PROFILPELAJAR.COM

Stare Chrapowo
	wieś
	; Kościół w Starym Chrapowie
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	pyrzycki
Gmina	Bielice
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	74-202
Tablice rejestracyjne	ZPY
SIMC	0772910
	Położenie na mapie gminy Bielice Stare Chrapowo
	Położenie na mapie Polski Stare Chrapowo
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Stare Chrapowo
	Położenie na mapie powiatu pyrzyckiego Stare Chrapowo
	53°10′28″N 14°47′19″E/53,174444 14,788611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stare Chrapowo (nazwa przejściowa – Grabów, Grabina, Grpa^[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie pyrzyckim, w gminie Bielice.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Historia

1212 r. – 1242 r. – Crapoue,

1240 r. – Crapowe,

1302 r. – antiqua Grapow,

1504 r. – olden (Stare) Grape,

do 1945 r. – Alt-Grape

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od grabów i buków, zatem stosowniejsza byłaby forma Grabowo.

Na polach w XIX w. znaleziono kurhany, a inne znaleziska z epoki kamiennej w ośmiu miejscach.

W 1877 r. w bagnie odkryto wyroby z epoki brązu, a w 1880 r. przy drodze do Czarnowa odkryto kamienny bruk z urnami. Znaleziono też liczne inne przedmioty prehistoryczne.

Wieś wzmiankowana jest od 1212 do 1302 r. jako Stara, co oznacza, że w bliźniaczym Nowym Chrapowie osiedli już koloniści na prawie niemieckim.

Ze wsi pochodziła rodzina rycerska Grapowów. Dietrich de Grabowe (tyle co "z Chrapowa, Grabowa") w 1260 r. wystąpił wśród świadków czynności, książęcego wójta z Pyrzyc. Mikołaj Grope sam był w 1292 r. książęcym wójtem krajowym, pyrzyckim.

Bracia Otto i Henning Grapowie w 1319 r. otrzymali od księcia Ottona I 3 łany w Rzepnowie, a w 1321 r. wraz z bratem Dietrichem nadali pyrzyckim zakonnicom prawo patronatu nad kościołem w Swochowie, przy czym świadkami byli ich kuzyni Herman i Henning.

Ta wielka podpyrzycka rodzina miała lenna w Swochowie i Rzepinie, ale głównie w Starym Chrapowie. Książę Otto I w 1302 r. przekazał 4 łany, dotąd ołtarza św. Katarzyny, na potrzeby ołtarza św. Jana Apostoła w kościele NMP w Gryfinie. Była to fundacja duchownego Jana de Fonte i Konrada Sarkosa, którą w 1303 r. tenże Otto I zwolnił od ciężarów 4 łany, trzymane przez Gerharda i Katarzynę "z Nowego Targu" (tj. Starego Czarnowa), mieszczan szczecińskich, gdyż stanowiły uposażenie ołtarza św. Katarzyny w kościele NMP w Szczecinie.

W 1314 r. wieś wraz z kościołem parafialnym nadano temuż kościołowi, z tym jednak, że 4 łany miał kapelan książęcy Jan Polak (Polonus), proboszcz w Bielicach.

W 1333 r. notariusz księcia Ottona zapisał kościołowi NMP w Szczecinie swe dochody w Starym Chrapowie w postaci 4 łanów (a więc to dochody Jana Polaka) i 6 półkorców żyta w młynie.

W następnych wiekach dochody ze wsi czerpali kanonicy kościoła kolegiackiego NMP w Szczecinie.

W 1546 r. wśród chłopów stwierdzamy nazwiska pomorskie: Kolitzke, Kolczke, Kruse.

W 1628 r. było tu 40,5 łanów chłopskich, 6 zagrodniczych, kuźnia, tkacz, karczma.

W 1856 r. na 3164 morgach gospodarowali: sołtys, 15 chłopów, 6 komorników, pleban, wikary, zakrystian-nauczyciel, kowal, karczmarz, młynarz. Były 54 domy mieszkalne, 77 budynków gospodarskich, dom starców.

W 1939 r. był to majątek dr. Ernesta Koseburga (173,5 ha), a 11 chłopskich gospodarstw liczyło ponad 20 ha, w tym Adolfa Freischmidta aż 98 ha.

Zabytki

Kościół średniowieczny z przełomu XV-XVI wieku, zbudowany z kamieni polnych. Szczyt wschodni gotycki. Gruntownie odnowiony w 1769 r. z wieżą z 1752 r., ołtarzem z 1591 r., dzwonami z 1503 r., 1584 r. i 1767 r. Wypalony w 1945 roku, w związku z czym spłonął renesansowy tryptyk z płaskorzeźbą Ostatnia Wieczerza i scenami pasyjnymi. Odbudowany w latach 1977-1986^[4]^[5].
Mur cmentarny z furtą i dwoma bramkami z XV-XVI wieku. W furcie południowej kropielnica^[5].

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128938
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1211 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rymar 1968 ↓, s. 193.
↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 118, ISBN 978-83-7495-133-3 .
↑ ^a ^b STARE CHRAPOWO ( Alt Grape ) [online], architektura.pomorze.pl [dostęp 2024-08-30] (pol.).

Bibliografia

Edward Rymar. Przywrócenie i nadanie nazw miejscowościom powiatu pyrzyckiego w latach 1945–1947. „Zeszyty Pyrzyckie”. 1, 1968. Szczecin: Instytut Zachodniopomorski. Towarzystwo Miłośników Ziemi Pyrzyckiej.
Bielice. bielice.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-26)].
- Opis architektury i historii kościoła w Starym Chrapowie