Trójka uporządkowana

Trójka uporządkowanazbiór zbudowany z obiektów tak, aby była określona kolejność tych elementów, oznaczany zazwyczaj symbolem [1][2]. Elementy trójki uporządkowanej nazywa się jej współrzędnymi[1]. Przy powyższym zapisie, nazywa się pierwszą współrzędną, drugą współrzędną, a trzecią współrzędną[1].

Definicje formalne

Za pomocą pary zagnieżdzonej

Formalnie, przy pomocy pojęcia pary uporządkowanej, definiuje się trójkę uporządkowaną jako parę uporządkowaną [1][2][3].

Korzystając z definicji pary Kuratowskiego, trójka wyglądałaby wówczas tak:

Analogicznie można zdefiniować n-kę uporządkowaną, dla każdego [1][2][3][4].

Minusem zagnieżdżeń par Kuratowskiego jest to. że w ostatecznej formule elementy dublują się (np. x występuje tam czterokrotnie więc przy podstawianiu konieczne będzie jego czterokrotne przepisanie), a ich liczba rośnie wykładniczo wraz .

Za pomocą zbioru par

Można zdefiniować trójkę, numerując każdy element bezpośrednio, na podobnej zasadzie jak w parze Hausdorfa:

Należy zwrócić uwagę, że pary nie można zastąpić zwykłym zbiorem, ponieważ pojawiła by się niejednoznaczność, np. dla .

Korzystając z definicji pary Hausdorffa, trójka wyglądała by wówczas tak:

W takiej postaci, każdy element trójki występuje dokładnie jeden raz w ostatecznej formule.

Analogicznie można zdefiniować n-kę uporządkowaną, dla każdego :

Ta definicja bazuje na tej samej idei co definicja ciągu i jest prawidłowa również dla .

Własności i zastosowanie

Można udowodnić twierdzenie stwierdzające, że [1][2][3].

Trójki uporządkowane stosowane są np. do zapisu współrzędnych punktów w przestrzeniach trójwymiarowych[5].

Przypisy

  1. a b c d e f Włodzimierz Waliszewski i in., Encyklopedia szkolna. Matematyka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, ISBN 83-02-02551-8, s. 328: Trójka uporządkowana.
  2. a b c d Aleksander Błaszczyk, Sławomir Turek, Teoria mnogości, PWN, Warszawa 2015, ISBN 978-83-01-15232-1, s. 6-8
  3. a b c Wiktor Marek, Janusz Onyszkiewicz, Elementy logiki i teorii mnogości w zadaniach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, ISBN 978-83-01-14547-7, s. 22
  4. Antoni Chronowski, Zadania z elementów teorii mnogości i logiki matematycznej, Wydawnictwo Dla Szkoły, Wilkowice 2004, ISBN 83-88396-42-0, s. 32
  5. Helena Rasiowa, Wstęp do matematyki współczesnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, ISBN 978-83-01-14294-0, s. 71