Skrajna Baszta

Skrajna Baszta
Patria
Ilustracja
Skrajna Baszta, widok znad Szczyrbskiego Jeziora
Państwo

 Słowacja

Położenie

powiat Poprad

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2203 m n.p.m.

Wybitność

27 m

Pierwsze wejście

1875
najprawdopodobniej Martin Róth

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Skrajna Baszta”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Skrajna Baszta”
Ziemia49°09′08,1″N 20°03′29,9″E/49,152250 20,058306
Multimedia w Wikimedia Commons
Skrajna Baszta pierwsza po lewej stronie. Widok z Osterwy

Skrajna Baszta (słow. Patria, niem. Patria, węg. Pátria, 2203 m[1]) – szczyt tatrzański położony na terenie Słowacji, w Grani Baszt (Hrebeň bášt) rozdzielającej doliny: Młynicką (Mlynická dolina) i Mieguszowiecką (Mengusovská dolina)[2].

Skrajna Baszta kończąca Grań Baszt sąsiaduje z Małą Basztą (Malá bašta), od której oddziela ją Przełęcz nad Skokiem (2176 m[1]). W kierunku południowym od szczytu schodzi piarżysty stok (jego wysunięty na wschód, nieco wypłaszczony fragment zwany jest Złudną Basztą), przechodzący w porośnięte trawą, a niżej kosodrzewiną zbocze, które przechodzi w lesisty grzbiet o nazwie Drygant (Trzygań, słow. Trigan). Na południowych, łagodnie nachylonych stokach klasyczne dla Tatr piętra roślinności; dobrze zachowane lasy świerkowe, wyżej lasy limbowe i nieprzebyte gąszcze kosodrzewiny. Stoki zachodnie (Dolina Młynicka) są znacznie bardziej strome; pas kruchych ścianek o wysokości do kilkudziesięciu metrów, piarżyska i strome, lesisto-kosówkowe zbocze. W dolnej części zbocza opadającego na Pośrednią Polanę znajdują się dwie turnie: Turnia przed Skokiem i Ściana przed Skokiem, oddzielone Żlebem przed Skokiem[3].

Zbocze opadające ku południowemu wschodowi i wschodowi, do Doliny Mięguszowieckiej, ma deniwelację ponad 600 m. Jest tak strome, że trudno ustalić czy to jeszcze zbocze, czy już ściana. Między jego podstawą, a Magistralą Tatrzańską ciągnie się pas kosodrzewiny o pionowej rozpiętości około 200 m. Po bokach ograniczone jest żlebem spod Przełęczy nad Skokiem i depresją spod Basztowej Przehyby. Z wybrzuszenia w grani opada ku wschodowi żebro. Pomiędzy nim a Basztową Przehybą są trzy głębokie żleby. Prawy z nich (Żleb Ždiarskyego) opada na kosodrzewinowe łany nad Magistralą Tatrzańską, dwa pozostałe są prawymi odgałęzieniami Basztowej Przehyby[3]. W stromych południowo-wschodnich stokach Złudnej Baszty tkwi wybitna turnia – Basztowa Igła.

W stokach Skrajnej Baszty znaleziono pozostałości kopalni rudy miedzi, którą wydobywano tutaj prawdopodobnie przed 1535 r.[2] Zatem szczyt odwiedzany był znacznie wcześniej niż pierwsze odnotowane wejścia. Turyści i kartografowie wchodzili na wierzchołek od dawna. Nazwa Patria pochodzi od narzeczowej formy słowa patrzeć[4][5], świadczącej o atrakcyjności widokowej szczytu (niektóre źródła podają, że nazwa pochodzi od znaku mierniczego stawianego na szczytach[2]). Pierwszym znanym zdobywcą najprawdopodobniej był Martin Róth (26 czerwca 1875 r.), później byli tu Jan Gwalbert Pawlikowski i Maciej Sieczka (ok. 1880 r.). Pierwsze znane wejście zimowe należy do Theodora Wundta (22 grudnia 1891 r.)[6].

Turystyka i taternictwo

W 1935 wybudowano na zboczach Skrajnej Baszty nowy wzorcowo rozwiązany szlak turystyczny poprowadzony wysoko ponad dnem Doliny Mięguszowieckiej, trzymający się mniej więcej wysokości 1500 m n.p.m.[7]

Szlak czerwony – czerwony szlak ze Szczyrbskiego Jeziora nad Popradzki Staw. Czas przejścia 1:15 h, ↓ 1:05 h[8].
Drogi wspinaczkowe
  1. Z Przełęczy nad Skokiem, północną granią; 0+ w skali tatrzańskiej, czas przejścia na szczyt Małej Baszty 5 min
  2. Wschodnim żlebem; III, 3 godz.
  3. Prawym żlebem południowo-wschodniego zbocza; 0+, miejsca I, 1 godz. 30 min
  4. Prawą gałęzią głównego żlebu; 0, odcinek I, kilka miejsc II, 2 godz.
  5. Środkową gałęzią głównego żlebu; III, 2 godz.
  6. Lewą częścią południowo-wschodniej ściany; III, 2 godz. 30 min
  7. Południowym zboczem, z Dryganta; 0, od Magistrali 2 godz.
  8. Zachodnim zboczem, z Pośredniej Polany; 0-, od szlaku 1 godz. 30 min[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
  2. ↑ a b c Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  3. ↑ a b c Władysław Cywiński. Grań Baszt. Przewodnik szczegółowy, tom 15. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2009, ISBN 978-83-7104-041-2.
  4. ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
  5. ↑ Ivan Bohuš: Od A po Z o názvoch Vysokých Tatier. Tatranska Lomnica: Štátne lesy TANAPu, 1996. ISBN 80-96-75227-8.
  6. ↑ Witold Henryk Paryski. Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część V. Cubrynka – Skrajna Baszta. Warszawa: Sport i Turystyka, 1954.
  7. ↑ Józef Nyka. Tatry Słowackie. Przewodnik. wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
  8. ↑ Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.
Grań Baszt