Sierściogon kokosowy[5], szczur drzewny[6] (Phloeomys cumingi) – gatunek nadrzewnego ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący wyłącznie na filipińskich wyspach[7][4].
Zasięg występowania
Sierściogon kokosowy występuje w środkowej i południowej części Luzonu, na Marinduque i Catanduanes, na Filipinach[8].
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1839 roku brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Phloeomys cumingi[9]. Holotyp pochodził z Luzon, na Filipinach[7].
Analiza cytogenetyczna wsparła wcześniejsze badania morfologiczne dotyczące podziału rodzaju Phloeomys na dwa gatunki w oparciu o odrębne kariotypy[8]. P. cumingi to podstawowy takson kladu (plemię Phloeomyini), który obejmuje różne inne gatunki endemitów z wyspy Luzon[10][11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[8].
Etymologia
- Phloeomys: gr. φλοιος phloios „kora drzewa”, od φλεω phleō „obfitować”; μυς mus, μυoς muos „mysz”[12].
- cumingi: Hugh Cuming (1791–1865), angielski przyrodnik, koncholog, kolekcjoner z tropikalnej Ameryki w latach 1822–1826, 1828–1830, Polinezji z lat 1827–1828 i Indii Wschodnich z lat 1836–1840[13].
Morfologia
Futro sierściogona kokosowego ma charakterystyczne, ciemnobrązowe ubarwienie[14].
Wymiary anatomiczne
(Heaney, Balete, Rickart, Uzurrum, Gonzales; 1999)[14]
| Część ciała |
wymiar średni samców |
zakres wymiarów samców |
wymiar średni samic |
zakres wymiarów samic
|
| tułów z głową (mm) |
692 |
671–712 |
708 |
680–752
|
| ogon (mm) |
280 |
274–287 |
293 |
280–314
|
| tylne łapy (mm) |
84 |
82–85 |
79 |
74–85
|
| ucho (mm) |
36 |
34–37 |
35 |
34–37
|
| masa ciała (g) |
1985 |
1920–2050 |
1893 |
1850–1980
|
Genetyka
Garnitur chromosomowy P. cumingi tworzą 44 pary chromosomów[15]. Przeprowadzone badania filogenetyczne pozwoliły na rozstrzygnięcie, że utożsamianie szczura drzewnego z Phloeomys pallidus było błędne. Kariotyp tego siostrzanego gatunku jest bowiem tworzony przez 40 par chromosomów[14].
Tryb życia
Sierściogon kokosowy wiedzie nocny tryb życia. Dnie spędza w dziuplach wydrążonych w drzewach lub kłodach. Samica rodzi jeden raz w roku, najczęściej w listopadzie i grudniu. W jednym miocie przychodzi na świat 1–2 młodych, a w sporadycznych przypadkach 3. W okresie karmienia przez matkę masa ciała młodych wynosi 370–610 g. Samica opiekuje się młodymi do lutego-marca[14].
Ekologia
P. cumingi żywi się między innymi liśćmi papai i słodkich ziemniaków oraz
liśćmi i owocami kolczocha jadalnego. Chętnie zjada też kwiatostany Erythrina subumbrans.
Populacja P. cumingi zmniejsza się ze względu na intensywne polowania[14]. Mięso sierściogona kokosowego jest chętnie wykorzystywane przez lokalne społeczności na pożywienie. Na terenie plantacji jest także zwalczany jako szkodnik[4].
Siedlisko
Zoolodzy określili rodzaj siedliska gatunku na górze Isarog (na wyspie Luzon), oraz na wyspie Catanduanes. Szczury drzewne zamieszkują tam lasy porastające zbocza górskie od poziomu morza do wysokości 900 m n.p.m. Od mniej więcej lat trzydziestych XIX wieku odnotowywane są populacje zamieszkujące na lokalnych plantacjach orzechów kokosowych[4].
Sierściogon kokosowy zakłada swoje gniazda w dziuplach wydrążonych w kłodach lub w drzewach[14].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Phloeomys cumingi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ C. de Elera: Catálogo sistemático de toda la fauna de Filipinas conocida hasta el presente. T. 1: Vertebrados. Manila: Imprenta del colegio de Santo Tomás, 1895, s. 21. (hiszp.).
- ↑ Á. Cabrera. Descripciôn de très nuevos mamiferos americanos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 1, s. 372, 1901. (hiszp.).
- ↑ a b c d Phloeomys cumingi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 270. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Phloeomys cumingi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-20].
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ G.R. Waterhouse. On a New Genus of Rodents from the Philippine Islands (Phloeomys Cumingi). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 108, 1839. (ang.).
- ↑ D.S. Balete, E.A. Rickart, L.R. Heaney & S.A. Jansa. A new species of Batomys (Muridae, Rodentia) from southern Luzon Island, Philippines. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 128 (1), s. 22–39, 1839. DOI: 10.2988/0006-324X-128.1.22. (ang.).
- ↑ S.A. Jansa, F.K. Barker & L.R. Heaney. The Pattern and Timing of Diversification of Philippine Endemic Rodents: Evidence from Mitochondrial and Nuclear Gene Sequences. „Systematic Biology”. 55 (1), s. 73–88, 2006. DOI: 10.1080/10635150500431254. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 532, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 92. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ a b c d e f Lawrence R. Heaney, D. S. Balete, Eric Rickart, R. C. B. Uzurrum i inni. Mammalian diversity on Mount Isarog a threatened center of endemism on southern Luzon Island, Philippines. „Fieldiana”. 95, s. 1–62, 1999. Field Museum of Natural History in Chicago. (ang.).
- ↑ Eric A. Rickart, Lawrence R. Heaney. Further Studies On The Chromosomes Of Philippine Rodents (Muridae : Murinae). „Proceedings of The Biological Society of Washington”. 115, s. 473–487, 2002. ISSN 0006-324X. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
_22.12.2010_b.jpg)
