Trybunał inkwizycji w Rovigo

Trybunał inkwizycji w Rovigo – sąd inkwizycji dla diecezji Adrii, mający swą siedzibę w Rovigo. Istniał od połowy XVI wieku do 1797. Był kierowany przez franciszkanów konwentualnych i należał do struktur inkwizycji rzymskiej.

Historia

Diecezja Adrii od 1254 aż do połowy XVI wieku podlegała jurysdykcji franciszkańskich inkwizytorów prowincji Marchii Trewizańskiej, co było wielokrotnie potwierdzane (np. w 1530 przez kapitułę prowincjonalną zakonu franciszkanów). Jednak dopiero po utworzeniu przez papieża Pawła III Kongregacji Świętego Oficjum Inkwizycji w Rzymie (1542) i zreformowaniu inkwizycji w Republice Weneckiej w celu walki w reformacją (1547) utworzony został na stałe trybunał inkwizycyjny z siedzibą w Rovigo. Pierwszym znanym inkwizytorem Rovigo został franciszkanin Girolamo Fanti da Lendinara(1547). Jego następca, Accursio Bettis Sammartini da Belluno (1551), skazał na śmierć Benedetto del Borgo da Asolo, zwanego „biskupem anabaptystów”. Jednakże w następnej dekadzie, diecezja Adrii została podporządkowana najpierw inkwizytorowi Padwy Massimiliano Beniami da Crema (1563–1567), a następnie (1569) sprawowanie w niej urzędu inkwizycji oddano w ręce dominikanów z prowincji lombardzkiej. Od 1569 działał w Rovigo i Adrii dominikanin Pietro Martire Frachetti, który skazał na śmierć dwóch protestantów.

Dopiero około 1590 doszło do ponownego – tym razem na stałe – przekazania inkwizycji w diecezji Adrii w ręce franciszkanów konwentualnych i stabilizacji siedziby trybunału we franciszkańskim konwencie w Rovigo. Działał on do końca istnienia Republiki Weneckiej, jako jeden z trybunałów rzymskiej inkwizycji, podporządkowanej Kongregacji Świętego Oficjum w Rzymie. W wyniku inwazji rewolucyjnej Francji na północne Włochy w 1797 w wielu miejscach Republiki Weneckiej wybuchały rewolty. W maju 1797 Rovigo zostało zajęte przez wojska rewolucyjne. 9 czerwca 1797 nowe władze municypialne rozwiązały trybunał inkwizycji[1].

Organizacja

Siedzibą trybunału od około 1590 był konwent franciszkanów konwentualnych w Rovigo. W skład trybunału wchodzili też – oprócz inkwizytora – także przedstawiciel biskupa Adrii oraz świeccy urzędnicy. Inkwizytorowi Rovigo podlegało siedmiu wikariuszy generalnych i dwóch wikariuszy rejonowych. Ich jurysdykcja obejmowała obszar diecezji Adrii oraz opactwa terytorialnego Vangadizza.

Archiwum

Archiwum trybunału z Rovigo w dużej mierze ocalało i jest przechowywane w Archivio Diocesano di Adria e Rovigo. Na podstawie zachowanej dokumentacji wiadomo, że trybunał ten skazał na śmierć cztery osoby, z czego trzy faktycznie stracono: Benedetto del Borgo da Asolo (1551), Girolamo Biscaccia (1570) i Alfonso Ariano (1571).

Lista inkwizytorów

Przypisy

  1. ↑ Nicolò Biscaccia: Cronache di Rovigo dal 1844 a tutto 1864: premessa una succinta istoria sulla origine dell’antico Rhodigium. Padwa: 1865, s. 28
  2. ↑ Achille Olivien, Eresie, magia, società nel Polesine tra '500 e '600: atti del XIII Convegno di studi storici, Rovigo, 21-22 novembre 1987, wyd. Minelliana, 1989, s. 21; Elogio storico alle gesta del beato Odorico dell'ordine de' minori, s. 143; Wadding, XIX, s. 174.
  3. ↑ a b c d e Gino Marchi: La Riforma Tridentina in diocesi di Adria nel secolo XVI descritta col sussidio di fonti inedite. Istituto Padano di arti grafiche, 1946, s. 472.
  4. ↑ A. Enzo Baldini: Girolamo Frachetta: vicissitudini e percorsi culturali di un pensatore politico nell'Italia della Controriforma.
  5. ↑ Archivio Sartori (1983), s. 1349, 1445.
  6. ↑ Maria Augusta Timpanaro Morelli, Tommaso Crudeli: Poppi 1702-1745, Florencja 2003, s. 138.
  7. ↑ Veronese, s. 254.
  8. ↑ Veronese, s. 308.
  9. ↑ Archivio Sartori (1983), s. 1446.
  10. ↑ Archivio Sartori (1983), s. 1447.
  11. ↑ Veronese, s. 174; Miscellanea Francescana, 1919, s. 112.
  12. ↑ [1]; Archivio Sartori, III (1988), s. 515.

Bibliografia

  • Andrea Del Col: L’Inquisizione in Italia. Mediolan: Oscar Mondadori, 2010. ISBN 978-88-04-53433-4.
  • Pietro Antonio Ribetti: Giardino Serafico Istorico. Tomo primo. Wenecja: 1710.
  • Giovanni M. Luisetto (red): Archivio Sartori: documenti di storia e arte francescana. T. I-IV. Biblioteca antoniana, Basilica del Santo, 1983-1989.
  • Stefania Malvasi, L’archivio del Sant’Ufficio di Rovigo, [w:] Andrea Del Col (red.): L’Inquisizione romana in Italia nell’età moderna. Archivi, problemi di metodo e nuove ricerche. Rzym: Ministero per i beni culturali e ambientali, Ufficio centrale per i beni archivistici, 1991, s. 133-141. ISBN 978-8871250458.
  • Fabiana Veronese, «Terra di nessuno». Misto foro e conflitti tra Inquisizione e magistrature secolari nella Repubblica di Venezia (XVIII sec.), Dysertacja doktorska, Università Ca’Foscari Venezia 2010.
  • Luca Al Sabagh, Daniele Santarelli, Herman Schwedt, Domizia Weber: I Giudici della Fede. L'Inquisizione romana e i suoi tribunali in eta moderna, Florencja 2017
Inkwizycja rzymska
Instytucje i
urzędy centralne
Inkwizycja rzymska
w państwach włoskich
Trybunały lokalne
Inne