PROFILPELAJAR.COM

Tektura – sztywny, stosunkowo gruby wytwór papierniczy stosowany głównie jako materiał opakowaniowy i introligatorski^[1].

Według ogólnego podziału wyrobów papierniczych zawartego w normie PN-P-50007:1987 tektura to sztywny wyrób papierniczy o gramaturze powyżej 315 g/m² a wyroby o gramaturach między 160 i 315 g/m² klasyfikowano jako kartony^[2]. Norma z 1992 r (PN-P-50000:1992) obniżyła definicyjną granicę gramatury tektury do 225 g/m²^[3]. Norma ta jednak została wycofana w 2012 i od tej pory nie ma normatywnej definicji tego pojęcia, prawdopodobnie dlatego, że przemysł papierniczy wprowadza na rynek wyroby o cechach użytkowych tektury o coraz mniejszych gramaturach i grubościach^[4].

Podział i struktura

Wg wycofanej normy z 1992 tektury ze względów strukturalnych dzielono na^[3]:

jednowarstwowe
wielowarstwowe, sklejane płasko
faliste

a ze względu na zastosowanie na:

introligatorskie
opakowaniowe
przemysłowe i techniczne.

Oprócz tego na rynku dostępna jest także tektura komórkowa, w której zamiast fali występuje poprzeczna warstwa flutingu ukształtowanego w formę sześciokątnych lub rombowych celek. Jej produkcja jest bardziej czasochłonna od tektury falistej, ale znajduje ona zastosowania jako lekki materiał konstrukcyjny zastępujący tworzywa sztuczne i sklejkę w przemyśle meblarskim, lotniczym i innych^[5].

Tektura falista

Współcześnie olbrzymia większość wyrobów papierniczych, które producenci nazywają tekturą to tektura falista. Jej cechą definicyjną jest aby co najmniej jedna warstwa była przed sklejeniem z pozostałymi pofalowana w kierunku poprzecznym do kierunku produkcji i połączona z warstwami płaskimi tylko szczytami fal. Warstwa pofalowana w takiej strukturze rozkłada siły rozciągające i zgniatające na większą powierzchnię, dzięki czemu tektury faliste cechuje wielokrotnie większa wytrzymałość mechaniczna niżby to wynikało z sumy parametrów wytrzymałościowych zastosowanych warstw^[6].

Na rynku są współcześnie dostępne tektury sklejane z od 2 do 7 warstw^[4]. Aby uzyskać najlepszy stosunek właściwości mechanicznych do masy zazwyczaj na warstwy płaskie stosuje się papiery o większej gramaturze, sztywności i odporności na przebicie i przepuklenie zwane linerami, a na warstwy falowane, zwane flutingami papiery o mniejszej gramaturze, mniejszej sztywności oraz możliwie jak najlepszym stosunku odporności na zrywanie do masy. Linery zewnętrzne cechuje bardziej chłonna powierzchnia dolna, potrzebna do sklejania ich z falą i mniej chłonna, często powlekana warstwa zewnętrzna. Flutingi muszą posiadać zbliżoną zdolność wchłaniania kleju z obu stron.

Na właściwości mechaniczne tektur falistych, oprócz użytych materiałów kluczowe znaczenie ma liczba warstw pofalowanych oraz struktura i wzajemne zależności układów samych fal. Stosowane są fale o kształcie litery V, sinusoidalne oraz spłaszczone sinusoidalne. Oprócz samego kształtu fale cechuje podziałka (przeciętna liczba fal na długości 1 m tektury), wysokość fali, oraz współczynnik pofalowania będący stosunkiem długości pierwotnej flutingu do finalnej długości tektury. W przemyśle stosuje się powszechnie literowe symbole fal odpowiadające następującym ich parametrom^[7]:


Symbol	Podziałka [1/m]	wysokość [mm]	współczynnik pofalowania
A	100	4-5	1,5
B	150	2-3	1,36
C	130	3-4	1,45
D	83-110	6,6	1,6
E	300	1-2	1,24
F	350	0,7-1,1	1,21
G	350	0,85-0,98	1,21
K	85	>7	1,5
N	550	0,55-0,6	1,81

Fale A,B,C są najczęściej spotykane w tekturach na duże pudła masowego zastosowania, fale E,F i G nazywane są minifalami i spotyka się je w cienkich tekturach na opakowania o mniejszych gabarytach lub jako ostatnią falę od strony zewnętrznej w 5- i 7-warstwowych tektura o podwyższonej wytrzymałości, fala N (zwana mikrofalą) jest najczęściej spotykana w tekturach introligatorskich, natomiast fale D i K, zwane wysokimi stosowane są w tekturach 5 i 7 warstwowych celem zmniejszenia ich masy. Oprócz tego na rynku dostępne są tektury faliste o specjalnych kształtach fal.^[7]

Rynek tektury

Wyroby tekturowe współcześnie stanowią ponad 70% rynku wszystkich wyrobów papierniczych i wykazują największy wzrost spośród wszystkich sektorów tego przemysłu. Wartość sprzedaży tego segmentu rynku szacowana jest na od 134,7 do 176,1 miliarda USD (lata 2021-2022) rocznie i wzrost do 2030 w tempie od 3,1 do 7% rocznie. Głównymi siłami napędowymi rynku jest globalny rozwój sprzedaży detalicznej E-commerce, gotowej żywności na wynos oraz tendencji do zastępowania tworzyw sztucznych materiałami biodegradowalnymi^[8]^[9]

Przypisy

↑ John R.J.R. Lavigne John R.J.R., Pulp & paper dictionary, San Francisco, Calif., USA: Miller Freeman Publications, 1986, ISBN 0-87930-168-6, OCLC 13428749 [dostęp 2023-03-15] .
↑ PN-P-50007:1987 - wersja polska [online], sklep.pkn.pl [dostęp 2023-03-15] .
↑ ^a ^b PN-P-50000:1992 - wersja polska [online], sklep.pkn.pl [dostęp 2023-03-15] .
↑ ^a ^b MarekM. Motylewski MarekM., Od włókna do tektury - papier i tektura falista - korelacja = From fibre to corrugated board correlations between paper and corrugated board, Świecie: Mondi Group, 2018, ISBN 978-83-65533-61-6, OCLC 1088975170 [dostęp 2023-03-15] .
↑ Learn about paperboard honeycomb [online], Eurodividers, 3 października 2018 [dostęp 2023-03-15] (ang.).
↑ EwaE. Drzewińska EwaE., Technologia wytwarzania tektury falistej, Wyd. 2 popr. i uzup, Łódź: Politechnika Łódzka, 2006, ISBN 83-7283-182-3, OCLC 749918342 [dostęp 2023-03-15] .
↑ ^a ^b Paper and Paperboard Converting, 2nd Edition - Paper and Paperboard Converting (second edition) [online], imisrise.tappi.org [dostęp 2023-03-15] .
↑ Corrugated Board Packaging Market Analysis - Industry Report - Trends, Size & Share [online], www.mordorintelligence.com [dostęp 2023-03-15] (ang.).
↑ Corrugated Board Market Size, Share & Growth Report, 2030 [online], www.grandviewresearch.com [dostęp 2023-03-15] (ang.).