Szczekuszkowate

Szczekuszkowate
Ochotonidae
O. Thomas, 1897[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – szczekuszka mongolska (O. pallasi)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

zajęczaki

Rodzina

szczekuszkowate

Typ nomenklatoryczny

Ochotona Link, 1795

Synonimy
Rodzaj

28 rodzajów (w tym 27 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Szczekuszkowate[10] (Ochotonidae) – rodzina niewielkich ssaków z rzędu zajęczaków (Lagomorpha).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej oraz Eurazji[11][12][13].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 110–260 mm; masa ciała 40–360 g[13][14]. Mają rozmiar szczura, jednak w przeciwieństwie do niego nie mają ogona. Ich tylne kończyny są nieco dłuższe od przednich, a uszy zaokrąglone. Poruszają się skokami, jak zając. Żyją w górach lub na stepach, przeważnie w stadkach. Kopią w ziemi nory mające liczne wejścia. Odżywiają się roślinami. Przed zimą w norach gromadzą zapasy suszonych traw. Na zimę zapadają w płytki sen, w czasie którego przebudzają się i odżywiają zgromadzonymi zapasami. U różnych gatunków ciąża trwa 20–32 dni, w ciągu roku samica wydaje 2–4 mioty, po kilka młodych w każdym.

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj[15][14][11][10]:

Opisano również szereg rodzajów wymarłych:

Uwagi

  1. ↑ Typ nomenklatoryczny: Lagomys G. Cuvier, 1800 (= Ochotona Link, 1795).
  2. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Lagopsis Schlosser, 1884.

Przypisy

  1. ↑ O. Thomas. On the Genera of Rodents: an Attempt to bring up to Date the current Arrangement of the Order. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1896, s. 1026, 1896. (ang.). 
  2. ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 341, 1825. (ang.). 
  3. ↑ W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 9, 58. (szw.).
  4. ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 108, seria: E Museo Lundii. (duń.).
  5. ↑ М.А. Ербаева: Пищухи кайнозоя: таксономия, систематика, филогения. Москва: Наука, 1988, s. 199. ISBN 978-5-02-004645-0. (ros.).
  6. ↑ H.Н. Каландадзе & А.С. Раутиан: Система млекопитающих и историческая зоогеография. W: Филогенетика млекопитающих. Москва: Издательство Московского университета, 1992, s. 77. (ros.).
  7. ↑ А.О. Аверьянов. О положении рода Lepus в системе семейства Leporidae (Mammalia, Lagomorpha). „Зоологический Журнал”. 73 (10), s. 106, 1994. (ros.). 
  8. ↑ А.О. Averianov. Phylogeny and classification of Leporidae (Mammalia, Lagomorpha). „Vestnik zoologii”. 33 (1–2), s. 45, 1999. (ang.). 
  9. ↑ А.О. Averianov. A new genus of Palaeolagidae and a new extinct subfamily of Ochotonidae (Lagomorpha). „Zoosystematica Rossica”. 8 (2), s. 306, 2000. (ang.). 
  10. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 55–56. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 274–278. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Ochotonidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-01].
  13. ↑ a b A. Lissovsky: Family Ochotonidae (Pikas). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 47–60. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  14. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 180–183. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  15. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-27]. (ang.).
  16. ↑ N. Lopez-Martinez. The mammals from the Early Miocene of Aliveri (Island of Evia, Greece); VI. The ochotonid lagomorph Albertona balkanica n.gen. n.sp. and its relationships. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 89 (2), s. 177, 180, 1986. (ang.). 
  17. ↑ Dawson 1961 ↓, s. 6.
  18. ↑ E. Stromer. Ergebnisse der Bearbeitung mitteltertiärer Wirbeltier-Reste aus Deutsch-Südwest-Afrika. „Sitzungsberichte der mathematisch-physikalischen Klasse der Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. Jahrgang 1923 (2), s. 261, 1923. (niem.). 
  19. ↑ Dawson 1961 ↓, s. 8.
  20. ↑ Ş. Şen: Lagomorpha. W: M. Fortelius, J. Kapppelman, Ş. Şen & R.L. Bernor (redaktorzy): Geology and Paleontology of the Miocene Sinap Formation, Turkey. New York: Columbia University Press, 2003, s. 163–178. ISBN 978-0-231-11358-8. (ang.).
  21. ↑ Ch. de Muizon. Revision des lagomorphes des couches a Baluchitherium (Oligocene superieure) de San-tao-ho (Ordos, Chine). „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. Sciences de la terre. 65 (488), s. 272, 1977. (fr.). 
  22. ↑ J.H. Hutchison & E.H. Lindsay. The Hemingfordian mammal fauna of the Vedder locality, Branch Canyon Formation, Santa Barbara County, California. Part I: Insectivora, Chiroptera, Lagomorpha, and Rodentia (Sciuridae). „PaleoBios”. 15, s. 10, 1974. (ang.). 
  23. ↑ M. Green. Lagomorpha from the Rosebud Formation, South Dakota. „Journal of Paleontology”. 46 (3), s. 378, 1972. JSTOR: 1302971. (ang.). 
  24. ↑ P. Mein & R. Adrover. Une faunule de mammifères insulaires dans le Miocène moyen de Majorque (Îles Baléares). „Geobios”. 15, s. 453, 1982. DOI: 10.1016/S0016-6995(82)80133-2. (fr.). 
  25. ↑ J.B. Clark, M.R. Dawson & A.E. Wood. Fossil mammals from the Lower Pliocene of Fish Lake Valley, Nevada. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 131 (2), s. 33, 1964. (ang.). 
  26. ↑ P. Crusafont i Pairó, J.F. de Villalta Comella & J. Truyols Santonja: El Burdigaliense continental de la cuenca del Vallés-Penedés. Barcelona: Memorias y comunicaciones del Instituto Geológico, Diputación Provincial de Barcelona, 1955, s. 146. (hiszp.).
  27. ↑ M. Schlosser. Die Nager des europäischen Tertiärs nebst Betrachtungen über die Organisation und die geschichtliche Entwicklung der Nager überhaupt. „Palaeontographica”. 11 (3), s. 13, 1884. (niem.). 
  28. ↑ R. Lavocat. Révision de la faune des mammifères oligocènes d’Auvergne et du Velay. „Sciences et Avenier”. 32, s. 35, 1951. (fr.). 
  29. ↑ P. Teilhard de Chardin & Z.-j. Yang. Fossil mammals from the late Cenozoic of Nothern China. „Paleontologia sinica”. Series C. 9 (1), s. 30, 1931. (ang.). 
  30. ↑ Ş. Şen. Pliocene vertebrate locality of Çalta, Ankara, Turkey. 4. Rodentia and Lagomorpha. „Geodiversitas”. 20 (3), s. 367, 1998. (ang.). 
  31. ↑ W.W. Dalquest, J.A. Baskin & G.E. Schultz: Fossil mammals from a Late Miocene (Clarendonian) site in Beaver County, Oklahoma. W: Contributions in mammalogy: A memorial volume honoring Dr. J. Knox Jones Jr.. Lubbock: Museum of Texas Tech University, 1996, s. 118. ISBN 0-9640188-3-7. (ang.).
  32. ↑ L.R. Dice. Systematic position of several American Tertiary lagomorphs. „University of California Publications, Bulletin of the Department of Geology”. 10 (12), s. 182, 1917. (ang.). 
  33. ↑ M.R. Dawson. Paludotona etruria, a new ochotonid from the Pontian of Tuscany. „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 70 (2), s. 157, 1959. (ang.). 
  34. ↑ J. Viret. Sur la jaune de Rongeurs de Staint-Gérand-le-Puy (Allier). „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 181, s. 339, 1925. (fr.). 
  35. ↑ 吴文裕, 叶捷, 孟津, 毕顺东, 刘丽萍 & 张翼 / W.-y. Wu, J. Ye, J. Meng, S.-d. Bi, L.-p. Liu & Y. Zhang. 新疆准噶尔盆地北缘中中新世兔形类新材料 / New lagomorph from the Miocene of northern Junggar Basin, Xinjiang, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 36 (4), s. 319, 1998. (chiń. • ang.). 
  36. ↑ А.К. Агаджанян & М.А. Ербаева: Позднекайнозойские грызуны и зайцеобразные территории СССР. Москва: Наука, 1983, s. 70. (ros.).
  37. ↑ В.O. Топачевский, В.А. Несин & И.В. Топачевский. Первые находки песчанок (Rodentia, Gerbillidae) и проблематичных пищух синолагомиин (Lagomorpha, Ochotonidae) в верхнем мэотисе и понте северной части Восточной Паратетиды. „Доклады Академии Наук Украины”. 4, s. 163, 1993. (ros.). 
  38. ↑ H. Tobien. Zur Gebisstruktur, Systematik und Evolution der Genera Piezodus, Prolagus und Ptychoprolagus (Lagomorpha, Mammalia) aus einigen Vorkommen im jüngeren Tertiär Mittel- und Westeuropas. „Notizblatt des hessischen Landesamtes für Bodenforschung zu Wiesbaden”. 103, s. 170, 1975. (niem.). 
  39. ↑ J.E. Storer. New rodents and lagomorphs from the Upper Miocene Wood Mountain Formation of southern Saskatchewan. „Canadian Journal of Earth Sciences”. 7 (4), s. 1129, 1970. DOI: 10.1139/e70-106. (ang.). 
  40. ↑ A.B. Bohlin. Oberoligozäne Säugetiere aus dem Shargaltein-Tal (Western Kansu). „Palaeontologia Sinica”. New Sesies C. 3, s. 31, 1937. (niem.). 
  41. ↑ Ch.E.H. von Meyer. Summarische Uebersicht der fossilen Wirbel-thiere des Mainzer Tertiär-Beckens, mit besonderer Rücksicht auf Weisenau. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefaktenkunde”. Jahrgang 1843, s. 390, 1843. (niem.). 
  42. ↑ M.P. Tiunov & A.E. Gusev. A new extinct ochotonid genus from the late Pleistocene of the Russian Far East. „Palaeoworld”. 30 (3), s. 562–572, 2020. DOI: 10.1016/j.palwor.2020.08.003. (ang.). 

Bibliografia

Rodziny zajęczaków