Układ krwionośny zamknięty

Układ krwionośny zamknięty, układ krążenia zamkniętykrwionośny układ krążenia w którym krew przemieszcza się tylko w specjalnych naczyniach (tętnicach, żyłach i naczyniach włosowatych). Występuje u wstężnic, większości pierścienic, głowonogów, bezczaszkowców i kręgowców.

Wstężnice

Układ krążenia wstężnicy z rodzaju Malacobdella

U wstężnic zamknięty układ krążenia rozwija się w procesie schizocelii[1]. Jego naczynia główne mają ściany ze śródbłonka, tkanki łącznej i mięśniowej[2]. W najprostszej postaci występuje u Palaeonemertini[1], składając się z pary naczyń po bokach jelita, na przedzie i w tyle połączonych zatokami: przednią i tylną[2][1]. Pewne Palaeonemertini mieć mogą jeszcze dodatkowe naczynia, np. w rynchocelu[1]. Pozostałe wstężnice mają jeszcze jedno, grzbietowe, naczynie główne, połączone z tymi bocznymi naczyniami poprzecznymi i otwierające się do zatoki tylnej. Ponadto występuje zwykle złożony układ naczyń pomniejszych, zwieńczonych siecią naczyń włosowatych[2].

Pierścienice

Segment zasiodełkowy typowego skąposzczeta.

W podstawowym planie budowy ciała układ krążenia pierścienic składa się z kurczliwego, położonego w krezce grzbietowej naczynia grzbietowego, położonego w krezce brzusznej naczynia brzusznego oraz łączących je obręczowatych naczyń poprzecznych, leżących na septach lub wewnątrz nich[2]. Od naczynia brzusznego odchodzą mniejsze naczynia rozprowadzające krew do różnych narządów i tam rozgałęziające się w naczynia włosowate[3]. Krew w naczyniu grzbietowym pompowana jest z tyłu do przodu[2][3].

Układ ten może przejawiać rozmaite dalsze modyfikacje. U wieloszczetów naczynie brzuszne może być parzyste (Opheliidae), a naczynie grzbietowe nawet potrójne (Amphinomiidae); może też dojść do zaniku naczyń włosowatych (Phyllodocidae). Przednia część układu ulega wyspecjalizowaniu u form o rozległych skrzelach (Sabellida, Terebellida)[3]. Najbardziej zaawansowany układ krwionośny mają skąposzczety, zwłaszcza lądowe. Naczynie grzbietowe rozrośnięte jest u nich do formy serca, obok naczynia brzusznego występuje jeszcze podłużne naczynie subneuralne, a często i na innych naczyniach pojawiają odcinki pompujące zwane sercami dodatkowymi lub bocznymi[2][3]. U pijawek funkcję naczyń krwionośnych przejmuje częściowo lub całkowicie sieć kanałów i zatok celomatycznych[3].

Głowonogi

Układ krwionośny głowonogów wykazuje wysoki stopień zaawansowania. Jego elementy wspólne wszystkim głowonogom to: serce, tętnica głowowa, tętnica genitalna, żyły głowowe, żyły skrzelowe, żyły ramieniowe i liczne mniejsze naczynia. U łodzików występuje tętnica płaszczowa, natomiast u płaszczoobrosłych tętnica brzuszna. Łodziki i dziesięciornice mają także tętnicę nerkową, której brak u ośmiornic. U wszystkich płaszczoobrosłych występuje para serc skrzelowych[4].

Występuje duży i mały obieg krwi. Serce składa się z nasierdzia, śródsierdzia i wsierdzia. Ma jedną komorę, 2 lub 4 przedsionki i system zastawek. Natlenianie krwi następuje w skrzelach. Stamtąd trafia do przedsionków, a następnie do komory serca, skąd rozprowadzana jest tętnicami po narządach ciała. U płaszczoobrosłych krew odtlenowaną zbierają serca skrzelowe, które wtłaczają ją do skrzeli[4].

Strunowce

Spośród strunowców zamknięty układ krążenia mają bezczaszkowce i kręgowce[2][5]. Wyróżnia się w nim naczynia łuków skrzelowych, naczynia osiowe, naczynia segmentalne i naczynia włosowate[2][5].

Bezczaszkowce

Układ krążenia lancetnika. 1: tętnice szyjne, 2: tętnica skrzelowa odprowadzająca, 3: korzeń aorty, 4: przewód Cuviera, 5: aorta grzbietowa, 6: żyły główne przednie, 7: tętnica skrzelowa doprowadzająca, 8: aorta brzuszna, 9: żyła wrotna wątrobowa, 10: zatoka żylna, 11: żyła wątrobowa, 12: żyły główne tylne, 13: żyła podjelitowa, 14: żyła ogonowa.

U bezczaszkowców plan budowy układu krążenia podobny jest do tego u prymitywniejszych ryb, ale brak jest serca. Służącymi wprawianiu krwi w obieg naczyniami kurczliwymi są: tętnica podendostylarna (homolog brzusznej tętnicy wstępującej), nasadowe odcinki tętnic skrzelowych, żyła podjelitowa, żyła wątrobowa oraz zatoka żylna. W skurczach tych naczyń brak koordynacji. Tętnica podendostylarna, zwana też aortą brzuszną, pompuje krew w przód oraz przez odgałęzienia (tętnice skrzelowe doprowadzające) do ścian szpar skrzelowych. Stamtąd tętnicami skrzelowymi odprowadzającymi krew dostaje się do parzystych tętnic szyjnych, łączących się dalej w biegnącą aż do końca ogona aortę grzbietową. Z tętnic tych wychodzą liczne gałązki zaopatrujące w krew różne narządy. Krew zbierana jest z nich 5 żyłami głównymi: 2 przednimi, 2 tylnymi i 1 ogonową. Ta ostatnia rozgałęzia się na jelicie, skąd krew zabiera potem żyła wrotna – ta z kolei rozgałęzia się na worku wątrobowym, z którego krew zabiera żyła wątrobowa. Większa część wymiany gazowej następuje w skórze niż w szparach skrzelowych, stąd nie ma w tym układzie wyraźnego podziału na krew natlenowaną i odtlenowaną[2].

Kręgowce

Schemat układu krążenia płazów
Układ krążenia u człowieka.

U kręgowców pojawia się umieszczone w osierdziu serce[5], podobnie jak u głowonogów złożone z warstw nasierdzia, śródsierdzia i wsierdzia[4]. Zbudowane jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej typu sercowego i wykazuje różny stopień organizacji u różnych grup. W linii ewolucyjnej czworonogów stopniowo dochodzi do różnicowania się małego (płucnego) i wielkiego obiegu krwi. Tak jak bezczaszkowce kręgowce mają żyłę wrotną wątrobową i żyłę wątrobową, dzięki czemu występuje krążenie wrotne wątrobowe. U licznych ryb, płazów, gadów i ptaków występuje także krążenie wrotne nerek. Brak go jest u ssaków, u których to krew odprowadzana jest z nerek wprost do żyły głównej tylnej[5].

U większości ryb i płazów wymiana gazowa częściowo odbywa się przez skórę, w związku z czym nie ma całkowitego rozdzielenia krwi tętniczej i żylnej. U rybich zarodków zachowany jest drabinkowy układ naczyń łuków skrzelowych nawiązujący do bezczaszkowców, ale już u ryb dorosłych dwa przednie szczeble ulegają modyfikacji. Narządem kurczliwym ryb jest już serce, o wyraźnym podziale na cztery pęcherzyki: zatokę żylną, przedsionek, komorę i stożek tętniczy, przy czym ten ostatni u kostnoszkieletowych zastąpiony jest opuszką tętniczą. Tylko u śluzic występuje dodatkowe naczynie tętniące: serce wątrobowe. U przodków czworonogów, tj. ryb trzonopłetwych pojawia się dochodząca do zatoki żylnej żyła płucna. U ryb dwudysznych pojawia częściowa lub całościowa przegroda przedsionkowo-komorowa, odpowiednio częściowo lub całkowicie odseparowująca krew żylną od tętniczej[5].

U płazów następuje zanik naczyń dwóch pierwszych łuków skrzelowych oraz przerwanie ciągłości aort między naczyniami łuku trzeciego i czwartego. Powstają tak tętnice szyjne zewnętrzna i wewnętrzna. Naczynia szóstego łuku z kolei odłączają się od aorty tworząc tętnice płucne. W ten sposób pojawia się podział układu krążenia na dwie części: zaopatrującą głowę i szyję oraz zaopatrującą płuca i resztę ciała. Modyfikuje się również serce. U płazów ogoniastych mających płuca pojawia się przegroda mięśniowa dzieląca przedsionek serca, a także otwór przedsionkowo-komorowy. U płazów bezogonowych występuje zawsze zwarta przegroda; wyróżnia się w sercu dwa przedsionki i komorę, a krew odtleniona nie miesza się nigdy z natlenioną[5].

Gady jako oddychające wyłącznie płucami mają rozgraniczenie części żylnej i tętniczej jeszcze wyraźniejsze. Naczynia czwartego łuku skrzelowego przekształcone są w łuki aorty. W sercu oprócz dwóch przedsionków z dwoma odrębnymi zastawkami występuje częściowy, a u krokodyli całkowity podział komory. Ponadto stożek tętniczy zastąpiony został trzema rurowatymi tętnicami: z prawej komory wychodzą tętnica płucna i aorta lewa, a z lewej komory wychodzi aorta prawa[5].

Dalsze usprawnienia następują u ptaków i ssaków. Mają one serce złożone z dwóch przedsionków i dwóch komór, a zatoka żylna zwykle częściowo lub w całości tkwi w ścianie przedsionka. U ptaków i stekowców do przedsionka lewego uchodzi jedna żyła płucna, a u łożyskowców 2–4 żyły płucne[5].

 Osobny artykuł: Układ krwionośny człowieka.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d Czesław Błaszak: Typ: wstężniaki – Nemertini. W: Czesław Błaszak: Zoologia. T. 1, część 1: Bezkręgowce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 249. ISBN 978-83-01-17337-1.
  2. a b c d e f g h i Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 241-242, 338-365, 822-823.
  3. a b c d e Jacek Siciński: Typ: pierścienice – Annelida. W: Zoologia. Tom 1, część 2. Bezkręgowce. Wtórojamowce (bez stawonogów). Czesław Błaszak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 2013, s. 601-667. ISBN 978-83-01-17336-4.
  4. a b c Marek R. Lipiński: Gromada: głowonogi – Cephalopoda. W: Zoologia. Tom 1, część 2. Bezkręgowce. Wtórojamowce (bez stawonogów). Czesław Błaszak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 2013, s. 567-568. ISBN 978-83-01-17336-4.
  5. a b c d e f g h Zygmunt Grodziński: Układ krążenia. W: Anatomia porównawcza kręgowców. Henryk Szarski (red.). Warszawa: PWN, 1976, s. 586-616.

Read other articles:

Geographic area in Sudan Nuba Mountainsجبال النوبة Jabal an-NūbāThe Nuba MountainsHighest pointElevation1,325 m (4,347 ft)Coordinates12°1′N 31°6′E / 12.017°N 31.100°E / 12.017; 31.100DimensionsLength145 km (90 mi)Width64 km (40 mi)GeographyLocation in Africa CountrySudan, South SudanRegionSouth Kordofan Map of Sudan (after 2011). The Nuba Mountains are labeled in Southern Kordofan The Nuba Mountains (Arabic: جبا...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Desember 2022. Moe Amatsuka Moe Amatsuka (lahir 10 Juli 1994) adalah seorang pemeran video dewasa asal Jepang. Ia memulai kariernya sejak 2014. Selain itu, ia juga tergabung dalam grup Ebisu Muscats pada 24 September 2015[1] dan SEXY-J. Referensi ^ 2代目�...

 

Gubernur Jenderal Kepulauan SolomonLambang Negara Kepulauan SolomonBendera Gubernur Jenderal Kepulauan SolomonPetahanaSir Frank KabuiGCMG CSI OBEsejak 7 Juli 2009ViceroyGelarHis ExcellencyDitunjuk olehQueen Elizabeth IIMasa jabatan[[At Templat:Canadian monarch, current Majesty's pleasure]]Dibentuk7 Juli 1978Pejabat pertamaSir Baddeley Devesi Gubernur Jenderal Kepulauan Solomon adalah wakil dari Ratu Kepulauan Solomon, Elizabeth II. Ratu tidak tinggal di Kepulauan Solomon, sehingga Gubern...

1945–1950 US administration of the Ryukyu Islands, Japan United States Military Administration of the Ryukyu Islands琉球列島米国軍政府Ryūkyū-rettō Beikoku Gunseifu1945–1950 FlagTerritory controlled by USMGR 1945–1950.StatusMilitary occupationCapitaland largest cityNahaCommon languagesJapaneseRyukyuanEnglishU.S. President • 1945 (first) Franklin D. Roosevelt• 1945–1950 (last) Harry S. Truman Governor • 1945 (first) Simon Bolivar Buckner J...

 

Pour les articles homonymes, voir Angelico. Adam BridleDonnées généralesNom de naissance Adam BridleNom de ring Adam AngelAdam CroftAdam BridleAngélicoAdam BridleBackpacker JoeEl AngélicoNationalité sud-africainNaissance 7 mai 1987 (36 ans)Johannesburg, Afrique du SudTaille 6′ 3″ (1,91 m)[1]Poids 213 lb (97 kg)[1]Catcheur en activitéFédération Lucha UndergroundEntraîneur Black TerryNegro NavarroUltimo DragonCarrière pro. 2007 - aujourd'huimodifier - mo...

 

2017 film by Noah Baumbach The Meyerowitz Stories(New and Selected)Film release posterDirected byNoah BaumbachWritten byNoah BaumbachProduced by Scott Rudin Noah Baumbach Lila Yacoub Eli Bush Starring Adam Sandler Ben Stiller Dustin Hoffman Emma Thompson CinematographyRobbie RyanEdited byJennifer LameMusic byRandy NewmanProductioncompaniesIAC FilmsScott Rudin ProductionsDistributed byNetflixRelease dates May 21, 2017 (2017-05-21) (Cannes) October 14, 2017 (20...

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

Italian cyclist Alfonso CalzolariPersonal informationFull nameAlfonso CalzolariBorn(1887-04-30)30 April 1887Vergato, ItalyDied7 February 1983(1983-02-07) (aged 95)Team informationDisciplineRoadRoleRiderProfessional teams1909–1911Individual1912L'Italiana1913Atala/Stucchi1914–1915Stucchi1916–1917Individual1918Stucchi/Peugeot1919–1920Stucchi1921–1926Individual Major winsGrand Tours Giro d'Italia General classification (1914) Alfonso Calzolari (30 April 1887 - 7 February 1983)...

 

American lawyer and politician T. J. Donovan26th Attorney General of VermontIn officeJanuary 5, 2017 – June 20, 2022GovernorPhil ScottPreceded byBill SorrellSucceeded byJosh Diamond (Acting)State's Attorney of Chittenden CountyIn officeJanuary 11, 2007 – January 3, 2017Preceded byBob SimpsonSucceeded bySarah George Personal detailsBorn (1974-01-15) January 15, 1974 (age 50)Burlington, Vermont, U.S.Political partyDemocraticSpouseJessica McCloudChildrenJack and emmetE...

1940–1944 government-in-exile led by Charles de Gaulle during WWII Fighting France redirects here. For the collection of magazine articles by Edith Wharton, see Fighting France: From Dunkerque to Belfort. Les Français Libres redirects here. For the political party, see Aymeric Chauprade. Free FranceFrance libre (French)1940–1944 Flag Cross of Lorraine(1940–1944) Anthem: La Marseillaise (official)Chant des Partisans (unofficial)[1](Song of the Partisans)See map legend ...

 

2005 Hamas attack On 21 September 2005, 51-year-old Israeli businessman Sasson Nuriel was kidnapped by members of a cell of Palestinian militant group Hamas, one of whom was employed by Nuriel.[1] Nuriel was from Pisgat Ze’ev near Jerusalem and owned a candy business and employed Arab workers in his factory.[2] Hamas released a video on 27 September of Nuriel, who was bound and blindfolded, speaking in Arabic and calling for the release of Palestinian prisoners held in Israe...

 

Grand Prix Australia 2011 Lomba ke-1 dari 19 dalam Formula Satu musim 2011 Detail perlombaanTanggal 27 Maret 2011Nama resmi LXXVI Qantas Australian Grand PrixLokasi Melbourne Grand Prix Circuit, Melbourne, AustraliaSirkuit Temporary street circuitPanjang sirkuit 5.303 km (3.295 mi)Jarak tempuh 58 putaran, 307.574 km (191.12 mi)Posisi polePembalap Sebastian Vettel Red Bull-RenaultWaktu 1:23.529Putaran tercepatPembalap Felipe Massa FerrariWaktu 1:28.947 putaran ke-55PodiumPertama Sebastian Vett...

Maria SanfordSanford, in c.1910BornDecember 19, 1836Saybrook, Connecticut, USDiedApril 21, 1920Washington, D.C., USOccupationCollege professor Maria Louise Sanford (December 19, 1836 – April 21, 1920) was an American educator. She was a professor of history at Swarthmore College from 1871 to 1880 and a professor of rhetoric and elocution at the University of Minnesota from 1880 to 1909. Early life and education Maria Sanford was born in Saybrook, Connecticut. Her love for education began ea...

 

Impact of global warming on the south-east Asian country and mitigating and adaptating to it Graph showing temperature anomaly in Brunei between 1901 and 2021. Brunei is vulnerable to a number of environmental consequences brought on by climate change. The main dangers include loss of biodiversity, increasing sea levels, and air pollution in urban areas. Due to its low-lying topography and small population of 470,000, Brunei faces a serious sea level rise problem. Fossil fuels are also a key ...

 

American air conditioning company Carrier Global CorporationCompany typePublicTraded asNYSE: CARRS&P 500 componentIndustry Home appliances PredecessorUnited TechnologiesFoundedJune 26, 1915; 108 years ago (1915-06-26) in Syracuse, New York, U.S.FounderWillis CarrierHeadquartersPalm Beach Gardens, Florida, U.S.Area servedWorldwideKey peopleDave Gitlin (CEO)Products Air Conditioning HVAC systems Refrigerators Heating Ventilating Building automation Security controls R...

بنية القرص:(A) مسار(B) القطاع الهندسي (C) sector(D) العنقود كلستر العنقود أو الكلستر (بالإنجليزية: cluster)‏ في نظم ملفات الكمبيوتر يكون الكلستر أو الوحدة المخصصة للبيانات هي وحدة أو مساحة على القرص مخصصة للملفات والمجلدات (الدليل)، ولكي يتم تقليل المساحات على القرص ويسهل إدارة بنية ا...

 

Bi-monthly peer-reviewed academic journal Academic journalAmerican Sociological ReviewDisciplineSociologyLanguageEnglishEdited byDavid Cort, Laurel Smith-Doerr, Donald Tomaskovic-DeveyPublication detailsHistory1936–presentPublisherSAGE Publications (United States)FrequencyBi-monthlyImpact factor9.1 (2022)Standard abbreviationsISO 4 (alt) · Bluebook (alt1 · alt2)NLM (alt) · MathSciNet (alt )ISO 4Am. Sociol. Rev.IndexingCODEN (alt ·...

 

Aspect of world history European Judaism redirects here. For the academic journal, see European Judaism (journal). The location of modern-day Europe (dark green) Part of a series onJews and Judaism Etymology Who is a Jew? Religion God in Judaism (names) Principles of faith Mitzvot (613) Halakha Shabbat Holidays Prayer Tzedakah Land of Israel Brit Bar and bat mitzvah Marriage Bereavement Baal teshuva Philosophy Ethics Kabbalah Customs Rites Synagogue Rabbi Texts Tanakh Tora...

Mobile surveillance radar Low Flying Detection RadarINDRA-I of Sri Lanka Air ForceCountry of originIndiaManufacturerBharat Electronics LimitedDesignerElectronics and Radar Development Establishment (DRDO)TypeSecondary surveillance radarFrequencyL bandOther NamesINDRA The Low Flying Detection Radar also called Indian Doppler Radar (INDRA) series of 2D radars were developed by Electronics and Radar Development Establishment (LRDE), of Defence Research and Development Organisation (DRDO) fo...

 

UFC 189: Mendes vs. McGregorProdotto daUltimate Fighting Championship Data11 luglio 2015 Città Las Vegas, Stati Uniti SedeMGM Grand Garden Arena Spettatori16.019 Cronologia pay-per-viewUFC Fight Night: Machida vs. RomeroUFC 189: Mendes vs. McGregorThe Ultimate Fighter 21 Finale Progetto Wrestling Manuale UFC 189: Mendes vs. McGregor è stato un evento di arti marziali miste tenuto dalla Ultimate Fighting Championship svolto l'11 luglio 2015 all'MGM Grand Garden Arena di Las Vegas, Stati Unit...