Ryżoszczurnik

Ryżoszczurnik
Melanomys
O. Thomas, 1902[1]
Ilustracja
Ryżoszczurnik ciemny (M. caliginosus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

bawełniaki

Plemię

Oryzomyini

Rodzaj

ryżoszczurnik

Typ nomenklatoryczny

Oryzomys phaeopus O. Thomas, 1894 (= Hesperomys caliginosus Tomes, 1860)

Gatunki

6 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ryżoszczurnik[2] (Melanomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej[3][4][5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 110–145 mm, długość ogona 70–111 mm, długość ucha 14–18 mm, długość tylnej stopy 24–30 mm; masa ciała 43–48 g[4][6].

Systematyka

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Oryzomys) zdefiniował w 1902 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule poświęconym nowym formom ssaków, opublikowanym w czasopiśmie The Annals and magazine of natural history[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) ryżoszczurnik ciemny (M. caliginosus).

Etymologia

Melanomys: gr. μελας melas, μελανος melanos ‘czarny’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[8][6][3]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[2] Podgatunki[4][3][6] Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] Podstawowe wymiary[4][6][a] Status
IUCN[9]
Melanomys chrysomelas (J.A. Allen, 1897) gatunek monotypowy południowo-zachodni Honduras, Nikaragua i Kostaryka; niepotwierdzony w Panamie; zakres wysokości: 0–1000 m n.p.m. DC: 11–13 cm
DO: 8–10 cm
MC: brak danych 		 NE 
Melanomys idoneus (E.A. Goldman, 1912) gatunek monotypowy endemit Panamy (silnie zalesione zbocza wzgórz; granice zasięgu nieznane); zakres wysokości: 550–850 m n.p.m. DC: 11,3–13 cm
DO: 7,6–9,9 cm
MC: brak danych 		 NE 
Melanomys columbianus (J.A. Allen, 1899) gatunek monotypowy północna Kolumbia (Sierra Nevada de Santa Marta) i skrajnie północno-zachodnia Wenezuela; zakres wysokości: 1000–2500 m n.p.m. DC: 12,5–14,5 cm
DO: 8–10 cm
MC: 43–48 g 		 NE 
Melanomys caliginosus (Tomes, 1860) ryżoszczurnik ciemny gatunek monotypowy andyjskie i pacyficzne lasy od zachodnio-środkowej Kolumbii do południowo-zachodniego Ekwadoru; zakres wysokości: 0–2300 m n.p.m. DC: – cm
DO: – cm
MC: – g 		 LC 
Melanomys robustulus O. Thomas, 1914 ryżoszczurnik krzepki gatunek monotypowy nizinne lasy we wschodnim Ekwadorze i północnym Peru; zakres wysokości: 400–1200 m n.p.m. DC: około 12,2 cm
DO: około 9,2 cm
MC: brak danych 		 LC 
Melanomys zunigae (Sanborn, 1949) ryżoszczurnik nadbrzeżny gatunek monotypowy endemit Peru (Cerro San Jerónimo i Lomas de Atocongo); zakres wysokości: 600–800 m n.p.m. DC: brak danych
DO: 8,1–10,5 cm
MC: brak danych 		 CR 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  CR  – gatunek krytycznie zagrożony;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

  1. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. ↑ a b O. Thomas. New forms of Saimiri, Oryzomys, Phyllotis, Coendou, and Cyclopes. „The Annals and magazine of natural history”. Seventh Series. 10 (57), s. 248, 1902. (ang.). 
  2. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 250. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  3. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  4. ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 455–457. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  5. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Melanomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-01].
  6. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 260–261. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  7. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 407, 1904. (ang.). 
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).
  9. ↑ Taxonomy: Melanomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).