Szrotówek kasztanowcowiaczek

Szrotówek kasztanowcowiaczek
Cameraria ohridella
Deschka & Dimic, 1986
Ilustracja
Szrotówek kasztanowcowiaczek na korze kasztanowca
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Rząd

motyle

Rodzina

kibitnikowate

Rodzaj

Cameraria

Gatunek

szrotówek kasztanowcowiaczek

Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) – gatunek owada z rodziny kibitnikowatych (Gracillariidae). Motyl występujący w Europie uważany za gatunek inwazyjny i szkodnika kasztanowców.

Występowanie

Pierwotne występowanie nie jest znane. Po raz pierwszy zaobserwowano w okolicach jeziora Ochrydzkiego w Macedonii w 1984 roku, skąd rozprzestrzenił się na większość Europy[1]. Występuje na całym obszarze Polski oprócz północno-wschodniej części kraju.

Główną przyczyną jego rozprzestrzeniania się w Europie jest przenoszenie motyli oraz liści z larwami przez transport samochodowy. Stwierdzono, że jako pierwsze zasiedla kasztanowce rosnące przy arteriach ruchu. Z tych drzew przenoszony jest dalej przez ludzi, zwierzęta, wiatr i samochody na inne drzewa.

Mapa występowania szrotówka kasztanowcowiaczka (1984-2007)

Do 2009 r. Cameraria ohridella został zaobserwowany w Albanii, Austrii, Belgii, Białorusi, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogórze, Czechach, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Kosowie, Liechtensteinie, Luksemburgu, Łotwie, Macedonii, Mołdawii, Niemczech, Polsce, Rosji, Rumunii, Serbii, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Turcji, Wielkiej Brytanii, Włoszech oraz na Litwie, Słowacji, Ukrainie i Węgrzech[2].

Szrotówek radzi sobie dobrze w wilgotnych siedliskach, takich jak parki miejskie oraz w gorętszych częściach Europy, np. w Hiszpanii, pod warunkiem, że nie są to tereny położone wysoko nad poziomem morza, a ich aktywność jest zredukowana[2]. Zasięg dystrybucji szrotówka kasztanowcowiaczka zwiększa się w Europie w tempie około 60 km (do nawet 114 km)[2] na rok[3][4].

Para podczas kopulacji
Liście kasztanowca z licznymi minami, lato

Żerowanie

Szrotówek żeruje na kasztanowcu białym, ale może też żerować na kasztanowcu czerwonym i żółtym. Powoduje zniszczenie aparatu asymilacyjnego i w konsekwencji defoliację.

Rozwija się również na jaworze, klonie pospolitym, na których przechodzi pełny rozwój do postaci doskonałej. Obserwuje się przypadki składania jaj na lipach, jednak na tych drzewach do rozwoju nie dochodzi.

Charakterystyka

Larwa szrotówka

Poczwarki zimują w opadłych liściach kasztanowców. Wytrzymują nawet temperatury dochodzące do –25 °C. Jaja składane są pojedynczo wzdłuż głównego unerwienia liści. Larwa bezpośrednio dostaje się do liścia, w którym zaczyna żerować tworząc minę. Larwa L1 nie przechodzi pełnej wylinki i ma 0,5 mm długości. Stadia L2-L4 są płaskie, a głowa larw ma klinowaty kształt zakończony aparatem gębowym przechodzą pełną wylinkę. L5 i L6 mają cylindryczny kształt i są zaopatrzone w organy przędne. Tworzą dwa rodzaje kokonów: letnie oraz zimowe diapauzujące. W każdym pokoleniu pozostaje 20–30% poczwarek diapauzujących. Poczwarka jest brązowej barwy, ma długość 3–4 mm, na głowie znajduje się kolec służący do przebicia kokonu i liści. U poczwarek występuje dymorfizm płciowy[5].  Imago ma 2,8–3,8 mm długości. Rozpiętość przednich skrzydeł o czerwonozłotej barwie z biało-czarnymi paskami osiąga do 10 mm. Tylne skrzydła są barwy szarej[6]. Pełny cykl rozwojowy wynosi 6-9 tygodni. Warunki klimatyczne w Europie pozwalają na rozwój trzech pokoleń w roku, pierwsze pojawia się na początku kwietnia, drugie w połowie czerwca, a trzecie na początku sierpnia[5].

Możliwość pomylenia

Martwe plamy na liściach spowodowane żerowaniem larw szrotówka mogą zostać pomylone z objawami porażenia pleśnią Guignardia aesculi. Przyczyna choroby może jednak zostać łatwo określona, ponieważ plamy wywołane infekcją Guignardia aesculi często są otoczone wyraźnym żółtym pierścieniem, który nie występuje w przypadku porażenia przez larwy szrotówka[7].

Poczwarki mogą zostać pomylone z poczwarkami z rodzaju Phyllonorycter, ale mogą zostać rozróżnione ze względu na to, że poczwarka C. ohridella nie posiada kremasteru[8][9], a na pierwszych pięciu sekcjach brzusznych występują włókna usztywniające[9].

Zwalczanie i profilaktyka

Sikora modra wyjada larwy szrotówka kasztanowcowiaczka

Zwalczanie biologiczne

Zidentyfikowano ponad 60 pasożytów, które są wrogami naturalnymi szrotówka, jednak dla celów zwalczania biologicznego należy wykorzystać pasożyty, które specjalizują się w żerowaniu na tym szkodniku, a takie jak dotąd nie zostały zaobserwowane[2][10].

Do drapieżników żywiących się larwami C. ohridella zaliczamy sikory modre, bogatki zwyczajne oraz sikory ubogie, a także Meconema meridionale. Uważa się, że sikorki są w stanie wyeliminować około 2–4% larw, a świerszcz Meconema meridionale konsumuje około 10 larw dziennie, co sprawia, że jego skuteczność w porównaniu do ptaków jest znikoma. Badania nad drapieżnymi roztoczami Euseius finlandicus, świerszczami Phaneroptera sp., biedronkami oraz sieciarkami złotookowatymi wykazały, że żadne z nich nie żeruje na C. ohridella[11].

Jedną z metod zwalczania szrotówka jest także zakładanie pułapek feromonowych w celu schwytania samców[12], jednak efektywna kontrola z ich wykorzystaniem może być trudna do osiągnięcia[13].

Procedury zwalczania szkodnika

Zwalczanie i profilaktyka polega przede wszystkim na usuwaniu i utylizacji opadłych liści przed pojawieniem się larw, a więc do końca marca[14]. Oprysk pestycydem Fenoxycarb powoduje śmierć do 100% poczwarek oraz ma niską toksyczność[15] dla ludzi, pszczół oraz ptaków (jest toksyczny dla ryb)[16]. Insektycyd dla pełnej skuteczności powinien być stosowany wraz z usuwaniem i utylizacją opadłych liści[15]. Według C. Lethmayera z wiedeńskiego Institute for Plant Health najefektywniejszą metodą zwalczania szrotówka jest stosowanie regulatora wzrostu owadów[17].

Pozostałe metody

Wprowadzono także mikroiniekcje ze specjalnego żelu (endoterapia), wielkopowierzchniowe pułapki lepowe zakładane na pnie drzew oraz iniekcje glebowe[18].

Szkodliwość

Kasztanowiec zwyczajny z licznymi żerowiskami, jesień
Kasztanowiec z licznymi żerowiskami. Parma, Włochy.

Szrotówek powoduje znaczne szkody, głównie późno-letnie brązowienie liści, mające negatywny wpływ na wygląd zaatakowanego drzewa. W wyniku działalności szkodnika waga nasion, zdolność fotosyntetyczna i reprodukcyjna mogą zostać zredukowane. Nie znaleziono jednak dowodów, że szkody wyrządzone przez szrotówka prowadzą do obumarcia drzewa[19], które jest w stanie przetrwać powtarzające się infestacje. Jest to prawdopodobnie spowodowane faktem, że większość zniszczeń wyrządzonych przez larwy osiąga swoje apogeum zbyt późno w sezonie wegetacyjnym aby spowodować nieodwracalne szkody[19]. Obecnie uważa się, że nie ma potrzeby usuwać drzew tylko dlatego, że zostały one zaatakowane przez szrotówka[7].

Larwy żerują, tworząc minę w liściach kasztanowca, powodując tym samym zniszczenie liści i hamując rozwój drzewa. Porażone liście pokrywają się niewielkimi, brązowymi plamami, które powiększając się nadają drzewu nienaturalny, jesienny wygląd. Wraz ze zwiększaniem się porażonej powierzchni, liść usycha i opada. Nowe liście wypuszczone przez drzewo są ponownie atakowane. Cykl infekcji może być powtórzony kilkukrotnie podczas sezonu wegetacyjnego drzewa.

Drzewa opanowane przez szrotówka wydają jesienią nowe kwiaty, które jednak w warunkach klimatycznych Polski nie mają szans na wydanie owoców, co więcej powtórne kwitnienie osłabia drzewa tak, że zimą są one słabe i często przemarzają.


Przypisy

  1. R. Valade i inni, Mitochondrial and microsatellite DNA markers reveal a Balkan origin for the highly invasive horse-chestnut leaf miner Cameraria ohridella (Lepidoptera, Gracillariidae), „Molecular Ecology”, 18 (16), 2009, s. 3458–3470, DOI10.1111/j.1365-294X.2009.04290.x (ang.).
  2. a b c d D.C. Lees, C. Lopez-Vaamonde, S. Augustin, Cameraria ohridella Deschka & Dimic 1986, [w:] Encyclopedia of Life [online] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-27] (ang.).
  3. H. Ševrová, Z. Laštúvka, Control possibility and additional information on the horse-chestnut leafminer ''Cameraria ohridella'' Deschka and Dimić (Lepidoptera, Gracillariidae), „Acta Universitas Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis”, 13, 2001, s. 121-127.
  4. M. Gilbert i inni, Long-distance dispersal and human population density allow the prediction of invasive patterns in the horse chestnut leafminer Cameraria ohridella, „Journal of Animal Ecology”, 73 (3), 2004, s. 459–468, DOI10.1111/j.0021-8790.2004.00820.x (ang.).
  5. a b Mieczysław Kosibowicz, Szrotówek kasztanowcowiaczek Cameraria ohridella Deschka & Dimić (Lepidoptera, Gracillariidae), nowy inwazyjny szkodnik kasztanowca białego Aesculus Hippocastanum L. w Polsce – biologia i metody zwalczania., „Leśne Prace Badawcze”, 2005, s. 121–132.
  6. Mieczysław Kosibowicz, Jerzy Pawłowski, Opis gatunku – Gatunki obce w faunie Polski [online], Instytut Ochrony Przyrody PAN [dostęp 2015-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-05].
  7. a b Christine Tilbury, Hugh Evans, Horse chestnut leaf miner, Cameraria ohridella Desch. & Dem. (Lepidoptera: Gracillariidae) [online], UK Forestry Commission, lipiec 2003 [zarchiwizowane z adresu 2013-10-19] (ang.).
  8. Klucze do oznaczania owadów Polski. Polski Związek Entomologiczny. praca zbiorowa, nr. 33 serii kluczy, Część XXVII: Motyle – Lepidoptera. dostęp 2016-01-15.
  9. a b J. De Prins, W. De Prins, E. De Coninck, The pupal morphology of Cameraria ohridella compared with that of the genus Phyllonorycter (Lepidoptera: Gracillariidae), „Journal of Pest Science”, 76 (6), 2003, s. 145–150, DOI10.1007/s10340-003-0009-2 (ang.).
  10. De Prins W.;de Prins, J. 2005. Gracillariidae (Lepidoptera). Stenstrup: Apollo Books.
  11. G. Grabenweger i inni, Predator complex of the horse chestnut leafminer Cameraria ohridella: identification and impact assessment, „Journal of Applied Entomology”, 129 (7), 2005, s. 353–362, DOI10.1111/j.1439-0418.2005.00973.x (ang.).
  12. Svatoš, Cameraria ohridella [online], Chemical Ecology [zarchiwizowane z adresu 2003-03-20] (ang.).
  13. Aleš Svatoš i inni, Identification of a new lepidopteran sex pheromone in picogram quantities using an antennal biodetector: (8E,10Z)-tetradeca-8,10-dienal from Cameraria ohridella, „Tetrahedron Letters”, 40 (38), 1999, s. 7011–7014, DOI10.1016/S0040-4039(99)01426-4 (ang.).
  14. P. Kehrli, S. Bacher, How to safely compost Cameraria ohridella-infested horse chestnut leaf litter on private compost heaps, „Journal of Applied Entomology”, 128 (9-10), 2004, s. 707–709, DOI10.1111/j.1439-0418.2004.00915.x (ang.).
  15. a b Bogdan Syeryebryennikov, Ecology and control of horse chestnut leaf miner (Cameraria ohridella), [w:] 16th International Environmental Project Olympiad, Shmalhausen Institute of Zoology, Kiev 2008 [dostęp 2020-10-27] (ang.).
  16. U.S. Environmental Protection Agency (1983-85). Chemical Information Fact Sheet. Office of Pesticides and Toxic Substances, Office of Pesticide Programs (TS-766C).
  17. C. Lethmayer, 10 years of experience with the invasive horse chestnut leafminer (Cameraria ohridella) in Austria [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-08-28] (ang.).
  18. Metody walki ze szrotówkiem [online], szrotowek.com.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-06-27].
  19. a b Glynn C. Percival i inni, The impact of horse chestnut leaf miner (Cameraria ohridella Deschka and Dimic; HCLM) on vitality, growth and reproduction of Aesculus hippocastanum L., „Urban Forestry & Urban Greening”, 10 (1), 2011, s. 11–17, DOI10.1016/j.ufug.2010.11.003 (ang.).

Bibliografia

  • Łukasz Przybyłowicz, Atlas owadów, Bielsko-Biała: wyd. Pascal, 2008, ISBN 978-83-7513-180-2, OCLC 749884074.
  • Kosibowicz M., 2005. Szrotówek kasztanowcowiaczek Cameraria ohridella Deschka & Dimić (Lepidoptera, Gracillariidae), nowy inwazyjny szkodnik kasztanowca białego Aesculus Hippocastanum L. w Polsce – biologia i metody zwalczania. Leśne Prace Badawcze, 2: 121-132.

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Halaman ini berisi artikel tentang bangun ruang berdimensi tiga. Untuk kubus dalam sebarang dimensi, lihat Hiperkubus. KubusKubus berbentuk heksahedron.Jenisbangun ruang PlatonikMuka6Rusuk12titik sudut8Konfigurasi titik sudutV 3.3.3.3Simbol Wythoff3Simbol Schläfli{4,3}Diagram CoxeterGrup simetriOh, B3, [4,3], (* 432)Sudut dihedral (derajat)90°Sifat-sifatberaturan, cembung zonohedronJaring Kubus dalam 3D Dalam geometri, kubus adalah bangun ruang tiga dimensi yang dibatasi oleh enam bidang si...

 

 

Синелобый амазон Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:ЗавропсидыКласс:Пт�...

 

 

Football clubSport PampasFull nameClub Social Sport PampasNickname(s)El Ballet CelesteFoundedMay 5, 1964; 59 years ago (1964-05-05)GroundEstadio Mariscal Cáceres, TumbesLeagueCopa Perú Home colours Away colours Club Social Sport Pampas (sometimes referred as Sport Pampas) is a Peruvian football club, playing in the city of Tumbes, Peru. History The Club Social Sport Pampas was founded on May 5, 1964.[1] In 2000 Copa Perú, the club classified to the Regional Stage,...

Maine gubernatorial election 1858 Maine gubernatorial election ← 1857 13 September 1858 1859 →   Nominee Lot M. Morrill Manassah H. Smith Party Republican Democratic Popular vote 60,736 52,750 Percentage 53.48% 46.45% Governor before election Lot M. Morrill Republican Elected Governor Lot M. Morrill Republican Elections in Maine Federal offices U.S. President 1820 1824 1828 1832 1836 1840 1844 1848 1852 1856 1860 1864 1868 1872 1876 1880 1884 1888 1892 1896 190...

 

 

Controversy involving the name and logo of the Washington Redskins NFL team Main article: Native American mascot controversy In November 2014, a demonstration against the Redskins name and logo was held outside TCF Bank Stadium in Minneapolis, Minnesota before a game against the Vikings.[1] Part of a series onDiscrimination Forms Institutional Structural Attributes Age Caste Class Dialect Disability Genetic Hair texture Height Language Looks Mental disorder Race / Ethnicity S...

 

 

Island in Canada Deadman IslandNative name: skwtsa7sNickname: Deadman's IslandDeadman IslandGeographyArea3.8 ha (9.4 acres) Deadman Island, 1910 showing squatters' houses. Deadman Island in 2006 Naval Reserve Division HMCS Discovery on Deadman Island. Deadman Island is a 3.8 ha island to the south of Stanley Park in Coal Harbour in Vancouver, British Columbia. The indigenous Squamish name is skwtsa7s, meaning simply island. Officially designated Deadman Island by the Geographical Names B...

Transfer of refuse from origin to treatment or landfill facility Garbage collection redirects here. For the automatic memory management technique, see Garbage collection (computer science). For other uses, see Garbage collection (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Waste collection – news · newspa...

 

 

For the Saab 9-6, see Subaru Tribeca. Motor vehicle Saab 961972 Saab 96 V4OverviewManufacturerSaab AutomobileProduction1960-1980AssemblySweden: Trollhättan (Trollhättan Assembly)Finland: Uusikaupunki (Saab-Valmet)Belgium: AntwerpDesignerSixten SasonBody and chassisClassCompactBody style2-door sedan[1]LayoutLongitudinal front-engine, front-wheel driveRelatedSaab 95 Saab GranturismoPowertrainEngine795 cc Saab 2-stroke I3 (US, 1968)841 cc Saab 2-stroke I31,498 cc Taunus V41,698 cc...

 

 

Kip

Kipເງີນກີບລາວ (Lao)Uang kertas kip LaosISO 4217KodeLAKDenominasiSubsatuan 1/100attSimbol₭ atau ₭NUang kertas Sering digunakan500, 1.000, 2.000, 5.000, 10.000, 20.000, 50.000, 100.000 kip Jarang digunakan1, 5, 10, 20, 50, 100 kipUang koin Jarang digunakan10, 20, 50 attDemografiPengguna LaosEmisiBank sentralBank R.D.R. Laos Situs webwww.bol.gov.laValuasiInflasi5,1% (2020) SumberStatistaKip (bahasa Laos: ກີບ; kode: LAK; sign:...

Sceaux 行政国 フランス地域圏 (Région) イル=ド=フランス地域圏県 (département) オー=ド=セーヌ県郡 (arrondissement) アントニー郡小郡 (canton) 小郡庁所在地INSEEコード 92071郵便番号 92330市長(任期) フィリップ・ローラン(2008年-2014年)自治体間連合 (fr) メトロポール・デュ・グラン・パリ人口動態人口 19,679人(2007年)人口密度 5466人/km2住民の呼称 Scéens地理座標 北緯48度4...

 

 

  لمعانٍ أخرى، طالع جيمس سترونج (توضيح). جيمس سترونج   معلومات شخصية الميلاد 14 أغسطس 1822   نيويورك  الوفاة 7 أغسطس 1894 (71 سنة)   مقاطعة ساراتوغا  مواطنة الولايات المتحدة  الحياة العملية المدرسة الأم جامعة ويسليان  المهنة عالم عقيدة  اللغات الإنجليزية[1...

 

 

168th Air Refueling Squadron 168th Air Refueling Squadron – Boeing KC-135R Stratotanker 63-8876Active1942–1946; 1947–1953; 1953–1968; 1986–presentCountry United StatesAllegiance AlaskaBranch  Air National GuardTypeSquadronRoleAir refuelingPart ofAlaska Air National GuardGarrison/HQEielson Air Force Base, Fairbanks, AlaskaNickname(s)Chena[citation needed]EngagementsMediterranean Theater of OperationsPacific Ocean Theater of World War IIDecorationsDistingu...

Americans of Belgian birth or descent This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Belgian Americans – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2023) (Learn how and when to remove this message) Ethnic group Belgian AmericansBelgische Amerikanen (Dutch)Belges américains (French) belgische Amerik...

 

 

Public high school in Haverhill, Massachusetts, United StatesHaverhill High SchoolView of Haverhill High School Gymnasium, as seen from Monument Street.Address137 Monument StreetHaverhill, Massachusetts 01832United StatesCoordinates42°47′14″N 71°6′25″W / 42.78722°N 71.10694°W / 42.78722; -71.10694InformationOther nameHHSTypePublic high schoolSchool districtHaverhill Public SchoolsNCES School ID250597000856[1]PrincipalMichael DownsTeaching staff136.7...

 

 

Poem by Ezra Pound, written 1915 to 1962 This article is about the series of cantos written by Ezra Pound. For other uses, see Canto. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The Cantos – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2022) (Learn how and when to remove this message) Opening page...

Political concept of masculinity in fascist Italy This article is part of a series aboutBenito Mussolini Political views Duce of Fascism Fascist Manifesto Italian fascism Spazio vitale Economic policies Racist policies Leggi razziali Manifesto della razza Fascist propaganda Model of masculinity Parties Italian Socialist Party (1901–1914) Fascio d'Azione Rivoluzionaria (1915–1919) Fasci Italiani di Combattimento (1919–1921) National Fascist Party (1921–1943) Republican Fascist Party (1...

 

 

Lake in Arkansas, United States of America Lake ConwayLake ConwayLocationFaulkner County, Arkansas,United StatesCoordinates35°00′19″N 92°23′32″W / 35.0053°N 92.3921°W / 35.0053; -92.3921TypereservoirPrimary inflowsStone Dam Creek, Palarm Creek, Panther Creek, Little Cypress Creek, Gold CreekBasin countriesUnited StatesMax. length8 mi (13 km)Surface area6,700 acres (27 km2)Average depth4.5 ft (1 m)Max. depth16 ft (5 m)...

 

 

Supplier of motion picture film equipment Arnold & Richter Cine Technik (A&R)Company typePrivateIndustryMotion picture equipmentFounded12 September 1917; 106 years ago (12 September 1917)FoundersAugust ArnoldRobert RichterHeadquartersMunich, GermanyProductsMotion picture camerasCine lensesLighting equipmentArchive technologiesDigital surgical microscopeRevenue€480 million[1] (2021)Number of employees1,600[2] (2023)Websitewww.arri.com Arri ...

2006 film by Guillermo del Toro Pan's LabyrinthTheatrical release posterSpanishEl laberinto del fauno Directed byGuillermo del ToroWritten byGuillermo del ToroProduced by Guillermo del Toro Bertha Navarro Alfonso Cuarón Frida Torresblanco Álvaro Augustin Starring Sergi López Maribel Verdú Ivana Baquero Doug Jones Ariadna Gil Álex Angulo Narrated byPablo AdánCinematographyGuillermo NavarroEdited byBernat VilaplanaMusic byJavier NavarreteProductioncompanies Estudios Picasso Tequila Ga...

 

 

Cet article est une ébauche concernant le Danemark et les Jeux olympiques. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Danemark aux Jeux olympiques Code CIO DEN Comité Comité olympique danois Participation 30 (été) ; 15 (hiver) MédaillesRang : Or50 Arg.81 Bron.84 Total215 Historique Jeux olympiques d'été 1896 1900 1904 1908 1912 1920 1924 1928 1932 1936 1948 1952 1956 1960 1964 1968 1972 19...