W roku 1908 został intronizowany (jako cesarz Xuantong) po śmierci cesarzowej-wdowy Cixi. Miał wówczas dwa lata. W roku 1911 wybuchła ludowa rewolucja Xinhai. Zwołane w Nankinie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło tymczasową konstytucję Republiki Chińskiej i wybrało pierwszego prezydenta, którym został Sun Jat-sen, przywódca rewolucyjnego związku Odrodzenia Chin. Młodociany, 6-letni wówczas cesarz, a właściwie jego rodzina, w 1912 roku zrzekła się władzy, w zamian za przyrzeczenie dobrego traktowania, co oznaczało stałe dochody od państwa, luksusowe warunki bytowania oraz rangę obcej głowy państwa w gościnie. Na podstawie ugody, były cesarz otrzymał znaczne przywileje osobiste: honorowy tytuł cesarza, wysoką rentę państwową, ochronę osobistą itp.
Restauracja na dwanaście dni
1 lipca 1917 roku monarchista, generał Zhang Xun (張勛) zbrojnie przywrócił rządy cesarzowi na dwanaście dni, w czasie których republikański samolot zrzucił na pałac cesarski trzy bomby. Zdarzenie to uważane jest za pierwszy przypadek bombardowania lotniczego w Azji Wschodniej.
Obywatel Republiki Chińskiej
Po ponownym obaleniu, Puyi stał się oficjalnie prywatnym obywatelem, jakkolwiek nie mógł się uskarżać na warunki materialne. Mieszkał w tym okresie w rezydencji swego ojca, Zaifenga. Te ulgowe warunki obowiązywały jednak tylko do 1924. Wtedy musiał opuścić pałac w Pekinie i został wydalony do Tianjinu, na teren koncesji japońskiej, gdzie przebywał pod opieką policji japońskiej.
Po agresji na Chiny w 1931 i opanowaniu północno-wschodnich Chin, Japończycy proklamowali tam utworzenie zależnego od Japonii państwa Mandżukuo. 1 marca 1932 Puiy został prezydentem nowego państwa, a w 1934 roku został koronowany na cesarza. Puyi we wszystkim ulegał Japończykom, żywiąc skrycie nadzieję, że cesarstwo zostanie restaurowane w całych Chinach. Jego podpis widniał na wszystkich rozkazach, jakie podsuwali mu Japończycy. Nie miał nic do powiedzenia w kwestii rządzenia swoim państwem, zredukowany do roli marionetki, co wszelako nie umniejsza – jak sam to przyznaje w swej autobiografii – jego winy, jako że służył okupantom za parawan, za którym dokonywali podporządkowania sobie Chin i licznych zbrodni.
Znaczek pocztowy Mandżukuo z 1935 roku z podobizną Puyi.
Cesarstwo było główną wojskowo-gospodarczą bazą wypadową w wojnie z Chinami. Gdy 8 sierpnia 1945 ZSRR wypowiedział wojnę Japonii, uderzając przede wszystkim na Mandżukuo, cesarz wraz z bratem ewakuowali się śpiesznie do Korei, skąd mieli drogą morską udać się do Japonii. Jednak wobec zablokowania bombardowanych portów, zawrócili na lotnisko w Mukdenie, stolicy Mandżukuo, gdzie przygotowano dla nich samolot. W nocy 18 sierpnia wokół miasta niespodziewanie wylądowały radzieckie wojska desantowe i obaj bracia zostali aresztowani w poczekalni dworca lotniczego.
Więzień i obywatel ChRL
Po klęsce Japonii (1945) został wzięty do niewoli przez wojska radzieckie i przebywał w niej do roku 1950. Następnie został wydany władzom Chin Ludowych i przebywał do roku 1959 w więzieniu dla zbrodniarzy wojennych, w celu odbycia reedukacji.
Na mocy specjalnej amnestii uwolniono Puyi i jego braci, którzy zamieszkali w Pekinie. Ostatni cesarz pracował pewien czas jako ogrodnik w ogrodzie botanicznym, a następnie jako archiwista Komisji Materiałów Historycznych Ogólnochińskiego Komitetu Ludowej Politycznej Rady Konsultatywnej Chin[1]. Zasiadał m.in. w Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej.
1 maja 1962 ożenił się z pielęgniarką Li Shuxian. Według Jia Yinghua, autora biografii Puyi z 2001, nowa żona wielokrotnie groziła mu rozwodem, bo uważała go za niedorajdę i impotenta. Jej zapędy powstrzymał premier Zhou Enlai, bo rozwód popsułby wizerunek szczęśliwego, zresocjalizowanego byłego cesarza.
Puyi zmarł prawdopodobnie na raka nerek.
Autobiografia
Pod kierunkiem chińskich władz Puyi napisał dwutomową autobiografię, której pierwsze wydanie ukazało się w Polsce w latach 1988–1989 pod tytułem Byłem ostatnim cesarzem Chin. Książkę zekranizował w 1987 roku Bernardo Bertolucci pod tytułem Ostatni cesarz. Młodszy brat cesarza, Pujie, był konsultantem włoskiego reżysera.
_Manchukuo.svg)
_-_Scott_Semans_02.jpg)
.png){kind=small}
.png){kind=small}
