Radogoszcz (obóz przesiedleńczy)

Mauzoleum na Radogoszczu, dawna fabryka S. Abbego, niemiecki obóz przesiedleńczy (1939–1940)
Kraków-Kazimierz, ul. Wąska 7

Obóz przesiedleńczy w Radogoszczu – niemiecki nazistowski obóz przesiedleńczy, działający w latach 1939-1940, zorganizowany dla ludności polskiej i żydowskiej wysiedlanej z Łodzi oraz regionu łódzkiego.

Geneza

Obóz w Radogoszczu był pierwszym obozem, w którym koncentrowano łódzką inteligencję przeznaczoną do wysiedlenia do Generalnego Gubernatorstwa. Jego istnienie wpisywało się w eksperyment narodowościowy narodowego socjalizmu, zgodnie z którym Niemcy mieli stanowić większość w strukturze narodowościowej terenów włączonych do III Rzeszy. Jednym ze sposobów do osiągnięcia tego celu były wysiedlenia ludności polskiej oraz żydowskiej. Obóz stanowił formę represji za podejmowaną przed wybuchem II wojny światowej przez mieszkańców Łodzi oraz okolicznych miejscowości działalność społeczną, kulturalną wojskową i administracyjną[1].

Historia

Późną jesienią 1939 r. Niemcy zaczęli tworzyć obóz przesiedleńczy dla łódzkiej inteligencji w budynkach dawnej fabryki Samuela Abbego w Radogoszczu, mieszczącej się u zbiegu ul. Zgierskiej oraz Sowińskiego[2]. Niemcy przy tworzeniu list, zgodnie z którymi miało następować wysiedlenie, zwracali również uwagę na standard i położenie przejmowanych nieruchomości, jak w przypadku osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego znajdującego się na łódzkim Polesiu[3]. Klasyfikacji pod względem przydatności mieszkań dokonywali łódzcy urzędnicy, którzy zatwierdzali listy wysiedleńcze. Mieli do dyspozycji policję ochronną, żandarmerię oraz pomocniczą siłę policyjną, złożoną z członków Selbstschutzu, rekrutujących się z miejscowych Niemców. W grudniu 1939 r. w operacji przesiedleńczej do obozu w Radogoszczu udział wzięło 650 funkcjonariuszy Schupo oraz 80 członków Narodowosocjalistycznego Korpusu Motorowego, którzy pozbawili dobytku ok. 7 tys. osób. Wysiedlenia były przez niemiecki aparat wykonawczy eufemistycznie nazywane „ewakuacją”[4].

Pierwsze nakazy opuszczenia nieruchomości otrzymali mieszkańcy Radogoszcza, a także łódzkich dzielnic: Polesia, Śródmieścia, Widzewa oraz Górnej. Wysiedlenia odbywały się w we wczesnych godzinach porannych oraz wieczorami. Po wejściu do mieszkań niemieccy funkcjonariusze nakazywali mieszkańcom spakować swój dobytek, z wyjątkiem biżuterii, zabawek, mebli. Niemcy koncentrowali wysiedlaną ludność w punktach zbornych, mieszczących się w komisariatach policji w Łodzi przy pl. Kościelnym, ul. Kościuszki i ul. Wysokiej, a także w hali targowej „Górniak”. Następnie wysiedleńców przewożono tramwajami do obozu w Radogoszczu[5].

„Karta Uchodźcy” przymusowego przesiedleńca z Łodzi do Krakowa, ul. Wąska 7; 13 XII 1939

Niemcy lokowali wysiedleńców w piętrowym budynku fabryki. Według zeznań świadków liczba osób ulokowanych na poszczególnych piętrach szybko doprowadziła do przeludnienia pomieszczeń. Wysiedleńcom doskwierał głód, zimno oraz brak właściwych warunków sanitarnych. Podstawą ich wyżywienia były produkty zabrane z domu[6]. Każdy z wysiedleńców w obozie podlegał rewizji osobistej oraz sprawdzeniu personaliów. Pobyt w obozie w Radogoszczu nie trwał długo, większość osób przebywała w nim kilka dni. Następnie Niemcy przewozili wysiedleńców tramwajami na Dworzec Kaliski, a stamtąd pociągami do Generalnego Gubernatorstwa. Celem transportów były miasta m.in.: Kraków, Bochnia, Nowy Sącz, Dębica, Jasło, Rymanów, Siedliszcze, Zamość, Rzeszów, Krosno i Przemyśl[7]. Część łódzkich wysiedleńców po przyjeździe do Krakowa została umieszczona w obozie przesiedleńczym przy ul. Wąskiej 7[a].

Na miejsce wysiedlonych władze sprowadzały Niemców z Rzeszy, a także z terenów, które znalazły się pod okupacją sowiecką[8].

Osoby, które przeszły przez obóz


Biogramy osób, które znalazły się w obozie przesiedleńczym w Radogoszczu znajdują się w Kartotece Więźniów Radogoszcza[9].

15 czerwca 2023 r. Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi zorganizowało ogólnopolską konferencję naukową poświęconą wysiedleniom pt. Tułacze. Wysiedlenia z ziem polskich inkorporowanych do III Rzeszy podczas II wojny światowej[10]. Wyniki badań zostały zaprezentowane w wydanej przez muzeum publikacji pokonferencyjnej[11]. Muzeum wyemitowało także 4-odcinkowy webinar poświęcony wysiedleniom w czasie II wojny światowej[12].

Uwagi

  1. ↑ Budynek przy ul. Wąskiej 17 położony jest obok dawnej zajezdni tramwajowej przy ul. św. Wawrzyńca. W okresie międzywojennym budynek mieścił żydowską Szkołę Powszechną nr 22 oraz Szkołę Specjalną nr 46. W czasie wojny Niemcy utworzyli w nim obóz przesiedleńczy. Fakt ten upamiętnia pamiątkowa tablica.
  2. ↑ Ze sprawą jego wysiedlenia powiązana jest sprawa zabójstwa przez Niemców jego brata stryjecznego Roberta Geyera i Guido Johna.

Przypisy

  1. ↑ Majewska 2023, s. 21.
  2. ↑ Bojanowski 1992, s. 158.
  3. ↑ Dyliński 1974, s. 551–572.
  4. ↑ Cygański, 1972, s. 58.
  5. ↑ Majewska 2023, s. 21-31.
  6. ↑ Wisłocka 2002, s. 322-323.
  7. ↑ Majewska 2023, s. 31-35.
  8. ↑ Majewska 2023, s. 21.
  9. ↑ Kartoteka więźniów – Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi [online] [dostęp 2024-01-26] (pol.).
  10. ↑ Konferencja naukowa: https://www.youtube.com/watch?v=L2ASJDdicx8
  11. ↑ Publikacja nosi tutuł: Tułacze. Wysiedlenia z ziem polskich inkorporowanych do III Rzeszy podczas II wojny światowej, red. L. Majewska. Łódź: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, 2023. ISBN 978-83-963767-6-3.
  12. ↑ Webinar z cyklu Tułacze: https://www.youtube.com/watch?v=pnxoQh_4Ip0

Bibliografia

  • Ludwika Majewska: Obóz przesiedleńczy w Radogoszczu (1939–1940) w zeznaniach i wspomnieniach wysiedlanej łódzkiej inteligencji, [w:] Tułacze. Wysiedlenia z ziem polskich inkorporowanych do III Rzeszy podczas II wojny światowej, red. L. Majewska. Łódź: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, 2023. ISBN 978-83-963767-6-3.
  • Tadeusz Bojanowski: Łódź pod okupacją niemiecką w latach II wojny światowej (1939–1945). Łódź, 1992, s. 156–162.
  • Mirosław Cygański, Policja kryminalna i porządkowa III Rzeszy w Łodzi i rejencji łódzkiej (1939-1945 r.), "Rocznik Łódzki", t. XVI, 1972.
  • Michalina Wisłocka: Miłość na całe życie: Wspomnienia z czasów beztroski. Warszawa: Bertelsmann Media, 2002.
  • Ryszard Dyliński: Wysiedlenie i poniewierka, 1939-1945. Wspomnienia Polaków wysiedlonych przez okupanta hitlerowskiego z ziem polskich wcielonych do Rzeszy. Poznań 1974.
  • Tułacze. Wysiedlenia z ziem polskich inkorporowanych do III Rzeszy podczas II wojny światowej, red. L. Majewska. Łódź: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, 2023. ISBN 978-83-963767-6-3.

Read other articles:

Danau Kurile

Danau KurileDanau Kurilskoe, Danau KurilTitik tertinggiKetinggian81 m (266 ft)[1]Koordinat51°27′N 157°07′E / 51.45°N 157.12°E / 51.45; 157.12Koordinat: 51°27′N 157°07′E / 51.45°N 157.12°E / 51.45; 157.12 [1]GeografiDanau KurileTampilkan peta RusiaDanau KurileTampilkan peta Kamchatka KraiPegununganKisaran Timur Danau Kurile (Rusia: Кури́льское о́зеро, romanized: Kuríl'skoye Ó...

 

 

Patrick Blackett

Pour les articles homonymes, voir Blackett. Cet article est une ébauche concernant un physicien britannique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Patrick BlackettPatrick BlackettFonctionsMembre de la Chambre des lords27 janvier 1969 - 13 juillet 1974Président de la Royal Society1965-1970Howard Walter FloreyAlan Lloyd HodgkinLangworthy Professor (en)1937-1953Titre de noblesseBaronà partir de 1969Bio...

 

 

Indian locomotive class YDM-5

Indian locomotive class YDM-5A YDM-5 preserved at DLW, VaranasiType and originPower typeDieselBuilderGMOrder number63/RSF/466/1Serial numberDL.142.A.61ModelGA12Build date1963-1964Total produced25SpecificationsConfiguration:​ • UICCo′Co′ • CommonwealthCo-CoGauge1,000 mm (3 ft 3+3⁄8 in) metre gaugeWheel diameter865 mm (34.06 in)Length:​ • Over couplers14.75 m (48 ft 4+3⁄4 in) •...

SMA Negeri 10 Makassar

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Maret 2016. SMA Negeri 10 MakassarInformasiJurusan atau peminatanIPA dan IPSRentang kelasX, XI IPA, XI IPS, XII IPA, XII IPSKurikulumKurikulum Tingkat Satuan PendidikanAlamatLokasiJl. Tamangapa Raya V/12, Makassar, Sulawesi SelatanMoto SMA Negeri (SMAN) 10 Makassar,...

 

 

Invasion of Cuba (1741)

English invasion during the War of Jenkins' Ear Invasion of CubaPart of the War of Jenkins' EarCastle of El Morro on Santiago de CubaDate4–5 August – 9 December 1741LocationGuantánamo Bay, Santiago de CubaResult Spanish VictoryBelligerents  Great Britain SpainCommanders and leaders Edward Vernon Francisco de la VegaStrength 4,000 regulars & militia[1]9 ships of the line12 frigates & other ships40 transports & store-ships[2] 950 regulars and militiaunknown...

 

 

Arachne

Figure of Greek mythology For other uses, see Arachne (disambiguation). Fictional character ArachnèMinerva and Arachne, by René-Antoine Houasse, 1706.In-universe informationSpeciesHuman, then spiderGenderFemaleChildrenClosterRelativesIdmon (father)Phalanx (brother)BirthplaceLydia or AtticaSourceMetamorphoses, 8 AD Arachne (/əˈrækniː/; from Ancient Greek: Ἀράχνη, romanized: arákhnē, lit. 'spider', cognate with Latin araneus)[1] is the protagonist of a ...

若望保祿二世

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要补充更多来源。 (2017年12月19日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目，无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者：请搜索一下条目的标题（来源搜索：若望保祿二世 — 网页、新闻、书籍、学术、图像），以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源（判定指引）。 �...

 

 

Daftar Presiden Guatemala

Lambang Kepresidenan Guatemala Jabatan Presiden Guatemala adalah jabatan yang lazim digunakan oleh para pemimpin Guatemala sejak 1851, ketika jabatan tersebut digunakan oleh Mariano Rivera Paz. Sebelumnya, Guatemala berbentuk negara di Provinsi Amerika Serikat Tengah sejak 1823. Sebelum itu, Guatemala menjadi bagian dari Kekaisaran Meksiko Pertama di bawah kekuasaan Agustín de Iturbide. Sebelum tahun 1821 diperintah oleh oleh Kapten Jenderal di Guatemala, sebuah kesetiaan resmi Spanyol karen...

 

 

The Show-Off

For other uses, see The Show-Off (disambiguation). 1924 play The Show-OffFirst edition dust jacket featuring Louis John Bartels in the original Broadway productionWritten byGeorge KellyDate premieredFebruary 5, 1924 (1924-02-05)Place premieredPlayhouse TheatreNew York CityOriginal languageEnglishGenreComedy The Show-Off is a 1924 stage play by George Kelly about a working-class North Philadelphian family's reluctance to accept their daughter's suitor Aubrey Piper, an overly con...

Elsevier

Dutch publishing and analytics company For other uses, see Elsevier (disambiguation). ElsevierCompany typeSubsidiaryIndustryPublishingFounded1880; 144 years ago (1880)HeadquartersAmsterdam, NetherlandsKey peopleKumsal Bayazit, Chief Executive OfficerRevenue£2.909 billion (2022)[1]Operating income£1.078 billion (2022)[1]Net income£2.021 billion (2022)[2]Number of employees8,700[3]ParentRELXWebsitewww.elsevier.com Elsevier (Dutch: [ˈɛlz...

 

 

Modest Mussorgsky

Mussorgsky beralih ke halaman ini. Untuk kegunaan lain, lihat Mussorgsky (disambiguasi). Modest Petrovich Mussorgsky, 1870. Modest Petrovich Mussorgsky (juga dieja Musorgsky, Moussorgsky bahasa Rusia: Модест Петрович Мусоргский) (21 Maret [O.S. 9 Maret], 1839 – 28 Maret [O.S. 16 Maret] 1881) adalah satu dari lima komponis Rusia yang dikenal sebagai Lima Besar Rusia, dan seorang inovator dalam musik Rusia periode romantik. Ia berusaha menemukan identitas musikal k...

 

 

Claire Hanna

Northern Irish politician The subject of this article is standing for re-election to the House of Commons of the United Kingdom on 4 July, and has not been an incumbent MP since Parliament was dissolved on 30 May. Some parts of this article may be out of date during this period. Please feel free to improve this article (but note that updates without valid and reliable references will be removed) or discuss changes on the talk page. Claire HannaMPOfficial portrait, 2019Member of Parl...

Ndyuka people

Maroon ethnic group of Suriname and French Guiana Ethnic group NdyukaTotal population90,000[1] (2014, est.)Regions with significant populationsMarowijne & Tapanahony, Suriname26,000Paramaribo & suburbs30,000French Guiana26,500Netherlands7,500LanguagesNdyuka, Dutch, French & Sranan TongoReligionChristianity & WintiRelated ethnic groupsAkans, Kwinti, Afro-Surinamese and Ghanaian people Granman of the Ndyuka peopleIncumbentBono Velanti[2]since 2015ResidenceDi...

 

 

List of counties in Missouri

Independent city and Counties of Missouri AT HO ND AN BH PL CY CT DK GY WO HA DV CD RY CR LV GN ME PM SV LI CN RH MC AD SR SD CK KX LW SH MN MR RS AU PI LN MY CW BN HW SA LF JK CS JO PE CP MG MO CO ML OS MA GA WN CH FK SL ←LC JE SG PY SF MI IR WA CF PH PU CM HI BE HE BA CL VE CE BT DD PK DA GR XN WB LA WR DG TX DT SN RN WY BO CG ST SC MS NM PS DU BU CA RI OR HL OZ TA SE LR JA NN BY MD LocationState of MissouriNumber114 counties1 independent cityPopulations1,907 (Worth) – 987,059 (St. Lou...

 

 

Washington State Public Disclosure Commission

Logo for the PDC The Washington State Public Disclosure Commission (PDC) is an agency of the Washington state government that regulates candidates, campaigns and lobbyists. It enforces the state's disclosure and campaign finances laws, and provides public access to information about lobbying activities, the financial affairs of elected and appointed public officials, and campaign contributions and expenditures. Voters authorized the creation of the PDC in 1972 with the passage of Initiative 2...

Euthenia

Ancient Greek female spirit of prosperity Euthenia (/juːˈθiːniə/;[1] Greek: Ευσθένεια, Eustheneia) was the ancient Greek female spirit of prosperity. Her opposite was Penia[citation needed] and her sisters entailed Eucleia, Philophrosyne, and Eupheme. Along with her siblings, she was regarded as a member of the younger Charites.[2] According to the Orphic fragments, her parents were Hephaestus and Aglaea.[3] Euthenia depicted in a garden. She is a...

 

 

Andreas Hermes

German agricultural scientist and politician Andreas HermesHermes in the late 1940sReich Minister of FinanceIn office26 October 1921 – 13 August 1923ChancellorJoseph WirthWilhelm CunoPreceded byJoseph WirthSucceeded byRudolf HilferdingReich Minister for Food and AgricultureIn office30 March 1920 – 30 March 1922ChancellorHermann MüllerConstantin FehrenbachJoseph WirthPreceded byKarl MüllerSucceeded byGerhard von KanitzMember of the ReichstagIn office14 June 1928 �...

 

 

ماركو بانتاني

ماركو بانتاني (بالإيطالية: Marco Pantani)‏  معلومات شخصية الميلاد 13 يناير 1970(1970-01-13)تشيزينا، إميليا-رومانيا، إيطاليا الوفاة 14 فبراير 2004 (34 سنة)ريميني، إميليا-رومانيا، إيطاليا سبب الوفاة جرعة زائدة  مكان الدفن تشيزيناتيكو  الطول 1.72 م (5 قدم 8 بوصة)* مركز اللعب متخصص ا...

Srabanti Chatterjee

Indian actress Srabanti ChatterjeeSrabantiBorn13 AugustKolkata, West Bengal, IndiaOccupationActress[1]Years active1997–presentPolitical partyBharatiya Janata Party (2021)Spouses Rajiv Kumar Biswas[2] ​ ​(m. 2003; div. 2016)​ Krishan Vraj ​ ​(m. 2016; div. 2017)​ Roshan Singh[3][4] ​ ​(m. 2019; div. 2020)​Children...

 

 

Error function

Sigmoid shape special function Not to be confused with Loss function. In mathematics, the error function (also called the Gauss error function), often denoted by erf, is a function defined as:[1] erf ⁡ z = 2 π ∫ 0 z e − t 2 d t . {\displaystyle \operatorname {erf} z={\frac {2}{\sqrt {\pi }}}\int _{0}^{z}e^{-t^{2}}\,\mathrm {d} t.} Error functionPlot of the error functionGeneral informationGeneral definition erf ⁡ z = 2 π ∫ 0 z e −...