Trąbka hiszpańska

Ten artykuł dotyczy instrumentu muzycznego. Zobacz też: inne znaczenia słowa Szamada.
Trąbka hiszpańska

Trąbka hiszpańska (trąbka horyzontalna, szamada, fr. chamade) – językowy głos w organach piszczałkowych o charakterystycznym, mocnym i agresywnym, niekiedy rżniętym i przeszywającym brzmieniu, podobnym do ryku[1]. Ze względu na charakterystyczną barwę i donośność wydawanego dźwięku, jest doskonale słyszalna nawet podczas gry na pełnych organach (tutti). Stosowana jest najczęściej w organach wielkich (posiadających co najmniej kilkadziesiąt głosów i kilka manuałów). Ze względu na specyficzną barwę i położenie dominuje nad pozostałymi głosami instrumentu.

Charakterystyka

Rezonatory trąbki hiszpańskiej umieszczane są w prospekcie organowym horyzontalnie (dlatego zwana jest czasami trąbką horyzontalną[2]). Stąd współcześnie instalowana jest czasami w sytuacjach, gdy chór organowy jest zbyt mały, aby w sposób tradycyjny (pionowy) zmieścić na nim większą liczbę piszczałek. Roztrąby skierowane są w stronę słuchaczy, do wewnątrz kościoła lub sali koncertowej.

Głos zazwyczaj 8 lub 4-stopowy, rzadziej 16-stopowy, występujący najczęściej w pierwszym, głównym manuale organów. W instrumentach o elektrycznej trakturze rejestrów niekiedy możliwe jest łączenie trąbki hiszpańskiej z dowolnym manuałem lub pedałem.

Pochodzenie

Wywodzą się z Hiszpanii i używane tam były już w epoce baroku do gry muzyki batalistycznej, imitującej sceny walki[1]. Nazwę szamada zawdzięcza używanym w czasie wojen trąbkom, których dźwięk rozlegał się w czasie walki na polu bitwy lub tuż przed atakiem.

Występowanie w Polsce

Trąbka hiszpańska jest praktycznie niespotykana w organach małych i średnich, jak również w wielkich organach dysponujących małą liczbą głosów językowych. Dlatego statystycznie jest głosem rzadkim. Uwzględniając instrumenty polskie, najstarsza jest trąbka hiszpańska w organach Daniela Nitrowskiego w archikatedrze we Fromborku, którą zamontowała firma Emannela Kempera z Lubeki[1]. Następnym chronologicznie głosem tego typu jest szamada zainstalowana w organach Biernackiego w archikatedrze częstochowskiej[1].

Poniżej wymieniono budynki w Polsce, w których znajdują się organy posiadające w swojej dyspozycji trąbkę hiszpańską.

Budynek Nazwa oryginalna i stopaż Materiał
Bazylika archikatedralna Świętej Rodziny w Częstochowie Trąbka hiszpańska 8'[3] miedź
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Andrzeja we Fromborku Trąbka hiszpańska 8'
(do 1945 roku Spanische trompete 8')[4]

Trąbka francuska 4'

miedź

cynk

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie Trąbka hiszpańska 8'
Trąbka hiszpańska 4'[5]
Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach Trompete 8' (Spanische)[6] miedź
Bazylika archikatedralna św. Jakuba w Szczecinie Trompeta magna 16'
Trompeta real 8'
Trompeta alta 4'[7]
Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie Spanische Trompete 8'[8] cynk
Bazylika katedralna św. Michała i św. Floriana w Warszawie Trąbka hiszpańska 8'[9] miedź
Katedra Św. Michała Archanioła w Łomży
Katedra w Opolu Spanische trompete 16'

Spanische trompete 8'

Spanische trompete 4'

Bazylika św. Anny na Górze św. Anny Spanische trompete - hor. 8'
Spanische trompete - ver. 4'[10] 		miedź
Bazylika MB w Licheniu (organy wschodnie) Tuba magna 16'

Tuba mirabilis 8'

Clairon 4'

Kościół Wniebowzięcia NMP w Katowicach Spanische trompette 8'[11] miedź
Kaplica NMP na Jasnej Górze w Częstochowie Trąbka hiszpańska 8'[12] miedź
Kościół Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy Trąbka horyzontalna 8'[13] miedź
Kościół MB Królowej Polski w Chojnicach Trąbka hiszpańska 8'[14] miedź
Kościół MB Szkaplerznej w Imielinie Trąbka hiszpańska 8'

Trąbka hiszpańska 4'[15]

miedź
Kościół Św. Rodziny w Lublinie Trąbka hiszpańska 8'[16] miedź
Kościół Najświętszego Serca Jezusowego w Łodzi Trąbka horyzontalna 8'[17]
Kościół św. Teresy w Łodzi Trąbka horyzontalna 8'
Trąbka horyzontalna 4'[18]
Kościół Św. Krzysztofa w Tychach Schamade 8'[19] miedź
Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Warszawie

Kościół Bł. Władysława z Gielniowa w Warszawie

Kościół Św. Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie

Kościół Wszystkich Świętych w Warszawie

Trompete en chamade 8'[20]

Tuba harmonika 8'

Trąbka horyzontalna 8'

Tuba mirabilis 8'

miedź

cyna

miedź

Filharmonia Bałtycka Chamade 16'
Chamade 8'
Chamade 4'
Chamade 2'[21]
Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy Trąba hiszpańska 8'[22] miedź
Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu Trompette en chamade 8'[23]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Międzynarodowy festiwal organowy Lublin-Czuby. s. Parafia Świętej Rodziny przy Alei Jana Pawła II w Lublinie. [dostęp 2009-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-26)]. (pol.).
  2. ↑ Por. oryginalne nazwy dla tego głosu w Kościele Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy (zobacz: dyspozycja instrumentu) oraz w Kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Łodzi (zobacz: dyspozycja instrumentu)
  3. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  4. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  5. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2018-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-30)].
  6. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2018-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-08)].
  7. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2008-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-25)].
  8. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  9. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
  10. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2020-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-21)].
  11. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)].
  12. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2007-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-10)].
  13. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2020-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-21)].
  14. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
  15. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-06)].
  16. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2007-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-05)].
  17. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2020-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-21)].
  18. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)].
  19. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2018-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-14)].
  20. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  21. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
  22. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2016-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  23. ↑ Polskie Wirtualne Centrum Organowe. [dostęp 2020-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-21)].

Read other articles:

Daftar penghargaan dan nominasi yang diterima oleh Philomena

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Desember 2023. Artikel atau sebagian dari artikel ini mungkin diterjemahkan dari List of accolades received by Philomena di en.wikipedia.org. Isinya masih belum akurat, karena bagian yang diterjemahkan masih perlu diperhalus dan disempurnakan. Jika Anda menguasai ba...

 

Guruji Oru Vakku

1985 Indian filmGuruji Oru VakkuPoster designed by Gayathri AshokanDirected byRajan SankaradiWritten byVenu NagavallyStarringMohanlalMadhuNedumudi VenuRatheeshCinematographyVipin MohanEdited byK. P. HariharaputhranMusic byJerry AmaldevJohnson (score)ProductioncompanyGajaraja FilmsDistributed byGajaraja FilmsRelease date 9 November 1985 (1985-11-09) CountryIndiaLanguageMalayalam Guruji Oru Vakku (transl. Guruji, a word) is a 1985 Indian Malayalam-language film directed by...

 

Coppa Italia Serie C 1981-1982

Coppa Italia Serie C 1981-1982 Competizione Coppa Italia Serie C Sport Calcio Edizione 10ª Organizzatore Lega Professionisti Serie C Date dal 23 agosto 1981al 16 giugno 1982 Luogo  Italia Partecipanti 108 Formula Fase a gironi ed eliminazione diretta (A/R) Risultati Vincitore  L.R. Vicenza(1º titolo) Secondo  Campobasso Semi-finalisti  Campania Savona Il L.R. Vicenza, vincitore dell'edizione Cronologia della competizione 1980-1981 1982-1983 Manuale La Coppa...

The Spook's Apprentice

2004 children's dark fantasy novel by Joseph Delaney The Spook's Apprentice First edition coverAuthorJoseph DelaneyIllustratorDavid WyattCountryUnited KingdomLanguageEnglishSeriesThe Wardstone Chronicles of Spook'sRelease number1st in seriesGenreChildren's literature, dark fantasyPublisherUnited Kingdom: The Bodley Head (hardback) Red Fox (paperback) Random House Audio (audiobook) United States: Greenhill Books Publication date2004Media type Print (hardback and paperback) Audiobook Pages...

 

Felicitas and Gonzalo Mendez High School

Public school in Los Angeles, Los Angeles, California, United StatesFelicitas and Gonzalo Mendez High SchoolAddress1200 Plaza Del SolLos Angeles, Los Angeles, California 90033United StatesCoordinates34°02′54″N 118°13′37″W / 34.048395°N 118.226994°W / 34.048395; -118.226994InformationTypePublicOpenedSeptember 2009School districtLos Angeles Unified School DistrictPrincipalMauro Bautista [1]Teaching staff52.00 (FTE)[2]Grades9-12Enrollment1,044 ...

 

مجموعة الأمم المتحدة الفنية

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. تمثال نصفي لنيكولاس كوبرنيكوس في مقر الأمم المتحدة، مدينة نيويورك، هدية من جمهورية بولندا الشعبية للأمم المتحدة (1970). مجموعة الأمم المتحدة الفنية هي مجموعة جماعية من الأعمال...

Rocky Dipietro

Canadian football player This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Rocky Dipietro – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2023) (Learn how and when to remove this template mess...

 

Kasturi (2023 TV series)

Indian Marathi-language TV series KasturiGenreDramaSoap operaStarringSee belowCountry of originIndiaOriginal languageMarathiNo. of episodes102ProductionCamera setupMulti-cameraRunning time22 minutesOriginal releaseNetworkColors MarathiRelease26 June (2023-06-26) –13 October 2023 (2023-10-13)RelatedKendasampige Kasturi is an Indian Marathi language television series which premiered from 26 June 2023 airing on Colors Marathi.[1] It stars Ashok Phaldesai, Ekta Labde, Dus...

 

Formula One

Motorsport championship held worldwide F1, Formula 1, and FIA World Championship redirect here. For other uses, see F1 (disambiguation), Formula One (disambiguation), and List of FIA championships. Formula OneFormula One logo since 2018CategoryOpen-wheel single-seater Formula auto racingCountryInternationalInaugural season1950Drivers20Teams10Chassis manufacturers10Engine manufacturersFerrariHonda RBPTMercedesRenaultTyre suppliersPirelliDrivers' champion Max Verstappen(Red Bull Racing-Honda RB...

Pentobarbital

Short-acting barbiturate Not to be confused with phenobarbital or sodium pentothal. PentobarbitalClinical dataTrade namesNembutalAHFS/Drugs.comMonographMedlinePlusa682416License data US DailyMed: Pentobarbital Pregnancycategory AU: C Routes ofadministrationBy mouth, intravenous, intramuscular, rectalDrug classBarbiturateATC codeN05CA01 (WHO) QN51AA01 (WHO)Legal statusLegal status AU: S8 (Controlled drug) BR: Class B1 (Psychoactive drugs)[1] CA:&...

 

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。 数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券（「壱」が大字） 弐千円日本銀行券（「弐」が大字） 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

 

Freebore

Chamber illustration indicating the various sections of a typical rifle chamber. The freebore is the cyan colored section just ahead of the neck. In firearms, freebore (also free-bore, free bore, or throat) is the portion of the gun barrel between the chamber and the rifled section of the barrel bore. The freebore is located just forward of the chamber neck and is cylindrical in shape.[1][2] The diameter of the freebore is larger than the groove diameter of the gun barrel bore...

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

 

Badge of Honour

This article is about the British Overseas Territories award. For other similarly titled awards, see Badge of honour. For the W.E.B. Griffin novel series, see Badge of Honor. AwardBadge of HonourRibbon of the badgeTypeCivil decorationAwarded forMeritorious services to the community of an exceptional or outstanding nature[1]Presented byBritish Overseas Territories & formerly by colonies of the British EmpireOrder of WearNext (higher)Queen's Medal for Chiefs[2]Next ...

 

2016 Asia Cup

Cricket tournament in Bangladesh Cricket tournament 2016 Micromax Asia Cup T20Dates24 February – 6 MarchAdministrator(s)Asian Cricket CouncilCricket formatTwenty20 InternationalTournament format(s)Round-robinHost(s) BangladeshChampions India (6th title)Runners-up BangladeshParticipants5Matches11Player of the series Sabbir RahmanMost runs Sabbir Rahman (176)Most wickets Al-Amin Hossain (11)← 20142018 → The 2016 Asia Cup (also called the Micromax Asia Cup T20) was a...

Salami

Salami Salami merupakan sebuah makanan sosis yang biasanya terbuat dari daging sapi atau babi. Orang Italia memakai campuran daging sapi dengan daging babi dan lemak serta bumbu rempah. Bentuknya lebih kecil dari daging asap. Diameternya sekitar 6 cm dan warnaya cokelat kemerahan dengan bintik-bintik lemak berwarna putih. Kini, daging olahan ini memakai campuran daging sapi saja. Dijual dalam bentuk irisan. Bisa dipakai utnuk isian sandwich, topping pizza, sup atau hidangan lainnya. Baha...

 

Leszek Biały

Patung Leszek di Marcinkowo Górne di situs pembunuhannya Leszek si Putih (bahasa Polandia: Leszek Biały; skt. 1184/85 – 24 November 1227) merupakan pangeran Sandomierz dan Adipati Tinggi Polandia selama 1194–1198, 1199, 1206–1210, dan 1211–1227. Selama tahap awal pemerintahannya, pamandanya Adipati Mieszko III Stary dan sepupu Władysław Laskonogi, dari cabang Wangsa Piast Polandia Raya, menentang hak Leszek untuk menjadi Adipati Tinggi.[1] Leszek adalah putra ketiga at...

 

Età della pietra

Questa voce è parte della serieEtà della pietra ↑ prima dell'Homo (Pliocene) Paleolitico Homo Paleolitico inferiore Homo habilis Homo erectus Olduvaiano Acheuleano Controllo del fuoco Industria litica Clactoniano Tayaziano Paleolitico medio Homo neanderthalensis Musteriano Paleolitico superiore Homo sapiens Propulsore, Addomesticamento del cane Mesolitico Microlito, Arco, Canoa Cultura kebariana Cultura natufiana Aziliano Maglemosiano Cultura di Kongemose Cultura di Ertebølle Neolitico ...

Jangan Ambil Anakku

Artikel ini bukan mengenai Jangan Ambil Nyawaku. Jangan Ambil AnakkuGenre Drama Roman PembuatMD EntertainmentDitulis olehZara ZettiraSkenarioZara ZettiraSutradaraEmil G HamppPemeran Indra L. Bruggman Nova Eliza Shirin Amarain Kesha Ratuliu Eksanti Erly Ashy Linda Ramadhanty Willy Felix Penggubah lagu temaAndra and the BackBoneLagu pembukaJalanmu Bukan Jalanku oleh Andra and the BackBoneLagu penutupJalanmu Bukan Jalanku oleh Andra and the BackBonePenata musik Iwang Modulus Herbanu PW Neg...

 

أندري إيبو

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2022) أندري إيبو معلومات شخصية الميلاد 3 أبريل 1990 (العمر 34 سنة) الطول 5 قدم 8 بوصة (1.73 م)[1][1] مركز اللعب مدافع الجنسية إندونيسيا  معلومات النادي ال�...