Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach

ulica Obrońców Westerplatte
Szopienice-Burowiec, Zawodzie
Ilustracja
Początek ulicy na wysokości pl. Powstańców Śląskich
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

2714 m[1]

Przebieg
0m pl. Powstańców Śląskich
95m ul. Ludwika Zamenhofa
155m ul. Brynicy
385m ul. Melchiora Wańkowicza
510m ul. dra Stanisława Olchawy
580m skwer Walentego Roździeńskiego
670m ul. ks. bpa. Herberta Bednorza
705m potok Rawa
735m ul. Bednarska
762m ul. Morawa
855m ul. Objazdowa
1095m ul. Janusza Korczaka
1280m ul. gen. Józefa Hallera
1400m skwer Hilarego Krzysztofiaka
1520m Baterpol Sp. z o.o.
1665m HMN Szopienice
1845m linia Siemianowice Śląskie−Szopienice
2065m Oczyszczalnia
2240m potok Rawa
2375m ul. Roździeńska
2714m ul. 1 Maja (ul. Bagienna 79)
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Obrońców Westerplatte”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Obrońców Westerplatte”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Obrońców Westerplatte”
Ziemia50°15′59,7″N 19°05′12,2″E/50,266581 19,086717
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach – ulica we wschodniej części Katowic, łącząca dzielnicę Szopienice-Burowiec z Zawodziem. Jest to główna droga w Roździeniu (część Szopienic)[2], przy której zlokalizowane są liczne przedsiębiorstwa[3], a także zabytkowe i historyczne kamienice oraz inne budynki[4].

Przebieg

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicami: ks. bpa. Herberta Bednorza, Wiosny Ludów (dawniej 3 Maja) i Lwowską przy placu Powstańców Śląskich w Szopienicach. Dalej biegnie obok zabudowań starego browaru, krzyżuje się z ul. H. Bednorza i ul. Morawa. Następnie ulica prowadzi przez Burowiec (skrzyżowanie z ul. Janusza Korczaka, ul. gen. Józefa Hallera, skwer im. Hilarego Krzysztofiaka), gdzie znajdują się budynki HMN Szopienice i spółki Baterpol. Za oczyszczalnią i skrzyżowaniem z ul. Roździeńską kończy swój bieg przy ul. 1 Maja i węźle z ul. Bagienną (DK79) w jednostce pomocniczej Zawodzie[3].

Opis

Ulica w latach 70. XX wieku

Do 1830 roku przy tej ulicy była czynna kuźnica roździeńska (zakole Rawy i drogi z Mysłowic do Dąbrówki Małej)[5]. Następnie w jej pobliżu mieścił się szpital hutniczy (w drugiej połowie XIX wieku)[6]. W pierwszej połowie XIX wieku w Roździeniu powstała huta żelaza Dietrich (w miejscu dawnej Kuźnicy Roździeńskiej, w rejonie obecnego skrzyżowania ul. Obrońców Westerplatte, ul. Bednarskiej i ul. Morawa)[7].

Ulica jest drogą główną klasy G[8]. Przy ulicy znajduje się pamiątkowa tablica, poświęcona Walentemu Roździeńskiemu[9]. W 1897 roku obok kolonii Bagno, pomiędzy dzisiejszą ul. Krakowską, ul. Roździeńską i ul. Obrońców Westerplatte, wybudowano hutę „Bernhardi”[10]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922 roku) ulica nosiła nazwy: Chaussee Straße (część wschodnia − dawne śródmieście Roździenia) i Hüttenstraße (część zachodnia − w stronę Burowca)[11], a w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) Adolf-Hitler-Straße. Do 1962 nosiła nazwę ul. Oświęcimska[12].

W latach 1995–2017 przy ul. Obrońców Westerplatte 30 znajdowała się siedziba redakcji miesięcznika „Roździeń”. Uchwałą z 24 października 2019 roku Rada Miasta Katowice placowi położonemu w rejonie ul. Obrońców Westerplatte 13, 15 nadała nazwę Skwer Ernesta Prittwitza[13].

Obiekty zabytkowe

Budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17)
Kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 36, 38 i 40)

Przy ulicy zlokalizowane są następujące historyczne obiekty[4]:

  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 1, róg z ul. ks. bpa H. Bednorza)[4];
  • dwie kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 2, 3), wybudowane w 1906 roku w stylu modernizmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 4), wzniesiona dwudziestoleciu międzywojennym w stylu późnego modernizmu/neoklasycyzmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 5), wybudowana w 1894 roku w stylu historyzmu[4];
  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 7, 8, 32, 52 i 54), wzniesione pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego[4];
  • historyczny budynek (ul. Obr. Westerplatte 9)[14];
  • kamienice mieszkalne (rejon centralnej części Szopienic i Burowca)[4];
  • budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17[15]), wzniesiony w 1930 roku[16] w stylu funkcjonalizmu;
  • domy mieszkalne w pierzejach (ul. Obr. Westerplatte 24, 26, 30 i 50)[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 37), wybudowana w 1937 roku w stylu funkcjonalistycznym[4];
  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 38, 40), wzniesione na początku XX wieku, posiadają cechy stylu modernistycznego i historyzmu. Budynek o adresie Obr. Westerplatte 40 wzniesiony został między rokiem 1900 a 1915. Był to dom mieszkalno-usługowy, mieszczący również sklep rzeźniczy. Zachowała się ceramiczna boazeria, zdobiąca ściany do pełnej wysokości oraz przód lady. Przedstawia wzory roślinne (wijące się kwiaty, m.in. bratki, bukiety) oraz zwierzęta – głowy (byka, świni, barana; w tym głowę byka z symbolem cechu rzeźnickiego) i, na licu lady, scenki rodzajowe z trzodą[17].
  • hala sportowa Hutniczego Klubu Sportowego Szopienice, pochodząca z początków XX wieku (ul. Obr. Westerplatte 44); jej pierwszym właścicielem był Freund[16]; w 2012 roku obiekt rozebrano[18], a w jego miejscu powstały trzy obiekty mieszkalne[19];
  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 56, 59), wybudowane w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 62), pochodząca z początku XX wieku posiada cechy stylu modernistycznego i historyzmu ceglanego prostego[4];
  • budynek firmy GAL-LUX (ul. Obr. Westerplatte 67), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu, obiekt utracił cechy zabytkowe wskutek przeróbek[14];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 73), wybudowana na początku XX wieku, posiada cechy stylu modernistycznego[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 100), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[4].

Instytucje

Tramwaj Alstom Konstal 116Nd na przejeździe tramwajowym na wysokości skrzyżowania z ul. ks. bp. Herberta Bednorza

Przy ul. Obrońców Westerplatte znajdują się m.in. (stan na 2020 rok): MDK „Szopienice-Giszowiec”, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach (filia nr 19), Urząd Pocztowy Katowice 14, Katowickie Wodociągi, Baterpol, księgarnia, Alfa-Elektro, Zakład Szkolenia Psów oraz siedziba fundacji PRO-EKO Szopienice[20]. Między ul. Obrońców Westerplatte a ul. ks. bp. Herberta Bednorza usytuowany jest kościół ewangelicki pw. Zbawiciela[21].

Komunikacja

Ulicą Obrońców Westerplatte kursują autobusy oraz tramwaje operujące na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Wzdłuż ulicy zlokalizowanych jest pięć przystanków: Szopienice Kościół (stanowisko tramwajowe w kierunku Mysłowic/Sosnowca), Szopienice Poczta, Burowiec, Szopienice Wodociągi i Szopienice Roździeńska[22]. Tramwaje wzdłuż ulicy zaczęły kursować w 1900 roku[23].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07]. (pol.).
  2. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 164, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
  3. ↑ a b OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07]. (pol.).
  5. ↑ Gimnazjum nr 13 w Katowicach - Nasza dzielnica. www.easy0693.easyisp.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  6. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Pierwszy szpital hutniczy w Roździeniu. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013. 
  7. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 166, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
  8. ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-07]. (pol.).
  9. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
  10. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 324. ISBN 978-83-7164-636-2.
  11. ↑ Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin. www.mapywig.org. [dostęp 2011-09-07]. (niem.).
  12. ↑ Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice 2023, ISBN 978-83-64356-57-5, s. 349.
  13. ↑ Uchwała w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Ernesta Pritwittza" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2019-11-03]
  14. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-07]
  15. ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej. placowki.poczta-polska.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  16. ↑ a b Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003, s. 46. ISBN 83-918152-3-4.
  17. ↑ Ewa Pokorska: Piękno użyteczne. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2011, s. 69–73. ISBN 978-83-85871-60-6.
  18. ↑ Justyna Przybytek: Trwa rozbiórka hali sportowej w Szopienicach. katowice.naszemiasto.pl, 2012-03-19. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  19. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 86, ISBN 978-83-7729-502-1.
  20. ↑ Szopienice. www.szopienice.pl. [dostęp 2011-09-07]. (pol.).
  21. ↑ Parafia Ewangelicko-Augsburska Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach. szopienice.luteranie.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).
  22. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  23. ↑ Dariusz Falecki: Następny przystanek: historia tramwajów. szopienice.org, 2015-02-24. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).

Bibliografia

  • Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna "Artur", Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
  • Leszek Jabłoński, Maria Kaźmierczak: Na trasie Balkan Ekspresu; Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice - Przewodnik po dzielnicach Katowic. CRUX, Katowice, ISBN 83-918152-1-8.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Wybrane ulice i place Szopienic-Burowca w Katowicach
Ulice
Place i skwery