Sancho IV

król Nawarry
Okres	od 15 września 1054 do 3 czerwca 1076
Poprzednik	Garcia III Sanchez
Następca	Alfons VI (część terytorium: La Rioja, Logrono i Calahora) / Sancho Ramirez (na reszcie terytorium, zachował tytuł króla Nawarry)
Dane biograficzne
Dynastia	Jimenez
Data urodzenia	ok. 1038
Data i miejsce śmierci	4 czerwca 1076 Peñalén
Ojciec	Garcia III Sanchez
Matka	Stefania de Foix
Rodzeństwo	Urraka Ermesinda Ramiro Fernando Ramon Jimena Sancha
Żona	Placencia normandzka
Dzieci	Garcia Garcia Sanchez Rajmund Sanchez Urraka Sanchez

Sancho IV Garcés nazywany Szlachetnym albo z Peñalén (jęz. hiszp. Sancho IV Garcés el de Peñalén/el Noble, ur. ok. 1038 – zm. 4 czerwca 1076 w Peñalén^[1]) – król Nawarry w latach 1054–1076.

Najstarszy syn króla Nawarry Garcii III Sancheza i Stefanii de Foix, córki Bernarda Rogera Foix, założyciel domu de Foix i pierwszy hrabia Foix. Już mając około 14 lat przejął władzę w Nawarze po tym, jak jego ojciec został zamordowany przez swego brata, Ferdynanda w bitwie pod Atapuerca, który następnie zmusił Sancho do złożenia hołdu^[2]. Początkowo regentką była jego matka, która kontynuowała politykę Garcii, m.in. wspierając monaster w Nájera, gdzie pochowano kilku monarchów z Nawarry.

Razem ze swoim wujem Ramiro I zmusił al-Muqtadira, władcę Saragossy, do przyjęcia jego zwierzchnictwa i płacenia trybutu.

Przez całe swoje panowanie był skonfliktowany z Kastylią, która chciała odzyskać Burebę (okolica Briviesca) i Alta Roję – tereny zajęte przez Garcię III, a utracone przez Ferdynand I Wielkiego. Ekspansjonistyczne dążenia syna ostatniego, Sancho Mocnego, sprowokowały w latach 1065–1067 konflikt, zwany wojną trzech Sancho (wszyscy byli wnukami Sancho III Wielkiego): Sancho IV z Nawarry, Sancho Ramireza z Aragonii i Sancho II Mocnego z Kastylii. Sojusz Sanchów z Nawarry i Aragonii nie powstrzymały wojsk dowodzonych przez słynnego Cyda i Nawarra utraciła na rzecz Kastylii Alta Roję, Burebę i Arabę.

Zginął 4 czerwca 1076 roku podczas polowania pod Peñalén, podczas którego zmówione rodzeństwo (najstarsza siostra Ermesinda i drugi co do starszeństwa brat Ramiro) zepchnęli go ze skały, prawdopodobnie na żądanie Alfonsa VI Mężnego. Po jego śmierci tereny Nawarry zajął jego kuzyn Sancho Ramirez z Aragonii, zapoczątkowując półwieczną kontrolę aragońską nad terytorium. Wkrótce tereny państwa najechał Alfons i ostatecznie uzyskał ziemie: La Rioja, Logrono i Calahora. Sancho IV uznawany jest za władcę mało znaczącego^[3].

Był żonaty z Francuzką imieniem Placencia^[4] (zm. po 14 kwietnia 1088), z którą miał dwóch synów:

• Garcię (zm. w młodym wieku)
• Garcię Sáncheza (zm. 1091, w 1076 tytularnego króla)

Dodatkowo z pozamałżeńskiego związku z niewolnicą imieniem Ximena miał dwoje dzieci:

• Rajmundo Sáncheza^[5] (ur. przed 1071 – zm. po 1091), pana Esquiroz
• Urrakę Sánchez (zm. po 1072^[6]), być może córkę z Placencią

W serii gier wideo Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Antso IV Gartziez Jimena, przedstawiony jako król Nawarry^[7].

• Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz: Historia Hiszpanii. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 20-33.