Poturzyn

Poturzyn
wieś
Ilustracja
Pomnik Fryderyka Chopina w Poturzynie
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

tomaszowski

Gmina

Telatyn

Liczba ludności (2021)

456[2][3]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-652[4]

Tablice rejestracyjne

LTM

SIMC

0901690[5]

Położenie na mapie gminy Telatyn
Mapa konturowa gminy Telatyn, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Poturzyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Poturzyn”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Poturzyn”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Poturzyn”
Ziemia50°33′43″N 23°56′15″E/50,561944 23,937500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Poturzyn – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn[6][5]. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 852 Józefówka - Nowosiółki - Witków.

Wieś tenuty poturzyńskiej w XVIII wieku[7]. Do 1954 istniała gmina Poturzyn. W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie zamojskim.

Wieś jest sołectwem w gminie Telatyn[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 591 mieszkańców[9].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Przemienienia Pańskiego w Nowosiółkach[10].

Poturzyn sąsiaduje z Wasylowem, Suszowem, Witkowem i Nowosiółkami. Położony jest w zachodniej części Grzędy Sokalskiej. Jednym z najważniejszych elementów rzeźby są doliny, przeważnie głęboko wcięte, o dość stromych zboczach i wąskich, płaskich dnach. Na terenie miejscowości przeważają gleby wytworzone z lessów. Są to czarnoziemy i w małym stopniu gleby brunatne.

Części wsi

Integralne części wsi Poturzyn[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0901708 Cegielnia część wsi
0901714 Kolonia Poturzyn część wsi
0901720 Korea część wsi
0901737 Pustki część wsi

Historia

Od XV do XIX wieku

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1472[11]. W 1588 król Zygmunt III Waza nadał Poturzyn Janowi Zamoyskiemu. W XVII w. wieś należała do dóbr królewskich, wchodząc najpierw w skład starostwa sokalskiego, a w XVII w. należała do niegrodowego starostwa w Poturzynie.

Jednym z późniejszych właścicieli Poturzyna był Tytus Woyciechowski - bliski przyjaciel Fryderyka Chopina, były pensjonariusz prowadzonej przez rodziców Chopina pensji w Warszawie. W lipcu 1830 Chopin przyjechał na zaproszenie Woyciechowskiego do Poturzyna. Kompozytor wspominał pobyt w Poturzynie w liście do Woyciechowskiego, napisanym po powrocie do Warszawy: Szczerze Ci powiem, że mi przyjemnie wspomnieć na to wszystko: jakąś tęsknotę zostawiły mi Twoje pola, ta brzoza pod oknami nie może mi wyjść z pamięci. Według Jarosława Iwaszkiewicza, Nokturn g-moll (op. 15 nr 3) stanowi muzyczną reminiscencję pobytu Chopina w Poturzynie.

Wiek XX

14 sierpnia 1914 miała miejsce w Poturzynie bitwa, w której rany odniosło 1300 żołnierzy z armii rosyjskiej oraz austriackiej.

Podczas ewakuacji ludności polskiej z ich siedzib, doszło w dniu 1 kwietnia 1944 w Poturzynie do masowej zbrodni. We wczesnych godzinach rannych ukraińscy żołnierze z 14 Dywizji Grenadierów SS współdziałając z pododdziałem UPA[12], wtargnęli do Poturzyna, gdzie schroniła się większa grupa uchodźców z terenu gminy Dołhobyczów i Kryłów. Napastnicy zamordowali 162 osoby.

Około 1947, podczas Akcji „Wisła”, wysiedlono wszystkich prawosławnych mieszkańców. Zabytkowa cerkiew z 1912 została w 1962 przetransportowana do odległej o 300 km wsi Rajsk[13].

Mogiła wojenna zamordowanych przez nacjonalistów ukraińskich

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109456
  2. ↑ Wieś Poturzyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-02].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 958 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 41.
  8. ↑ Strona gminy, sołectwa
  9. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  10. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  11. ↑ Była wówczas wsią królewską, liczącą 6 łanów użytków. Posiadała też karczmę i cerkiew.; Józef Niedźwiedź: Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość 2003, s. 399-400, ISBN 83-906745-7-2.
  12. ↑ Jerzy Markiewicz, Partyzancki kraj, Lublin 1980, ISBN 83-222-0306-3, s. 189
  13. ↑ „Święci pod cebulami”, Turystyka - dodatek do Gazety Wyborczej, nr 13 (324), 03.04.2010
Gmina Telatyn
Wsie
Kolonie
Części wsi
Przysiółek wsi
  • Rudka
Osady wsi
  • Nowosiółki-Osada
  • Suszów-Osada

 Zobacz więcej w artykule Telatyn (gmina), w sekcji Miejscowości.