Tarnowiec (województwo małopolskie)

Tarnowiec
wieś
Ilustracja
Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Tarnowcu
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Tarnów

Liczba ludności (2022)

2269[2]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-112[3]

Tablice rejestracyjne

KTA

SIMC

0833102

Położenie na mapie gminy wiejskiej Tarnów
Mapa konturowa gminy wiejskiej Tarnów, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Tarnowiec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tarnowiec”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Tarnowiec”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tarnowiec”
Ziemia49°58′56″N 20°59′11″E/49,982222 20,986389[1]

Tarnowiecwieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Tarnów.

Toponimia

Pierwotna nazwa Tarnów, następnie Tarnów Mały[4]. Pieczęć wiejska z lat 1909–1910 przedstawia krzak (drzewko) o rozłożystej koronie, prawdopodobnie tarninę. Napis w otoku: GMINA TARNOWIEC[5]. Nazwa pochodzi od krzewów tarniny używanych jako kolczaste wykończenie obwałowań wokół miejscowego grodziska, a później fos zamku Leliwitów[6].

Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Tarnowcu
Pieczęć wiejska z początku XX w

Historia

Najstarszy ze znanych zapisków, prawdopodobnie z 1124 r., wymienia miejscowość Tarnów Mały wśród dóbr klasztoru tynieckiego. Źródła historyczne wyszczególniają, że właśnie Tarnów Mały był na przełomie XIII i XIV w. najważniejszym punktem osadniczym w regionie. Argumentem przemawiającym za tym ma być fakt, że właśnie w Tarnowie Małym najwcześniej funkcjonowała parafia.

W 1536 we wsi znajdował się folwark zamkowy, karczma, obfite łąki i sadzawki. W tym czasie osadę zamieszkiwało 8 zagrodników (z rodzinami)[7]. W latach 1547–1939 wieś należała do tzw. Hrabstwa Tarnowskiego[8].

W 1863 Marceli Kuźniarski (administrator Sanguszków na dobrach w Tarnowcu) miał pełnić rolę kwatermistrza, pomagał przerzucać oddziały oraz kwaterował ochotników do walk w powstaniu styczniowym[9].

4 czerwca 1866, podczas upału i przy silnym wietrze od wschodu pożar zniszczył w Tarnowcu "13 domów włościan, tyleż stodół i kilka małych zabudowań gospodarskich" oraz gumna dworskie. W ogniu zginęła babcia z wnukiem. Tylko jeden dom był ubezpieczony[10].

Uchwałą Sejmu Krajowego zatwierdzoną przez cesarza dnia 12 lipca 1870 Rada Powiatowa w Tarnowie "ma prawo pobierać myto od drogi powiatowej z Tarnowa na Tuchów do Gromnika i do mostu na Białej pod Tuchowem. Pobór odbywać się będzie w Tarnowcu, Tuchowie i Siedliskach"[11].

28 sierpnia 1876 po uderzeniu pioruna spłonęła miejscowa karczma dworska a w niej zapasy zboża i 12 sztuk bydła[12].

Kapliczka domkowa w środku wsi wystawiona przez rodzinę Brońców ok. 1900 roku.

W 1880 wieś liczyła 463 rzymskich katolików oraz 25 izraelitów. Miała gminną kasę pożyczkową, karczmę, tartak "Rudy", cegielnię "Konstancja" i folwark należący do księcia Eustachego Sanguszki[7]. Księgi parafialne katedry tarnowskiej wymieniają na przełomie XIX w. i XX w. m.in. następujące rodziny tarnowieckie: Broniec, Czosnyka, Jachym, Jasiak, Kasprzyk, Kicia, Kościółek, Kozioł, Lach, Laska, Mazur, Mitera, Najdała, Nowak, Pyzdek, Skorupa, Sowiźrał, Stępek, Trybulec, Wątek, Wojciechowski, Wojtarowicz, Wzorek, Zgłobiś[13].

W końcu XIX w. do Tarnowca przynależały trzy przysiółki: Budy, Stawy i Wólka Tarnowiecka[7]. Integralne części wsi w XX w.: Dębczak, Łąki, Młyny, Najdałówka, Przyczki, Rudy, Słupy, Stara Wieś, Wólka, Zimna Woda[14][15][16].

W 1909 roku nad Tarnowcem przeszło gradobicie co Rada Gminna w Tarnowcu w oficjalnym piśmie do starostwa poczytała jako karę za dzieciobójstwo przez jedną z mieszkanek wsi[17].

Towarzystwo Szkoły Ludowej otwarło w 1909 roku w Tarnowcu czytelnię wiejską[18].

W 1910 tarnowiecką karczmę dzierżawił Żyd Leon Gintel[17].

I wojna światowa

Cmentarz wojenny nr 180

11 listopada 1914 roku do wsi wkroczyły pierwsze patrole kozackie, potem dotarły inne wojska. Według relacji chłopów na wieś podczas walk w 1915 roku spadły 23 pociski artyleryjskie. Spalono karczmę[4]. W Tarnowcu stacjonowali żołnierze 33 dywizji i Czerwony Krzyż. We dworze księcia Sanguszki znajdowały się dwa szpitale: międzynarodowy i 33 dywizji. Odwrót Rosjan nastąpił 2 maja 1915 roku[19]. Dziennikarz "Czasu" tak opisywał pozostałe po bitwie groby:

"przy drodze dworskiej gromadka krzyżów. Jest ich 15, stoją na grobach, kryjących zwłoki żołnierzy rosyjskich. W jednym tylko grobie spoczywa więcej ciał, w innych pojedynczo, jak świadczą umieszczone na krzyżach napisy. Wśród Rosjan pochowano też kapitana wojsk austriackich Karola Ercela, który zmarł od ran 16 grudnia z. r."[19].

Okres międzywojenny

W 1919 roku zorganizowano szkołę w jednej izbie wynajętej początkowo w domu rodziny Kuciembów, a następnie Słowików. W 1930 na terenie podarowanym przez Romana Sanguszkę postawiono budynek szkolny[4]. W 1934 w wyniku reformy samorządu wieś włączono do Gminy Gumniska.

W latach 1937–1939 wybudowano tzw. Dom Katolicki, który pełnił później funkcję kaplicy[4]. Sanguszko ofiarował plac i drewno na budowę. Kamień węgielny wmurował w 1938 biskup Franciszek Lisowski. W uroczystościach brali udział m.in. starostwa tarnowski Syska oraz Zarząd Dóbr Księcia Sanguszki[20].

Podczas przepędzania bydła przez bród na rzece Biała 18 lipca 1938 utonął porwany przez nurt Andrzej Brożek, parobek Józefa Jasiaka[21].

II wojna światowa

W grudniu 1939 Niemcy wybrali i wywieźli w nieznanym kierunku piętnastu Żydów z Tuchowa. Kilka miesięcy później, w rejonie wsi Tarnowiec przypadkowy rolnik odkrył w lesie zwłoki. Były to ciała zaginionych. Po zapłaceniu okupantowi łapówki, Żydzi mogli zidentyfikować i przewieźć ofiary na cmentarz w Tuchowie[22][23].

W czasie drugiej wojny światowej dowódcą miejscowego plutonu ZWZ-AK był p.Pyrek[4]. W Domu Katolickim stacjonowało niemieckie wojsko. Pod koniec wojny okoliczna ludność pracowała przy budowie umocnień tzw. panzergrabów[4].

Współcześnie

W styczniu 1953 przeniesiono z Rzędzina do Tarnowca Państwowy Ośrodek Maszynowy w skrócie POM[4]. Świadczył on m.in. usługi remontowe ciągników dla terenu całego powiatu tarnowskiego. 9 grudnia 1980 erygowano w Tarnowcu parafię. W latach 1983–1990 wybudowano kościół parafialny[4]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim. Przez wieś przepływa potok Dębina[7]. We wsi znajduje się zabytkowy cmentarz wojenny nr 180 z okresu I wojny światowej.

Panorama wsi

Integralne części wsi

Integralne części wsi Tarnowiec[24][25]
SIMC Nazwa Rodzaj
0833119 Młyny część wsi
0833125 Stara Wieś część wsi
0833131 Wólka część wsi

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[26].

Osoby związane z miejscowością

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139005
  2. STAN LUDNOŚCI GMINY TARNÓW NA DZIEŃ 30 Grudnia 2022 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1282 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c d e f g h Ryszard Lis i inni, "Tarnowiec wczoraj, dziś i jutro…", Tarnów: Urząd Gminy Tarnów, 2013.
  5. Wojciech Drelicharz, Zenon Piech – Instytut Historii UJ, Herb, flaga i pieczęć gminy Tarnów, „Nowiny Tarnowskiej Gminy nr 70”, Urząd Gminy Tarnów, 2001, s. 6.
  6. Krzysztof Moskal, In Castro Nostro Tarnoviensi. Zamek Tarnowski jako rezydencja, warownia i centrum administracyjno gospodarcze dóbr Tarnowskich., ISBN 83-87785-33-4.
  7. a b c d Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2016-08-16].
  8. "Hrabstwo tarnowskie Sanguszków" – M.Popiel, S.Potępa (2001)
  9. Andrzej Kunisz, Udział Ziemi Tarnowskiej w powstaniu styczniowym, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, ISBN 978-83-03-02672-9 [dostęp 2020-10-30] (pol.).
  10. Polona, „Czas” (Nr 132), polona.pl, 14 czerwca 1866 [dostęp 2020-09-06].
  11. Polona, „Czas – dziennik poświęcony polityce krajowej i zagranicznej oraz wiadomościom literackim, rolniczym i przemysłowym” (nr 192), polona.pl, 24 sierpnia 1870 [dostęp 2020-09-06].
  12. Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-09-06].
  13. Akta stanu cywilnego Katedralnej Parafii Rzymskokatolickiej w Tarnowie. Księga urodzeń miejscowości Tarnowiec 1890-1901 [online].
  14. Geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2017-12-27].
  15. l, Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2017-12-27] (pol.).
  16. www.krakow.rzgw.gov.pl Studium zagrożenia powodzią – mapy [online].
  17. a b artykuł "Listy z kraju. Z pola walki o świętą karczmę", „Kurier Lwowski”, 31 maja 1910.
  18. Polona, „Gazeta Narodowa”, polona.pl, 3 lipca 1910 [dostęp 2020-09-06].
  19. a b Nad Białą. Czas s.1-2 nr 291 z 2 czerwca 1915 [online].
  20. Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-09-06].
  21. Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-09-06].
  22. Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-04-21].
  23. A. Wein, A. Weiss, Encyclopaedia of Jewish Communities. Poland t. III, Jerusalem 1984.
  24. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  25. GUS. Rejestr TERYT
  26. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  27. Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-09-06].
  28. Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-09-06].
  29. Ksawery Masiuk: Wspaniale jest usłyszeć Mazurka Dąbrowskiego na podium. To spełnienie marzeń! [WYWIAD] - [online] [dostęp 2021-08-01] (ang.).
  30. Krystian Kobielski, Z Tarnowca w wielki świat [online], TEMI.pl - Strefa wolna od cenzury, 25 stycznia 2021 [dostęp 2021-08-01] (pol.).

Bibliografia

  • "Tarnowiec wczoraj, dziś i jutro…", 2013, praca zbiorowa pod red. Ryszarda Lisa

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Sejarah Māori bermula dengan kedatangan penduduk Polinesia di Selandia Baru (Aotearoa dalam bahasa Māori). Migrasi lintas-samudera ini dilakukan menggunakan kano di antara akhir abad ke-13 hingga awal abad ke-14. Setelah beberapa abad terisolasi, pemukim Polinesia ini kemudian membentuk budaya mereka sendiri. Mereka kemudian dikenal sebagai suku Māori. Sejarah awal Māori umumnya dibagi menjadi dua periode: periode Arkais (sekitar 1300-1500) dan periode Klasik (sekitar 1500-1642). Situs ar...

 

2022 Indian drama film Before You DieTheatrical release posterDirected bySuvendu Raj GhoshScreenplay bySanjeev TiwariStory byPradip ChopraProduced byPradip ChopraStarring Puneet Raj Sharma Kavya Kashyap Zarina Wahab Mukesh Rishi Pradip Chopra Mushtaq Khan CinematographyArabinda Narayan DolaiEdited byRaj Singh SidhuMusic byBob SN Sharib ToshiProductioncompanyiLead FilmsDistributed byPVR PicturesRelease date 18 February 2022 (2022-02-18) CountryIndiaLanguageHindi Before You Die i...

 

County Route 555CR 555 highlighted in redRoute informationLength34.20 mi[1] (55.04 km)Major junctionsSouth end CR 553 in Downe TownshipMajor intersections Route 47 / Route 49 in Millville Route 55 in Vineland CR 552 in Vineland CR 540 in Vineland US 40 in Franklin Township CR 557 in Franklin Township CR 538 in Franklin Township US 322 in Monroe TownshipNorth end Route 42 in Washington Township LocationCountryUnited StatesStat...

PausStefanus VIIIAwal masa kepausan±14 Juli 939Akhir masa kepausanOktober 942PendahuluLeo VIIPenerusMarinus IIInformasi pribadiNama lahirtidak diketahuiLahirtanggal tidak diketahuiJermanWafatOktober 942Roma, ItaliaPaus lainnya yang bernama Stefanus Paus Stefanus VIII (???-Oktober 942) adalah Paus Gereja Katolik Roma sejak ±14 Juli 939 hingga Oktober 942. Selama masa pontifikatnya, ia berada di bawah tekanan Alberic II dari Spoleto, Pangeran Romawi, dan tidak dapat memerintah secara efektif ...

 

Bagian dari seriSastra Hindu Weda Regweda Samaweda Yajurweda Atharwaweda Pembagian Weda Samhita Brahmana Aranyaka Upanisad Upanisad Aitareya Brihadaranyaka Isa Taittiriya Chandogya Kena Mundaka Mandukya Prasna Swetaswatara Wedangga Siksha Chanda Wyakarana Nirukta Jyotisha Kalpa Itihasa Mahabharata Ramayana Susastra lainnya Smerti Purana Bhagawadgita Sutra Pancaratra Tantra Kumarawyasabharata Stotra Hanumancalisa Ramacaritamanasa Shikshapatri Wacanamruta Portal agama Hindulbs Samhita (Sanskert...

 

FLSW redirects here. For the airport with ICAO code FLSW, see Solwezi Airport. For the reserve unit of the U.S. Navy, see Fleet Logistics Support Wing. Learned society headquartered in Cardiff, Wales The Learned Society of WalesCymdeithas Ddysgedig CymruFormation25 May 2010; 13 years ago (25 May 2010)TypeLearned Society; National AcademyRegistration no.1168622Legal statusCharityPurposeTo advance education, learning, academic study and knowledge, so as to contribute to scien...

ذو الوجهينمعلومات عامةتاريخ الصدور 28 فبراير 1949مدة العرض 100 دقيقةاللغة الأصلية العربيةالعرض أبيض وأسود البلد  المملكة المصريةالطاقمالمخرج ولي الدين سامحالكاتب عبد العزيز خورشيدأحمد ضياء الدينالبطولة محمود المليجيزوزو شكيبالتصوير برونو سالفيصناعة سينمائيةالمنتج أف�...

 

A Tribute To KLa ProjectAlbum kompilasi karya KLa ProjectDirilisNovember 2011Direkam2010 - 2011GenrePopLabelKLa Corp.Kronologi KLa Project Exellentia (2010)String Module Error: Match not foundString Module Error: Match not found A Tribute To KLa Project (2011) Greatest Hits (2013)Greatest Hits2013 A Tribute To KLa Project adalah album musik kompilasi dari grup band KLa Project yang dirilis pada tahun 2011. Album ini berisi 10 lagu lama KLa Project namun diaransemen oleh 10 artis setiap la...

 

Russian composer and pianist This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Nikolai Medtner – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2021) (Learn how and when to remove this message) Nikolai MedtnerНиколай МетнерMedtner, 1910 postcardBorn5 January 1880 [O.S. 24 December ...

See also: 2018 United States gubernatorial elections 2018 Guamanian gubernatorial election ← 2014 November 6, 2018 2022 →   Nominee Lou Leon Guerrero Ray Tenorio Frank Aguon(write-in) Party Democratic Republican Democratic Running mate Josh Tenorio Tony Ada Alicia Limtiaco Popular vote 18,258 9,487 8,205 Percentage 50.8% 26.4% 22.8% Results by villageGuerrero:      40–50%      50–60%    ...

 

Mapa del sistema El Sistema universitario estatal de Florida (State University System of Florida en idioma inglés) es un sistema universitario público de Florida (Estados Unidos). Se trata de una red de universidades públicas estatales compuesto por doce instituciones y fue fundado en 1905. Tiene su sede administrativa en Tallahassee. El sistema está formado por las siguientes universidades: New College de Florida Universidad Agrónoma y Mecánica de Florida Universidad Atlántica de Flor...

 

Invasion of Song-dynasty China by the Mongol Empire from 1235 to 1279 Mongol conquest of the Song dynastyPart of Mongol conquest of China and Kublai Khan's campaignsMongol invasion of the Southern Song dynasty (1234–79)Date11 February 1235 – 19 March 1279LocationSouthern ChinaResult Decisive Yuan victoryTerritorialchanges Southern China added into the Yuan dynastyBelligerents 1235–1259 Mongol Empire Kingdom of Dali 1235–1259 Southern Song dynasty 1260–1279 Yuan dynasty Kingdom of Da...

Hainan State Security DepartmentChinese: 海南省国家安全厅Department overviewFormedApril 1984; 40 years ago (1984-04)Preceding departmentHainan Public Security Bureau counterintelligenceJurisdictionHainan provinceHeadquartersNo. 176 Nanhai Avenue, Xiuying District, Haikou, Hainan, China19°59′48″N 110°16′53″E / 19.99667°N 110.28133°E / 19.99667; 110.28133EmployeesClassifiedAnnual budgetClassifiedDepartment executiveDirectorP...

 

Frontiera Nordsistema difensivo italiano alla Frontiera Nord verso la SvizzeraFeritoie tra il Monte Orsa e il Monte PravelloLocalizzazioneStato Italia Stato attuale Italia RegioneValle d'Aosta - Piemonte - Lombardia Informazioni generaliTipoLinea fortificata Costruzione1899-1918 CostruttoreRegno d'Italia Materialecemento, acciaio e pietra Condizione attualeAbbandono quasi totale, localmente alcuni interventi di recupero Visitabilein parte, ma con cautela Sito webwww.lineacadorna.it/...

 

Word that etymologically derives from at least two languages This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Hybrid word – news · newspapers · books · ...

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Faenza (disambigua). Faenzacomune Faenza – Veduta LocalizzazioneStato Italia Regione Emilia-Romagna Provincia Ravenna AmministrazioneSindacoMassimo Isola (PD) dal 22-9-2020 TerritorioCoordinate44°17′08″N 11°53′00″E44°17′08″N, 11°53′00″E (Faenza) Altitudine35 m s.l.m. Superficie215,76 km² Abitanti58 839[3] (31-3-2024) Densità272,71 ab./km² Frazionivedi e...

 

Vous lisez un « article de qualité » labellisé en 2012. Parc national de HamraGéographiePays SuèdeComté GävleborgCoordonnées 61° 45′ 25″ N, 14° 48′ 29″ EVille proche LjusdalSuperficie 13,83 km2Partie de Orsa finnmark (d)AdministrationType Parc nationalCatégorie UICN II (parc national)WDPA 6916Création 1909Patrimonialité Natura 2000 Visiteurs par an 5 000 [1]Administration Naturvårdsverket, comté de GävleborgSite ...

 

Questa voce sull'argomento astronomia è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Lo stesso argomento in dettaglio: Interferometria. Un interferometro di Michelson. In fisica l'interferometro è lo strumento di base dell'interferometria che permette di studiare gli effetti di composizione delle onde (in particolare elettromagnetiche). Esso mette in evidenza le figure risultanti da questi effetti tr...

Cet article est une ébauche concernant une localité d'Aragon. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Caldearenas Moulin à farine de Candarenas Administration Pays Espagne Statut Municipio Communauté autonome Aragon Province Province de Huesca Comarque Alto Gállego Maire Mandat Sergio, Usieto Ara (PSOE) 2007-2011 Code postal 22624 Démographie Population 242 hab. (2023) Densité 1,3 hab./k...

 

Please Please MeAlbum phòng thu của The BeatlesPhát hành22 tháng 3 năm 1963Thu âm11 tháng 9 và 26 tháng 11 năm 1962, 11 và 20 tháng 2 năm 1963, EMI Studios, Luân ĐônThể loạiRock, rock and rollThời lượng32:45Hãng đĩaParlophoneSản xuấtGeorge MartinThứ tự album của The Beatles Please Please Me(1963) With the Beatles(1963) Please Please Me là album đầu tay của ban nhạc rock người Anh The Beatles, được phát h...