkiego konkursu. Zespoleni muzyką Chopina, „Trybuna Robotnicza”, Nr 239, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 8 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  8. ↑ Drugi dzień przesłuchań uczestników Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 240, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 9 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  9. ↑ Kolejni Polacy na estradzie Konkursu Chopinowskiego, „Dziennik Polski”, Nr 241 (8286), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 10 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-17].
  10. ↑ a b Konkurs chopinowski na półmetku, „Trybuna Robotnicza”, Nr 242, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 12 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  11. ↑ Trwają eliminacje uczestników Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 243, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 13 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  12. ↑ Młodzi pianiści z woj. katowickiego na Konkursie Chopinowskim, „Trybuna Robotnicza”, Nr 244, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 14 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  13. ↑ Konkurs Chopinowski. Dziś zakończenie I etapu, „Trybuna Robotnicza”, Nr 246, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 16 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  14. ↑ Zakończenie I etapu Konkursu Chopinowskiego, „Trybuna Robotnicza”, Nr 247, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 17 października 1970, s. 2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  15. ↑ Z ostatniej chwili. Amerykanin Garrick Ohlsson zwycięzcą Konkursu Chopinowskiego. Piotr Paleczny na trzecim miejscu, „Dziennik Polski”, Nr 254 (8299), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 25 października 1970, s. 2, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-17].
  16. ↑ a b c d e Chopin 70. Międzynarodowe święto muzyki dobiegło końca. Rybniczanin – laureatem III nagrody. Uroczysty koncert, „Trybuna Robotnicza”, Nr 254, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 26 października 1970, s. 1–2, ISSN 0137-9356, OCLC 750488613 [dostęp 2019-01-17].
  17. ↑ a b Siedmiu Polaków w drugim etapie Konkursu Chopinowskiego, „Dziennik Polski”, Nr 248 (8283), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 18 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-17].
  18. ↑ a b c Trzech Polaków w finale VIII Konkursu Chopinowskiego. 25 października koncert laureatów w Filharmonii Narodowej, „Dziennik Polski”, Nr 251 (8296), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 22 października 1970, s. 1, ISSN 0137-9089, OCLC 749162897 [dostęp 2019-01-17].
  19. ↑ Jacek Marczyński, Salon odrzuconych, „Rzeczpospolita”, Nr 247 (5717) (wydanie specjalne), Warszawa, 21 października 2000, s. 4 [dostęp 2017-03-17].

Bibliografia

  • Stefania Golańska (teksty fr. Renata Sobańska): Program VIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina: Warszawa 7- 25 października 1970 – Programme du VIIIe Concours International de Piano "Frédéric Chopin": Varsovie 7-25 octobre 1970. Wyd. 1. Warszawa: Towarzystwo im. Fryderyka Chopina, 1970. OCLC 749433472. (pol. • fr.).
  • Jerzy Waldorff, Wielka gra, wyd. III uzup., Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, ISBN 83-214-0940-7, OCLC 69467869.
  • Stefan Wysocki, Wokół Konkursów Chopinowskich, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0443-0, OCLC 749899851.
Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina