Szymon Zajczyk

Szymon Zajczyk
Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1900
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 maja 1944
Warszawa

Zawód, zajęcie

historyk sztuki

Multimedia w Wikimedia Commons

Szymon Zajczyk (ur. 18 listopada 1900 w Warszawie, zm. 27 maja 1944 tamże) – polski historyk sztuki i fotograf żydowskiego pochodzenia, znawca architektury i rzeźby żydowskiej. Kierował najdokładniejszym i największym projektem dokumentującym drewniane bożnice wschodniej Polski, w ramach którego sporządzono tysiące planów, rysunków i fotografii.

Życiorys

Wnętrze synagogi w Targowicy, fot. Szymon Zajczyk
Synagoga w Wołpie, fot. Szymon Zajczyk

Urodził się 18 listopada 1900 roku w Warszawie, w rodzinie Frumy i Gerszona Zajczyków[1]. Pochodził z zamożnej[1], ortodoksyjnej rodziny[2]. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim[2]. Był wybitnym znawcą architektury i rzeźby żydowskiej[2], w opinii Stanisława Herbsta „[w]szyscy cenili w nim najlepszego znawcę architektury i rzeźby żydowskiej, doskonałego fotografika, skrupulatnego pożeracza archiwów”[3]. Ze względu na żydowskie pochodzenie nie uzyskał stałego stanowiska naukowego. Współpracował m.in. z Uniwersytetem Krajoznawczym Żydowskiego Towarzystwa Krajoznawczego[2], Wydziałem Architektury Politechniki Warszawskiej oraz Biurem Inwentaryzacji Zabytków[2].

Współpracując z Instytutem Architektury Polskiej[2][4] Politechniki Warszawskiej[5], pod opieką naukową Oskara Sosnowskiego[5], który zajmował się inwentaryzacją architektury polskiej[4], wraz z pomocą studentów uczelni prowadził szeroko zakrojony projekt dokumentujący drewniane bożnice wschodniej Polski[6]. W ramach jego działań sporządzono tysiące planów, rysunków i fotografii[6]. Projekt stał się najdokładniejszym i największym zbiorem dokumentacji na temat drewnianych bożnic Europy Wschodniej[6][7]. Zdjęcia, które współcześnie znajdują się w zbiorach Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, do lat 20. XXI w. były uznane za jedyną, szerzej znaną tego typu dokumentację zjawiska[6]. Po wojnie, pracę Zajczyka kontynuowali architekci Maria i Kazimierz Piechotkowie[5][4], którym jego fotografie wraz z rysunkami pomiarowymi studentów posłużyły w rekonstrukcji wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego zniszczonych podczas wojny synagog drewnianych i murowanych regionu[4]. Ich pierwsza książka o bożnicach ukazała się w 1957 roku; dwa lata później opublikowano jej angielskie tłumaczenie, które dla Franka Stelli stało się pierwszym kontaktem z architekturą żydowską[4]. Dokumentacja fotograficzna Zajczyka wykorzystywana jest w badaniach do dziś[2].

Wielka Synagoga w Ostrogu, fot. Szymon Zajczyk

Od jesieni 1940 Zajczyk wraz z żoną Natalią de domo Hochsinger i roczną córką Zofią przebywali w getcie warszawskim[3]. Po wydostaniu się na stronę aryjską[2], ukrywał się u matki Stanisława Herbsta, następnie przy ul. Nowogrodzkiej[8]. 27 maja 1944 roku[9][10] wydano go władzom okupacyjnym, które następnie go zamordowały[10]. Jego żona i córka ocalały[10].

Archiwum rodzinne Zajczyka zostało przekazane do Muzeum Historii Żydów Polskich Polin przez jego córkę, Yael (Zofię) Rosner[10]. Historia dzieciństwa córki ukrywanej w getcie stała się kanwą książki dla młodych czytelników pt. Mama zawsze wraca (2020) autorstwa Agaty Tuszyńskiej, ilustrowanej przez Iwonę Chmielewską[11]. Adaptacja teatralna książki w reżyserii Marka Kality została wystawiona w 2022 roku w trakcie akcji Żonkile Muzeum Polin[10].

Przypisy

  1. ↑ a b Renata Piątkowska, Fotografia studyjna Szymona Zajczyka i Fanii (Frumy) Zajczyk [online], wmuzeach.pl [dostęp 2023-07-08] (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h Rafał Żebrowski, Zajczyk Szymon, [w:] Polski słownik judaistyczny [online], delet.jhi.pl [dostęp 2023-07-08] (pol.).
  3. ↑ a b Renata Piątkowska, Pamiątki rodzin Zajczyków i Hochsingerów [online], wmuzeach.pl [dostęp 2023-07-08] (pol.).
  4. ↑ a b c d e Bożnice były wspólnym wyborem... Maria Piechotka w rozmowie z Arturem Tanikowskim o ratowaniu świata bożnic, studiach na Politechnice Warszawskiej, mężu Kazimierzu, Oskarze Sosnowskim i Szymonie Zajczyku, [w:] Artur Tanikowski (red.), Frank Stella i synagogi dawnej Polski, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, 2016, s. 70–74, ISBN 978-83-944262-0-0 (pol.).
  5. ↑ a b c Eleonora Bergman, Synagogi i cmentarze żydowskie na Mazowszu, „Rocznik Mazowiecki”, 25, 2013, s. 76.
  6. ↑ a b c d Ewa Manikowska, Return as Reconstruction, [w:] Contested Holdings: Museum Collections in Political, Epistemic and Artistic Processes of Return, Felicity Bodenstein, Damiana Otoiu, Eva-Maria Troelenberg (red.), Berghahn Books, 2022, s. 49, ISBN 978-1-80073-424-1 (ang.).
  7. ↑ Ewa Manikowska, Photography and Cultural Heritage in the Age of Nationalisms: Europe's Eastern Borderlands (1867–1945), Taylor & Francis, 2020, ebook, ISBN 978-1-000-21301-0 (ang.).
  8. ↑ Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego - Osoby - Z - Zajczyk Szymon (Nieznane) [online], new.getto.pl [dostęp 2023-07-08].
  9. ↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich [online], www.archimemory.pl [dostęp 2023-07-08].
  10. ↑ a b c d e Rodzinne pamiątki Zajczyków w kolekcji Muzeum POLIN [online], Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie [dostęp 2023-07-08].
  11. ↑ Agnieszka Warnke, Agata Tuszyńska, Iwona Chmielewska, "Mama zawsze wraca" [online], Culture.pl [dostęp 2023-07-08] (pol.).

Read other articles:

Indipendenza del Texas

Indipendenza del TexasSam Houston guida i texani alla vittoria durante la Battaglia di San Jacinto (21 aprile 1836).Data2 ottobre 1835 – 21 aprile 1836 LuogoTexas EsitoIndipendenza del Texas dal Messico Schieramenti Repubblica del Texas Messico ComandantiStephen F. AustinSam HoustonJames FanninDavy CrockettEdward BurlesonAntonio López de Santa AnnaMartín Perfecto de CosJosé de Urrea Effettivi2.0006.500 Perdite7001.500 Voci di rivoluzioni presenti su Wikipedia Manuale V · D...

 

 

Gita Cinta dari SMA (album)

Untuk kegunaan lain, lihat Gita Cinta dari SMA (disambiguasi). Gita Cinta dari SMAAlbum studio karya Sherly MalintonDirilis1980GenrePopLabelIrama TaraKronologi Sherly Malinton Merpati Malu (1980)Merpati Malu1980 Gita Cinta dari SMA (1980) Untukmu Bung Hatta (1982)Untukmu Bung Hatta1982 Gita Cinta Dari SMA adalah album tahun 1980 yang merupakan lagu-lagu soundtrack film Gita Cinta dari SMA yang dinyanyikan kembali oleh Sherly Malinton. Latar Belakang Album Kesuksesan film Gita Cinta dari S...

 

 

Immobile (song)

2009 single by Alessandra AmorosoImmobileSingle by Alessandra Amorosofrom the album Scialla and Stupida ReleasedJanuary 16, 2009Recorded2008GenrePopLength3:21 (Album Version)LabelSony BMGSongwriter(s)Daniele Coro and Federica CambaProducer(s)Mario LavezziAlessandra Amoroso singles chronology Immobile (2009) Stupida (2009) Immobile is the second single by Italian pop singer Alessandra Amoroso. The song's public debut was in 2008 on the television talent show Amici di Maria De Filippi and a...

قائمة الألفيات

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. الماضي قبل الميلاد ألفية 10 ق.م ألفية 9 ق.م ألفية 8 ق.م ألفية 7 ق.م ألفية 6 ق.م ألفية 5 ق.م ألفية 4 ق.م ألفية 3 ق.م ألفية 2 ق.م ألفية 1 ق.م بعد الميلاد ألفية 1 ألفية 2 المستقبل ألفية 3 (الألفي...

 

 

T. K. Viswanathan

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: T. K. Viswanathan –&#...

 

 

أربعاء الرماد

أربعاء الرماد في يوم أربعاء الرماد، تُرسم على جباه المسيحيين إشارة الصليب بالرماد يحتفل به المسيحيون نوعه احتفال ديني تاريخه متغير الاحتفالات احتفالات دينية، القداس الإلهي متعلق بـ ماردي جرا، والثلاثاء البدين، والكرنفال، والصوم الكبير، وعيد القيامة. تعديل مصدري - تعديل...

Пуля с полым наконечником

Стреляная экспансивная пуля .40 S&W (HP) на фоне патрона того же калибра. Пуля с полым наконечником (англ Hollow-point, HP или JHP) — тип пуль, которые расширяются при попадании в цель. Широко применяются на охоте — так как минимизируют шанс оставления подранка. Содержание 1 Описание ...

 

 

Peyton Stearns

Peyton StearnsStearns di AS Terbuka 2018Kebangsaan Amerika SerikatLahir8 Oktober 2001 (umur 22)Cincinnati, OhioTinggi173 cm (5 ft 8 in)Memulai pro2022KampusUniversitas TexasPelatihGabriel TrifuTotal hadiahUS$ 295,173TunggalRekor (M–K)113–66 (63.13%)Gelar5 ITFPeringkat tertinggiNo. 89 (10 April 2023)Peringkat saat iniNo. 89 (10 April 2023)Hasil terbaik di Grand Slam (tunggal)AS Terbuka1R (2022)GandaRekor (M–K)29–26 (52.73%)Gelar2 ITFPeringkat tertinggiNo. 196 (...

 

 

Iltizam

Taxation in the Ottoman Empire Taxes Adet-i Ağnam Adet-i deştbani Ashar Avarız Bac-i pazar Bedl-i askeri Cizye Cürm-ü cinayet Damga resmi Gümrük resmi Haraç Ihtisab Ispendje Istira Maktu Mururiye resmi Muskirat resmi Nüzül Otlak resmi Rav akçesi Resm-i arusane Resm-i bennâk Resm-i bostan Resm-i çift Resm-i dönüm Resm-i filori Resm-i ganem Resm-i hınzır Resm-i mücerred Resm-i sicill Rusum-e-eflak Selamet isni Tapu resmi Tekalif-i orfiye Temettu Tuz resmi Zakat Implementation ...

W. P. Kinsella

Canadian author This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: W. P. Kinsella – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2016) (Learn how and when to remove this message) W. P. KinsellaOC OBCBornWilliam Patrick Kinsella(1935-05-25)May 25, 1935Edmonton, Alberta, CanadaDiedSeptember 16, 201...

 

 

Баллистический транзистор

Баллистические транзисторы — собирательное название электронных устройств, где носители тока движутся без диссипации энергии и длина свободного пробега носителей намного больше размера канала транзистора. В теории эти транзисторы позволят создать высокочастотные (Т...

 

 

Del Rey Beach State Recreation Site

Del Rey Beach State Recreation SiteMotor vehicle access to Del Rey Beach, Oregon.Show map of OregonShow map of the United StatesTypePublic, stateLocationClatsop County, OregonNearest citySeasideCoordinates46°02′39″N 123°55′30″W / 46.0442739°N 123.9248624°W / 46.0442739; -123.9248624[1]Operated byOregon Parks and Recreation Department Del Rey Beach evening and sunset. Clatsop County. Sign at the entrance to Del Ray Beach. Del Rey Beach Sta...

Ann-Renée Desbiens

Canadian ice hockey player (born 1994) Ice hockey player Ann-Renee Desbiens playing for Team Canada in 2017Born (1994-04-10) April 10, 1994 (age 30)La Malbaie, Quebec, CanadaHeight 1.75 m (5 ft 9 in)Weight 73 kg (161 lb; 11 st 7 lb)Position GoaltenderCatches LeftPWHL teamFormer teams PWHL MontrealPWHPA MinnesotaWisconsin BadgersMontréal StarsNational team  CanadaPlaying career 2013–present Medal record Women's ice hockey Representing  C...

 

 

Hillary Scholten

American politician (born 1982) Hillary ScholtenScholten in 2023Member of the U.S. House of Representativesfrom Michigan's 3rd districtIncumbentAssumed office January 3, 2023Preceded byPeter Meijer Personal detailsBornHillary Jeanne Scholten (1982-02-22) February 22, 1982 (age 42)Grand Rapids, Michigan, U.S.Political partyDemocraticSpouseJesse HolcombChildren2EducationGordon College (BA)University of Maryland, Baltimore (JD)WebsiteHouse website Hillary Jeanne Scholten (/�...

 

 

Miami Stadium

Baseball stadium in Miami, Florida Miami StadiumFull nameBobby Maduro Miami Stadium (1987–2001)Location2301 Northwest 10th Avenue, Miami, Florida 33127Coordinates25°47′57″N 80°12′40″W / 25.79907°N 80.210978°W / 25.79907; -80.210978OwnerJosé Manuel Alemán (1949–50)José Braulio Alemán (1950–58)City of Miami (1958–99)St. Martin Affordable Housing Inc. (1999–2001)Capacity13,000Field sizeLeft – 330 ft.Center – 400 ft.Right – 330 ft.SurfaceGra...

ЗУ-23-2

Эту страницу предлагается переименовать в «ЗУ-23».Пояснение причин и обсуждение — на странице Википедия:К переименованию/30 июня 2022. Пожалуйста, основывайте свои аргументы на правилах именования статей. Не удаляйте шаблон до подведения итога обсуждения. Переименовать ...

 

 

Wikipedia talk:WikiProject U.S. Roads/Archive 19

This page is an archive of past discussions. Do not edit the contents of this page. If you wish to start a new discussion or revive an old one, please do so on the current talk page. IRC I tried to join IRC and I got a notification that said This channel requires that you have registered and identified yourself with the network's nickname registration services (e.g. NickServ). Please see the documentation of this network's nickname registration services that should be found in the MOTD (/motd...

 

 

Koppal railway station

Railway station in Karnataka, India Koppal Indian Railways stationGeneral informationLocationOld DC Office Rd, Koppal,Koppal district, KarnatakaIndiaCoordinates15°21′14″N 76°07′57″E / 15.3539903°N 76.1323717°E / 15.3539903; 76.1323717Owned byIndian RailwaysOperated bySouth Western RailwayLine(s)Guntakal–Vasco da Gama sectionPlatforms3Tracks6ConstructionStructure typeStandard (on-ground station)ParkingNoBicycle facilitiesNoOther informationStatusFunctionin...

Rochester Institute of Technology

Private university in Rochester, New York, US Not to be confused with University of Rochester or Rochester Community and Technical College. RIT redirects here. For other uses, see RIT (disambiguation). Rochester Institute of TechnologyFormer namesRochester Athenæum (1829–1891)The Mechanics Institute (1885–1891)Rochester Athenaeum and Mechanics Institute (1891–1944)TypePrivate research universityEstablished1829; 195 years ago (1829)Academic affiliation AITU RAC NAICU S...

 

 

Merschweiller

Ne doit pas être confondu avec Merchweiler. Cet article est une ébauche concernant une commune de la Moselle. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Le bandeau {{ébauche}} peut être enlevé et l’article évalué comme étant au stade « Bon début » quand il comporte assez de renseignements encyclopédiques concernant la commune. Si vous avez un doute, l’atelier de lecture du projet Communes de France est à votre disposition pour vous ...