Oboje rodzice – Włodzimierz i Irena ze Szweykowskich – byli nauczycielami. Kształcił się w szkole powszechnej i gimnazjum w Tarnopolu (do 1903), następnie studiował psychologię i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim; wśród jego wykładowców był Kazimierz Twardowski[5]. W roku 1911 obronił doktorat z psychologii na podstawie pracy O potrzebie rekonstrukcji pojęcia psychologicznej podstawy uczuć. Przez kilka lat pracował jako nauczyciel matematyki w gimnazjach lwowskich. Następnie uzupełniał studia z psychologii na uniwersytetach w Paryżu i Berlinie[1]. W latach 1917–1923 studiował medycynę na Wydziale LekarskimUniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, na Uniwersytecie Warszawskim uzyskał stopień doktora nauk medycznych w 1923 roku[3][4].
Do 1927 pracował w Szpitalu Powszechnym we Lwowie jako lekarz i asystent na Oddziale Chorób Nerwowych i Psychicznych. W 1928 przeniósł się do Warszawy. Mianowany w tym roku profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego (od 1934 profesor zwyczajny), kierował Katedrą Psychologii Wychowawczej (do końca życia; jego następczynią została prof. Maria Żebrowska). Stworzył na uczelni czołowy ośrodek dydaktyczny w zakresie psychologii wychowawczej, Koło Psychologów Szkolnych Uniwersytetu przekształcił w Związek Psychologów Praktyków. Psychologię wychowawczą wykładał także w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie (późniejsza Akademia Wychowania Fizycznego). Od 1936 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Pedagogicznego Związku Nauczycielstwa Polskiego, współpracował także z Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jego dyrektorką Marią Grzegorzewską. Zaangażował się w tajne nauczanie, przez pierwsze lata okupacji w Warszawie, potem w Częstochowie; pracował w tym okresie także jako lekarz w szpitalach pediatrycznych i psychiatrycznych. Po wojnie – obok dalszej pracy na UW i Instytucie Pedagogicznym ZNP[6] – wykładał w warszawskiej AWF (gdzie kierował Zakładem Psychologii Wychowawczej) oraz na Uniwersytecie Łódzkim. W 1947 pewien czas spędził na badaniach naukowych w USA.
W pracy naukowej zajmował się psychologią praktyczną. Wprowadził nowe metody eksperymentalne do psychologii, określił główne problemy z zakresu psychologicznych podstaw wychowania i nauczania. Prowadził badania z zakresu racjonalnej opieki nad dziećmi, analizował problemy psychologii wieku dojrzewania (porównał między innymi badania polskie i niemieckie). Po 1945 roku analizował wpływ wojny na psychikę dzieci, młodzieży i dorosłych[11]. Przeprowadził badania empiryczne (ankietowe) oraz obserwacje psychologiczne przeżyć religijnych młodzieży gimnazjalnej[12]. Był pionierem badań psychologicznych w sporcie i wychowaniu fizycznym w Polsce. Zajmował się także psychologią twórczości literackiej – analizował pod tym kątem utwory Szewczenki, Słowackiego, Wyspiańskiego i Żeromskiego.
Zarys psychologii w związku z rozwojem psychiki dziecka (1936)
Osobowość twórcza Żeromskiego (1936)
Psychologia wychowawcza w zarysie (1938)
Drogi samopoznania (1946)
Wprowadzenie do psychologii społecznej (1959)
Ogłosił ponadto kilka tłumaczeń prac autorów zagranicznych (między innymi Jak rozpoznawać uzdolnienia uczniów E. Claparede'a, 1934; Higiena psychiczna wieku dziecięcego W. A. White'a, 1937; Uzdolnienia muzyczne B. Tiepłowa, 1952, z Zofią Lissą).
Przypisy
↑ abStanisławS.ŁozaStanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 20.
↑Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2024-02-23].
↑Uchwała nr 119 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 31 stycznia 1969 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, Warszawa, dnia 20 czerwca 1969 r., nr 6, poz. 31, s. 2.
Bibliografia
Biogramy uczonych polskich. Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J, Wrocław 1983.
Elwira Kosnarewicz: Baley Stefan. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 19–21. OCLC834052536.
Jan Szmyd: Psychologiczny obraz religijności i mistyki. Z badań psychologów polskich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1996. ISBN 83-86841-54-0.
Jan Woleński: Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-05334-8.