Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu

Pomnik w maju 2023
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Mielec
Miejsce	Park Leśny „Góra Cyranowska”
Projektant	Józef Opala
Data budowy	2019-2022
Data odsłonięcia	3 września 2022
Położenie na mapie Mielca Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu
Położenie na mapie Polski Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu
Położenie na mapie powiatu mieleckiego Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu
50°17′49,6291″N 21°26′38,8162″E/50,297119 21,444116
Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych w Mielcu – pomnik poświęcony polskim działaczom podziemia antykomunistycznego w Mielcu, w Parku Leśnym „Góra Cyranowska”. Jest największym monumentem upamiętniającym żołnierzy wyklętych w Polsce^[1].

Inicjatorem budowy pomnika był Romuald Rzeszutek, mielecki radny miejski i członek Stowarzyszenia Prawda i Pamięć. Projekt zlecono Józefowi Opali, który w 2016 roku przedstawił kilka wizualizacji obiektu^[2]. Pierwotnie miał zostać usytuowany z boku skarpy od strony al. Niepodległości, jednakże lokalizacja ta miała zagrażać stabilności monumentu. 16 maja 2018 roku decyzję o wzniesieniu pomnika w centralnej części Parku Leśnego „Góra Cyranowska” podjął Fryderyk Kapinos, wówczas pełniący funkcję prezydenta miasta^[3][4].

W 2019 roku rozpoczęto budowę monumentu^[2]. 3 marca 2020^[5] wmurowano kamień węgielny, będący łuską artyleryjską^[6]. 29 sierpnia 2020 roku rozpoczęto montaż tzw. drzewa życia, czyli 11,5-tonowej kolumny tworzącej centralną część pomnika^[7], a 15 września tegoż roku na kolumnie zainstalowano figurę orła^[8]. 7 października 2020 roku na fundamencie budowli zamontowano reliefy z symbolami Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość oraz Narodowych Sił Zbrojnych^[9].

3 września 2022 roku dokonano odsłonięcia pomnika. W uroczystości wzięli udział m.in. minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki i dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW Arkadiusz Gołębiewski^[1].

Centralną częścią pomnika jest tzw. drzewo życia, granitowa kolumna, którą wieńczy wykonana z brązu figura orła^[2] o rozpiętości skrzydeł ok. 3,5 metra^[7]. Część prawego skrzydła jest oderwana i przestrzelona, co ma symbolizować utratę polskich elit. Na wysokości 2/3 cokołu umieszczono płaskorzeźbę z brązu przedstawiającą ryngraf z Matką Bożą. Dzieło wykonano według ryngrafu znalezionego przy zwłokach Franciszka Majewskiego ps. „Słony” z dodanym fragmentem antyfony Pod Twoją obronę. Pod figurą orła usytuowano posągi przedstawiające Hieronima Dekutowskiego, Wojciecha Lisa i Aleksandra Rusina – partyzantów związanych z ziemią mielecką. Po drugiej stronie pomnika powstał tzw. korowód cieni, w skład którego wchodzą figury Łukasza Cieplińskiego, Janiny Przysiężniak, Leona Wanatowicza, Witolda Pileckiego, ks. Władysława Gurgacza i Waleriana Tumanowicza. Przedstawiono również ariergardę, którą tworzą posągi Augusta Emila Fieldorfa, Anatola Radziwonika i Dragana Sotirovicia. Częścią pomnika jest instalacja z przerytych i pobrużdżonych brył żeliwa mające symbolizować nieznane miejsca pochówków i dołów hańby żołnierzy wyklętych. W skład monumentu wchodzą również reliefy z symbolami AK, WiN i NSZ^[2] umieszczone na jego fundamencie^[9] oraz tablica pamiątkowa ufundowana przez Instytut Pamięci Narodowej^[10].