Od założenia miasta w 1353 roku do zaboru pruskiego i sekularyzacji Warmii w roku 1772 miasto Olsztyn podlegało kapitule warmińskiej z siedzibą we Fromborku. Kapituła, która składała się z kilkunastu kanoników, w tym pięciu prałatów, była de facto właścicielem miasta oraz całego komornictwa olsztyńskiego.
Początkowo panowie kapitulni ustanowili w Olsztynie sołtysa, którego urząd był dziedziczny. Sprawował on władze administracyjną, niższą władzę sądowniczą oraz kontrolował radę miejską. W roku 1500 rada miasta wykupiła urząd sołtysa i zaczęła sama wybierać burmistrza, którego wybór jednak zatwierdzała kapituła. Burmistrz pełnił taką samą rolę, jak wcześniej sołtys, ale jego urząd nie był dziedziczny.
Nazwiska i lata sprawowania urzędu przez włodarzy z okresu Warmii są jednak mało znane.
Sołtysi kapitulni (1353–1500)
Jan z Łajs (niem. Johannes von Laissen), 31 października 1353 – ? (zasadźca i pierwszy sołtys miasta)
w latach 1353–1500 urząd sołtysa pełnili dziedzice Jana z Łajs, najprawdopodobniej przedstawiciele rodziny von Laissen
