Budynek powstał w 1897 roku jako siedziba urzędu gminy Załęże. Gminę tę w 1924 roku włączono do Katowic[2] i od tego czasu mieścił on różne instytucje i urzędy, w tym m.in. urząd stanu cywilnego, komisariat policji, stację matki z dzieckiem czy gabinet dentystyczny[3]. W 2010 roku przy budynku dawnego urzędu została odsłonięta tablica pamiątkowa z okazji 650-lecia pierwszej wzmianki o Załężu[4]. W 2015 roku wyremontowano schody zewnętrzne prowadzące do głównego wejścia[5], a rok później przy jednym z wejściu do gmachu nasadzono pergole[6].
Budynek dawnego urzędu od 27 lipca 2016 roku chroniony jest przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez Radę Miasta Katowice[7]. Przed budynkiem urzędu stał do końca sierpnia 2020 roku kiosk[8]. O jego likwidację starała się od 2016 roku Rada Jednostki Pomocniczej nr 7 Załęże. Kiosk ten znajdował się w strefie ochrony konserwatorskiej, a na dodatek zaburzał ekspozycję budynku[9].
W dniu 19 maja 2022 roku Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie wpisu do rejestru zabytków bryły i elewacji gmachu dawnego ratusza gminy Załęże[10]. Gmach ten został wpisany do rejestru zabytków 7 czerwca tego samego roku[11].
Na początku kwietnia 2024 na szczycie budynku w miejsce dotychczasowej atrapy zamontowano nowy zegar, będący repliką oryginalnego urządzenia. Koszt nowego zegara wyniósł około 34 tys. złotych[12].
Architektonicznie reprezentuje styl neogotyku ceglanego. Elewacje ratusza są artykułowane cegłą zieloną. Ponadto gzyms, szczyt, portal i część okien są zwieńczone ostrołukowo. Nad wejściem głównym znajduje się inskrypcja z datą „1897”[14], a na szczycie zegar[5].
Budynek jest w zarządzie Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[5], zaś jego właścicielem jest Miasto Katowice. Wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/998/2022[11], a także do gminnej ewidencji zabytków[15].
W budynku swoją siedzibę ma Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Katowicach[16].