Teodor Schwanebach

Teodor Schwanebach
Data urodzenia

30 sierpnia 1874

Data śmierci

15 lutego 1949

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Wileński

Dziedzina sztuki

malarstwo

Multimedia w Wikimedia Commons
T. Schwanebach, Zachód słońca w Bretanii, 1927, Muzeum Narodowe w Warszawie (wcześniej w zbiorach Zachęty w Warszawie)
T. Schwanebach, Łodzie rybackie, 1931, zaginiony (zdjęcie opublikowane w "Ilustrowanym Kurierze Codziennym" w latach 30. XX w.)

Teodor Schwanebach, znany też jako Teodor Szwanebach lub Schwanenbach, Théodore de Schwanebach, Theodor von Schwanebach (ur. 30 sierpnia 1874, zm. 15 lutego 1949) – polski artysta malarz pochodzenia rosyjsko-niemieckiego, marynista.

Życiorys

Pochodził z rosyjsko-niemieckiej rodziny ziemiańskiej, osiadłej w majątku Żyrmuny na Litwie (obecnie Białoruś)[1]. Przed I wojną światową mieszkał w Paryżu, gdzie miał studiować malarstwo pod okiem Jeana Paula Laurensa w École nationale supérieure des beaux-arts[2]. W latach 20. XX w. kontynuował studia malarskie na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W latach 1927–1935 często bywał we Francji, mieszkając w Bretanii, na Riwierze i w Paryżu. Od 1932 do 1939 roku mieszkał na stałe w Wilnie, gdzie miał kamienicę przy ul. Ofiarnej (zwaną „domem malarza”), w której znajdowała się jego pracownia[2][3]. Z żoną Elżbietą ze Swensonów miał córkę Nadzieję (zm. 1929 w Paryżu), która poślubiła w 1927 roku Stanisława Burhardta, sędziego sądu okręgowego w Wilnie i byłego oficera I Korpusu Polskiego w Rosji[4].

Twórczość

Był związany z wileńskim ruchem artystów „niezależnych”, charakteryzujących się sprzeciwem wobec środowiska akademickiego i sztuki oficjalnej. W 1931 roku został przyjęty do Wileńskiego Towarzystwa Niezależnych Artystów Sztuk Plastycznych. Od 1932 do 1935 roku zasiadał w zarządzie tej organizacji[5]. W latach 1927–1932 i 1935 brał udział w Salonach Niezależnych w Paryżu. Ponadto prezentował swoje prace m.in. na wystawach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, jak również Société Nationale des Beaux-Arts w Paryżu. Wziął również udział w Pierwszej Wystawie Grupy Artystów Polskich w Paryżu w 1935 roku. W 1939 roku otrzymał dyplom honorowy za obraz Szkuner we mgle, zaprezentowany na III Wystawie Morskiej w warszawskiej Zachęcie[6].

Szwanebach był przede wszystkim marynistą, cenionym za „oryginalny koloryt i interesujące oświetlenie” (recenzja M. Nałęcz Dobrowolskiego z 1939 roku). W swoich obrazach, głównie olejnych, ukazywał przede wszystkim marynistyczne widoki z Bretanii, rzadziej innych regionów Francji, jak również krajobrazy polskie[7].

Przypisy

  1. ↑ R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 4, Wrocław 1991, s. 474.
  2. ↑ a b Słownik artystów polskich, s. 309.
  3. ↑ J. Karosas, Mówią kamienie Wilna, Warszawa 1968, s. 279.
  4. ↑ A. Włodarski, Burhardtowie, s. 5.
  5. ↑ Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, s. 194.
  6. ↑ Słownik artystów polskich, s. 309; Polskie życie artystyczne.
  7. ↑ Słownik artystów polskich, s. 309–310.

Bibliografia

  • R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 4, Wrocław 1991.
  • Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 3, Sztuka, Bydgoszcz 2005.
  • Polskie życie artystyczne w latach 1915–1939, red. A. Wojciechowski, Wrocław 1974.
  • Słownik artystów polskich, t. 10, Warszawa 2016, s. 309–310 (biogram T. Schwanebacha).
  • A. Włodarski, Burhardtowie, Warszawa 1933.