Talapoin

Talapoin
Miopithecus
I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842[1]
Ilustracja
Talapoin angolański (M. talapoin)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Nadrząd

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

koczkodany

Plemię

Cercopithecini

Rodzaj

talapoin

Typ nomenklatoryczny

Simia talapoin von Schreber, 1774

Synonimy
Gatunki

2 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Talapoin[3] (Miopithecus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Zachodniej[4][5][6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 26–45 cm, długość ogona 37–53 cm; masa ciała samic 0,75–1,1 kg, samców 1,2–1,4 kg[5][7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1842 roku francuski zoolog Isidore Geoffroy Saint-Hilaire w artykule poświęconym małpom Starego Świata, w szczególności rodzajach Gibbon i Semnopithecus, opublikowanego na łamach Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył talapoina angolańskiego (M. talapoin).

Etymologia

Miopithecus (Meiopithecus): gr. μειων meiōn ‘mniej, pomniejszy’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[9][7][4]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[3] Podgatunki[5][4][7] Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] Podstawowe wymiary[5][7][b] Status
IUCN[10]
Miopithecus talapoin (von Schreber, 1774) talapoin angolański gatunek monotypowy południowo-zachodnia Demokratyczna Republika Konga (po obu stronach rzeki Kasai oraz wzdłuż rzek Mebrige, Logs, Kuanza, Nhia, Cuvo i Cuango) oraz północno-zachodnia Angola (od południa do około 13° szerokości południowej) DC: 26–45 cm
DO: około 53 cm
MC: 0,75–1,3 kg 		 VU 
Miopithecus ogouensis Kingdon, 1997 talapoin gaboński gatunek monotypowy południowy Kamerun (na południe od rzeki Sanaga, populacja peryferyjna na północ od rzeki Sanaga, około 6° szerokości północnej), Gwinea Równikowa, Gambia, zachodnie Kongo i północno-zachodnia Angola (Kabinda) DC: 28–34 cm
DO: 37–43 cm
MC: 1,1–1,4 kg 		 NT 

Kategorie IUCN:  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  VU  – gatunek narażony.

Uwagi

  1. ↑ Nieuzasadniona poprawka Miopithecus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842.
  2. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. ↑ a b I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les singes de l’ancien monde, spécialement sur les genres Gibbon et Semnopithèque. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 15, s. 720, 1862. (fr.). 
  2. ↑ H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 103. (niem.).
  3. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  4. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  5. ↑ a b c d e D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 669. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Miopithecus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
  7. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 150. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  8. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 427, 1904. (ang.). 
  9. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-20]. (ang.).
  10. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-07]. (ang.).