Zanim powstał rezerwat znaczną część tego terenu objęto ochroną w formie użytku ekologicznego „Helskie Wydmy” ustanowionego w 1999 r. na powierzchni 67,08 ha[1].
Rezerwat został utworzony rozporządzeniem Nr 91/06 Wojewody Pomorskiego z dnia 5 grudnia 2006 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Helskie Wydmy”, Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 128 poz. 2665[2].
Położenie i charakterystyka
Powierzchnia rezerwatu „Helskie Wydmy” wynosi 108,48 hektara[2]. Obejmuje on stosunkowo wąski pas terenu o kształcie zbliżonym do trapezu, szerokości od ok. 380 do ok. 480 metrów i długości około 2300 metrów, położony dłuższymi bokami na kierunku południowy wschód – północny zachód[3]. Są to tereny Skarbu Państwa, zarządzane przez Nadleśnictwo Wejherowo oraz Urząd Morski w Gdyni. Rozporządzenie tworzące rezerwat wyznaczyło także otulinę rezerwatu, którą jest obszar plaży o powierzchni 7,62 hektara, położony pomiędzy linią brzegową a podnóżem wydm przednich, wyznaczających granicę rezerwatu od strony morza, czyli wzdłuż jego północno-wschodniej granicy[2][3], w celu zabezpieczenia rezerwatu przed zagrożeniami ze strony działalności ludzi. Zostało to uzasadnione tym, że z pozostałych stron rezerwat sąsiaduje z gruntami pod zarządem Nadleśnictwa Wejherowo oraz zamkniętą jednostką wojskową[2]. Wzdłuż południowo-zachodniej granicy rezerwatu biegnie trasa linii kolejowej nr 213[3].
Rodzaj rezerwatu został określony jako florystyczny (Fl)[2].
Ze względu na dominujący przedmiot ochrony jest to rezerwat typu biocenotycznego i fizjocenotycznego (PBf), podtyp biocenoz naturalnych i półnaturalnych (bp). Ze względu na główny typ ekosystemu w rezerwacie jest to typ wydmowy (EWd), podtyp wydm nadmorskich (wn)[2].
Ochrona
Solanka kolczysta (Salsola kali L.)
Na mocy obowiązującego planu ochrony ustanowionego zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 24 września 2012 r. (z późniejszymi zmianami), obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną[6][5].
Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ekosystemów murawowych, wrzosowiskowych i leśnych, w szczególności bardzo bogatych biot porostów i grzybów naporostowych, charakterystycznych dla naturalnego nadmorskiego krajobrazu wydmowego[2].
Na terenie rezerwatu występuje unikatowy w Polsce naturalny krajobraz wydmowy, a obecność rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i grzybów chronionych nadają mu wybitne walory przyrodnicze[2].
Do najwartościowszych populacji roślin i grzybów występujących na „Helskich Wydmach” należą[2]:
