PROFILPELAJAR.COM

Força Aérea Portuguesa
Państwo	Portugalia
Siły zbrojne	Portugalskie Siły Zbrojne
Nazwa skrócona	FAP
Data utworzenia	1 lipca 1952
Znak rozpoznawczy
	Najwyższe dowództwa
Wojskowe	Estado-Maior
	Multimedia w Wikimedia Commons

Portugalskie Siły Powietrzne (PoAF) (Força Aérea Portuguesa, FAP) wojska lotnicze Portugalii. Powstały na bazie połączenia Aeronáutica Militar (lotnictwo wojsk lądowych) i Aviação Naval (lotnictwo marynarki) w 1952. Marynarka Wojenna nadal wykorzystuje jednak 5 śmigłowców morskich AgustaWestland Super Lynx Mk.95, Wojska Lądowe miały otrzymać 10 śmigłowców NHI NH90, ale z zakupu zrezygnowano w 2012 roku.

Historia

W 1956 roku pod dowództwem sił powietrznych sformowano jednostkę powietrznodesantową BCP – Batalhão de Caçadores Páraquedistas. W 1960 spadochroniarze otrzymali karabin AR-10, nieznany w innych armiach pierwowzór M16, nieużywany także przez wojska lądowe. Walczyli oni w serii zbrojnych kampanii znanych jako Guerra Colonial Portuguesa z afrykańskimi partyzantami (guerrillas) na terenie Gwinei, Afryki Zachodniej (Angola) i Wschodniej (Mozambik) w latach 1961–1974, w walce poległo 160 żołnierzy z czterech batalionów tej formacji. Samoloty Douglas DC-6 i Boeing 707 wykorzystywano do utrzymania mostu powietrznego z koloniami, na terenie których do transportu wojsk używano samolotów Nord Noratlas i C-47 oraz śmigłowce Alouette i Puma, odpowiedzialne także za ewakuację medyczną. Do wsparcia wojsk lądowych i prowadzania rozpoznania zaangażowano samoloty bojowe F-84G Thunderjet, F-86F Sabre, Fiat G.91, lekkie bombowce PV-2 Harpoon i B-26 Invader oraz uzbrojone samoloty szkolne T-6 Texan^[1].

Od 1968 roku wojsko poszukiwało następcy dla starzejących się F-84G i F-86F. Do 1974 jako preferowanego dostawcę uznano Francję, ze względu na negatywny stosunek USA do kolonialnej polityki kraju. Prowadzono negocjacje z Francją ws. zakupu Mirage III lub Mirage 5. Po puczu 25 kwietnia 1974 w wojsku zostało przeprowadziło reorganizację, w 1975 wojska powietrznodesantowe włączono w skład wojsk lądowych (Exército Português). W związku z dekolonizacją i skromniejszymi funduszami priorytetem przestało być zwalczanie partyzantki, ale wypełnianie zobowiązań w NATO. W związku z tym preferowane były samoloty amerykańskie F-5E Tiger II oraz szkolne T-38A Talon. Ponieważ Sojusz posiadał już na półwyspie amerykańskie myśliwce F-4 Phantom II w bazie Torrejón, a Hiszpania przygotowywała się do dołączenia do NATO, Stany Zjednoczone zamiast myśliwców jako samoloty najbardziej odpowiednie do zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi na Atlantyku zaproponowały dostarczenie A-7D Corsair II lub A-4N Skyhawk. Wyboru A-7P Corsair II dokonano dopiero w maju 1980 jako tańszej alternatywy dla F-5, a koszt zakupu 20 samolotów sfinansowano prawie w całości ze środków amerykańskiej pomocy Military Assistance Program i opłat za korzystanie z bazy Lajes na Azorach. W 1983 zamówiono dalsze 24 A-7P i sześć treningowych TA-7P. Wszystkie samoloty były należącymi do US Navy A-7A zmodernizowanymi do wersji A-7P. Dostawy pierwszej transzy zrealizowano od 1981 do 1982, a drugiej w latach 1984–1986. W wypadkach od 1984 do 1995 utracono 12 samolotów, skutkujących śmiercią pięciu pilotów. W związku z dużą liczbą wypadków i brakiem części zamiennych już w 1990 zdecydowano o zakupie 20 nowych F-16 Fighting Falcon. Od 1994 roku dostarczono 17 F-16A i trzy F-16B w wersji Block 15 OCU. W 1996 roku dla zastąpienia wszystkich A-7 zwrócono się o dalsze 25 używanych F-16A/B Block 15, z których 20 zostało zmodernizowanych lokalnie do wersji MLU w latach 2001–2003, a pięć przeznaczono na części. W 2012 roku Portugalia sprzedała Rumunii dziewięć swoich F-16, które wraz z trzema kolejnymi odkupionymi od USA samolotami po modernizacji w Portugalii do wersji MLU będą podstawowymi rumuńskimi myśliwcami. Od 1993 roku do 2018 roku na służbie pozostawało 50 pozyskany z Niemiec samolotów Alpha Jet. 13 stycznia 2018 roku uroczyście pożegnano ostatni Alpha Jet pozostający na służbie Portugalskich Sił Powietrznych^[2].

Organizacja

Baza Lotnicza Nr 1 (BA1) – Sintra, Lizbona

802 Eskadra „Águias” (Orły) – szkolenie lotnicze
101 Eskadra „Roncos” (Ryki) – szkolenie podstawowe

Baza Lotnicza Nr 4 (BA4) – Lajes, Azory

502 Eskadra „Elefantes” (Słonie) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
751 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
752 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Baza Lotnicza Nr 5 (BA5) – Monte Real, Leiria

201 Eskadra „Falcões” (Sokoły) – eskadra F-16 (17 F-16AM, 3 F-16BM)
301 Eskadra „Jaguares” (Jaguary) – eskadra F-16 (14 F-16AM, 2 F-16BM, 1 F-16B)

Baza Lotnicza Nr 6 (BA6) – Montijo, Setúbal

401 Eskadra „Cientistas” (Naukowcy) – nadzór i rozpoznanie
501 Eskadra „Bisontes” (Bizony) – transport
502 Eskadra „Elefantes” (Słonie) – transport
504 Eskadra „Linces” (Rysie) – VIP i MEDEVAC
751 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
EsqHel da Marinha (Śmigłowce morskie)

Baza Lotnicza Nr 11 (BA11) – Beja

103 Eskadra „Caracóis” (Ślimaki) – szkolenie zaawansowane
552 Eskadra „Zangões” (Trutnie) – transport i szkolenie śmigłowcowe
601 Eskadra „Lobos” (Wilki) – Morska eskadra patrolowa

Lotnisko Przelotowe Nr 1 (AT1) – Lizbona

Lotnisko Manewrowe Nr 1 (AM1) – Ovar, Aveiro

552 Eskadra „Zangões” (Trutnie) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Lotnisko Manewrowe Nr 3 (AM3) – Porto Santo, Madeira

751 Eskadra „Pumas” – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
502 Eskadra „Elefantes” – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Stacje radarowe (UVD)

ER1 – szczyt Fóia
ER2 – Paços de Ferreira
ER3 – szczyt Montejunto

Wyposażenie

Obecne

Samolot	Producent	Typ	Wersja	Liczba sztuk	Uwagi
General Dynamics F-16 Fighting Falcon	Stany Zjednoczone	myśliwiec wielozadaniowy	F-16AM-20 F-16BM-20MLU F-16B-15 OCU	22 5	Dostarczono 25 Block 15 i 20 Block 15 OCU, 36 zmodernizowano do Block 20 Mid-Life Update, 3 utracono w wypadkach, jeden zamieniono w pomnik. Pozostaną w służbie do 2030 roku. 9 sztuk sprzedano Rumunii.
CASA C-295	Hiszpania	średni transportowiec morski patrolowiec	C-295M MPA Persuader	7 5
C-130 Hercules	Stany Zjednoczone	taktyczny transportowiec	C-130H C-130H-30	5	Jeden rozbił się w 2016^[3].
Lockheed P-3 Orion	Stany Zjednoczone	morski patrolowiec	P-3C CUP+	5	Ex-holenderskie, zastąpiły 6 P-3P^[4].
Dassault Falcon 20	Francja	transport VIP	Falcon 20	1
Dassault Falcon 50	Francja	transport VIP	Falcon 50	2
AgustaWestland AW101	Włochy Wielka Brytania	Search and Rescue dozór Combat SAR	EH-101 Mk. 514 EH-101 Mk. 515 EH-101 Mk. 516	6 2 4
Aérospatiale Alouette III	Francja	śmigłowiec użytkowy	SA-316B	6
de Havilland DHC-1	Kanada	szkolenie wstępne	Chipmunk T.20	6
Aérospatiale TB-30 Epsilon	Francja	szkolenie podstawowy		16
LET L-23 Super Blanik	Czechy	szybowiec szkolny		3
Alexander Schleicher ASK 21	Niemcy	szybowiec szkolny		4
Fournier RF-10	Francja	szybowiec szkolny		4