Uszew – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Gnojnik[4], w odległości 8 km na południe od Brzeska, przy drodze krajowej nr 75. Do 1954 roku siedziba gminy Uszew.
Historia
(...) Posiadłość nad Uszwicą - połowa Uszwi (Racława przekazała ją Wizynie w r. 1260) i wieś Pomianową były wcześniej własnością staniąteckiego prepozyta Pomiana i jego braci; wraz z klasztorem staniąteckim swą własność miały w obu tych wsiach cystersi z wielkopolskiego Ołoboku, którym Racława podarowała drugą połowę Uszwi. Zarówno Uszew - przekazana biskupom krakowskim przed r. 1346 - jak Pomianowa, która w czasach Długosza jest własnością szlachecką, nie utrzymały się długo we władaniu benedyktynek" (...)[5].
Przed 1260 rokiem ten teren należał do Klemensa Gryfity z Brzeźnicy i jego żony Racławy. Obdarowaną była ich córka Wizyna, przełożona konwentu benedyktynek w Staniątkach. W 1317 roku Władysław Łokietek zezwolił klasztorowi na przeniesienie wsi Uszew z prawa polskiego na prawo niemieckie. Uszew uzyskał(a)[6] lokację miejską przed 1346 rokiem, zdegradowany(a) z powodu konfliktu Spytka z Melsztyna z biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim i najazdu Spytki W grudniu 1438 roku. Spalony został dwór, ucierpiała ludność, a straty trzeba było odrabiać przez wiele lat. Te niesprzyjające okoliczności były prawdopodobnie przyczyną degradacji Uszwi z praw miejskich[7]. Uszew była siedzibą klucza uszewskiego w czasach, kiedy była miastem. Uszew była wsią biskupstwa krakowskiego w powiecie szczyrzyckim w województwie krakowskim od końca XVI wieku do 1772 roku (I Rozbiór)[8].
W latach 1934–1954 wieś była siedzibą gminy Uszew, a w latach 1954–1969 gromady Uszew. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Demografia
Ludność w poszczególnych latach[9]:
1998: 1488
2002: 1524
2009: 1568
2011: 1560
2021: 1649
Zabytki
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].
Parafia
Parafia w Uszwi powstała prawdopodobnie pod koniec XIII w.: pierwsza wzmianka o jej istnieniu z 1325 roku. Dawny kościół parafialny, pw. Wszystkich Świętych istniał od XV do XVIII wieku, jednak spłonął. Obecny murowany z 1806 roku w stylu barokowym, konsekrowany przez bp T.G. Zieglera 13 czerwca 1824, pw. św. Floriana[11].
Części wsi
Integralne części wsi Uszew[12][13]
SIMC |
Nazwa |
Rodzaj
|
0819875 |
Kąty |
część wsi
|
0819906 |
Skotnica Strońska |
część wsi
|
0819912 |
Strona |
część wsi
|
0819935 |
Załęże |
część wsi
|
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143320
- ↑ https://www.polskawliczbach.pl/wies_Uszew
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1316 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Bogusław Krasnowolski: Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach. Kraków: 1999. Brak numerów stron w książce
- ↑ w staropolskim Uszew była nazwą w rodzaju męskim, nie żeńskim tak jak teraz.
- ↑ Uszew - Gmina Gnojnik - Oficjalny serwis internetowy [online], www.gnojnik.pl [dostęp 2024-12-12] .
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ Wieś Uszew (małopolskie) [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-21] (pol.).
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-20] .
- ↑ Roczniki Diecezji Tarnowskiej
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
Linki zewnętrzne
Wsie |
|
---|
Integralne części wsi |
- Anczykówka
- Fiślerówka
- Górka (Gnojnik)
- Górka (Lewniowa)
- Górny Gościniec
- Granice (Gnojnik)
- Granice (Lewniowa)
- Granice (Żerków)
- Kąty
- Kucek
- Nadole
- Nagórze
- Osice
- Pisarzówka
- Podkościelna
- Podwisowa
- Przyrwa
- Puste
- Ratoskie
- Rędzina
- Skotnica Strońska
- Strona
- Śleparka
- Wichrowiec
- Wisowa
- Wojtówka
- Za Wsią
- Zadziale
- Zagórze (Biesiadki)
- Zagórze (Zawada Uszewska)
- Zagrabie
- Załęże
|
---|