Słuch

Budowa ucha ludzkiego: 1 – czaszka 2 – przewód słuchowy zewnętrzny 3 – małżowina uszna 4 – błona bębenkowa 5 – okienko owalne 6 – młoteczek 7 – kowadełko 8 – strzemiączko 9 – kanał półkolisty 10 – ślimak 11 – nerw słuchowy 12 – trąbka Eustachiusza

Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia.

Zakres słyszalnych dźwięków u wybranych zwierząt

U psa zakres słyszalnych dźwięków waha się w granicach od 15 do 30 000 Hz, zaś u przeciętnego człowieka zakres ten wynosi około 16 – 20 000 Hz.[potrzebny przypis]

Według naukowców z Uniwersytetu Strathclyde w Glasgow najlepiej słyszącym zwierzęciem świata jest motyl barciak większy, bowiem rejestruje dźwięki o częstotliwościach do 300 kHz[1]. Natomiast dźwięki o bardzo niskiej częstotliwości (tzw. infradźwięki) najlepiej słyszą gołębie[2][3].

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Słuch człowieka

Fale dźwiękowe: Przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym (zob. droga słuchowa) docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.

Dźwięk skierowany przez małżowinę uszną do przewodu słuchowego zewnętrznego wprawia w drgania błonę bębenkową i tzw. aparat akomodacji tj. kosteczki słuchowe i mięśnie ucha środkowego. Dzięki ruchom podstawy ostatniej z trzech kosteczek – strzemiączka – w okienku owalnym błędnika, drgania akustyczne przenoszą się na płyny, jakimi wypełniony jest ślimak. Ponieważ płyny są nieściśliwe, na to aby podstawa strzemiączka mogła wykonać ruch w głąb ucha wewnętrznego, musi dojść do kompensacyjnego wychylenia – w stronę jamy bębenkowej – błony drugiego okienka ucha wewnętrznego zwanego okrągłym. Ta tzw. gra okienek jest niezbędnym warunkiem prawidłowego przenoszenia dźwięków drogą powietrzną, bębenkowo-kosteczkową[4].

Słuch człowieka – podstawowe dane

Zakres słyszalnych częstotliwości 16–20000 Hz
Zakres największej czułości ucha 1000–3000 Hz
Zakres częstotliwości ludzkiej rozmowy 500–3000 Hz
Próg słyszalności 0 dB HL
Próg bólu 110-140 dB HL
Uszkodzenie słuchu 140 dB HL
Zakres rejestrowanych zmian ciśnienia 0,00002-60 Pa
Minimalne wychylenie błony bębenkowej 10−10 m; 1 Å
Wychylenie błony bębenkowej przy głośnym dźwięku o niskiej częstości 0,1 mm
Liczba rozróżnialnych czystych tonów ~3000
Rozdzielczość częstotliwościowa ucha 1 Hz przy 1000 Hz
Rozdzielczość kątowa ucha 1-4°
Rozdzielczość czasowa ucha 0,05 s
Ubytek słuchu z wiekiem (18–50 lat) 0,5 dB/rok
Ubytek słuchu z wiekiem (powyżej 50 lat) 1 dB/rok
Przeciętny ubytek słuchu w wieku 70 lat 37 dB
Wyprzedzenie oko-usta przy czytaniu na głos 0,5-2 s

Źródło: Tablice Biologiczne. praca zbiorowa pod redakcją W. Mizierskiego. Warszawa: Adamantan, 2004. ISBN 83-7350-059-6.

Uszkodzenia słuchu

W zależności od ubytku słuchu można określić uszkodzenie słuchu jako uszkodzenie słuchu[5]:

  • w stopniu lekkim przy ubytku od 20 do 40 dB
  • umiarkowanym przy ubytku od 40 dB do 70 dB
  • znacznym przy ubytku od 70 dB do 90 dB
  • głębokim przy ubytku powyżej 90 dB


Przypisy

  1. ↑ jc: Najdoskonalszy słuch na świecie ma… owad. [w:] wprost.pl [on-line]. Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Wprost” Sp. z o.o, 2013-05-09. [dostęp 2019-08-14].
  2. ↑ Henry Heffner, Gim Koay, Evan Hill, Rickye Heffner. Conditioned suppression/avoidance as a procedure for testing hearing in birds: The domestic pigeon (Columba livia). Behavior research methods 45, 2012. DOI: 10.3758/s13428-012-0269-y
  3. ↑ Birds May Use 'Sound Maps' To Navigate Huge Distances – NPR [dostęp: 2022-06-11]
  4. ↑ Elektrodiagnostyka medyczna. pod redakcją doc. dr med Mariusza Stopczyka. Warszawa: PZWL, 1984. ISBN 83-200-0840-9.
  5. ↑ Olgierd Kosiba, Piotr Grenda: Leksykon języka migowego. Bogatynia: Sylentium, 2011. ISBN 978-83-932856-3-1.

Linki zewnętrzne

Zmysły