Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich

Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Miejscowość

Lwów

Miejsce

Wzgórza Wuleckie

Projektant

Aleksander Śliwa

Data budowy

2010–2011

Data odsłonięcia

2011-07-03 3 lipca 2011(dts)

Położenie na mapie Lwowa
Mapa konturowa Lwowa, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich”
Ziemia49°49′42,76″N 24°00′48,68″E/49,828544 24,013522
Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik zamordowanych profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich – lwowski pomnik poświęcony zamordowanym przez hitlerowców profesorom lwowskich uczelni, zbudowany w 2011 roku i odsłonięty 3 lipca 2011 roku.

Z inicjatywą budowy pomnika wystąpili prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz i mer Lwowa Andrij Sadowy[1]. List intencyjny w sprawie ogłoszenia wspólnego konkursu i budowy pomnika został podpisany przez prezydentów w 2008 roku[2], 30 lipca 2009 roku ogłoszono konkurs[3].

Projekt pomnika wyłoniło w drodze konkursu jury polsko-ukraińskie, które spośród 28 prac[1] (w tym osiem z Ukrainy[4]) wybrało projekt krakowskiego rzeźbiarza, prof. Aleksandra Śliwy. Zwycięski projekt to brama zbudowana z betonowych bloków symbolizujących poszczególne przykazania chrześcijańskiego dekalogu, w przypadku wysunięcia się jednej z nich ze swojego miejsca całość się rozsypuje. Za bramą znajduje się przejście z przybitą do niego kartką, na której widnieje odręczny niemieckojęzyczny rozkaz „rozstrzelać”[5]. Blok oznaczony rzymską cyfrą V (5) jest częściowo wysunięty, co symbolizuje złamanie piątego przykazania chrześcijańskiego Dekalogu (Nie zabijaj), czyli rozkaz zamordowania uczonych[1].

Pomnik nie zawiera obecnie żadnego napisu. Jego symbolika nawiązuje do piątego przykazania Dekalogu: „nie zabijaj”, jednak nie jest to całkowicie jednoznaczne z uwagi na istnienie kilku sposobów podziału tekstu biblijnego na poszczególne przykazania (w zależności od przyjętej tradycji) w innych wyznaniach. Przesłanie jest jednoznaczne dla wiernych Kościoła rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i luterańskiego. W prawosławiu, niektórych wyznaniach protestanckich, a także w judaizmie i islamie piąte przykazanie oznacza „czcij ojca swego i matkę swoją”, gdyż odpowiednik przykazania „nie zabijaj” jest tam szóstym przykazaniem. Przy drodze prowadzącej do pomnika ustawiono kamienną tablicę z napisem w językach polskim, ukraińskim i angielskim: Pomnik profesorów lwowskich zamordowanych przez nazistów w 1941 roku i informacją, że pomnik powstał dzięki władzom Lwowa i Wrocławia oraz ofiarności społecznej.

Budżet pomnika to ok. 3 000 000 złotych, z czego 2 000 000 zł pochodziło z wrocławskiego budżetu miejskiego, 800 000 hrywien z budżetu miasta Lwowa, 800 000 hrywien ze środków Politechniki Lwowskiej, a 200 000 złotych ze zbiórki publicznej[6].

Pomnik znajduje się w miejscu rozstrzelania profesorów[7], obecnie parku studenckim. Nad jarem, w którym go zbudowano, znajdują się domy akademickie Politechniki Lwowskiej[4]. Na wzgórzu nad pomnikiem znajduje się symboliczny nagrobek z krzyżem zbudowanym w 1991 roku przez rodziny zamordowanych. Znajduje się na nim tablica z napisem w językach polskim i ukraińskim „W tym miejscu 4 lipca 1941 roku hitlerowscy oprawcy rozstrzelali polskich profesorów lwowskich uczelni i członków ich rodzin” oraz pełną imienną listą ofiar[1].

Całość prac aż do odsłonięcia trwała dwa lata, samo odsłonięcie pomnika nastąpiło 3 lipca 2011 roku, w przeddzień 70 rocznicy zbrodni[1]. Na uroczystości obecni byli m.in. ambasador RP na Ukrainie, prezydenci obu miast i delegacje uczelni polskich (z Wrocławia oraz Krakowa) oraz lwowskich, senatorowie RP, ludzie nauki i kultury z Polski i Lwowa, a także przedstawiciele władz lokalnych[8].

To pierwszy pomnik wzniesiony we Lwowie po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę niezwiązany z ukraińskimi bohaterami narodowymi[1].

Galeria

  • Pomnik pomordowanych profesorów polskich na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie z lat 70. XX w. Jedyny z trzech betonowych bloków, nigdy niedokończony i zdemontowany na początku lat 80. XX w.
    Pomnik pomordowanych profesorów polskich na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie z lat 70. XX w. Jedyny z trzech betonowych bloków, nigdy niedokończony i zdemontowany na początku lat 80. XX w.
  • Pomnik ustawiony w 1991 roku staraniem rodzin zamordowanych oraz Polaków ze Lwowa.
    Pomnik ustawiony w 1991 roku staraniem rodzin zamordowanych oraz Polaków ze Lwowa.
  • Tablica informacyjna przy drodze prowadzącej od starego do nowego pomnika Profesorów. Oba pomniki są z oddali widoczne na zdjęciu: stary (po prawej) i nowy (po lewej, poniżej).
    Tablica informacyjna przy drodze prowadzącej od starego do nowego pomnika Profesorów. Oba pomniki są z oddali widoczne na zdjęciu: stary (po prawej) i nowy (po lewej, poniżej).
  • Lwów – Wzgórza Wuleckie. 3 lipca 2011. Uroczystość odsłonięcia nowego pomnika w miejscu kaźni.
    Lwów – Wzgórza Wuleckie. 3 lipca 2011. Uroczystość odsłonięcia nowego pomnika w miejscu kaźni.
  • Nowy pomnik znajduje się na miejscu zagłębienia w ziemi, do którego zrzucano ciała profesorów.
    Nowy pomnik znajduje się na miejscu zagłębienia w ziemi, do którego zrzucano ciała profesorów.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Beata Maciejewska: Lwów. Pomnik w miejscu kaźni, w 70. rocznicę egzekucji. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2011-07-03. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  2. ↑ Beata Maciejewska: To będzie pomnik, który łączy Polaków i Ukraińców. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2009-10-31. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  3. ↑ Beata Maciejewska: Lwów i Wrocław pomordowanym profesorom. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2009-07-29. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  4. ↑ a b Beata Maciejewska: Kwesta na cmentarzach - zbudujmy pomnik we Lwowie. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2010-10-30. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  5. ↑ Jacek Harłukowicz: Zakończyła się kwesta na pomnik lwowskich profesorów. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2010-11-01. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  6. ↑ Strona budowy pomnika-rozliczenie finansowe
  7. ↑ Beata Maciejewska: Ponad 43 tysiące dali wrocławianie na pomnik we Lwowie. Gazeta Wyborcza Wrocław, 2010-11-03. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
  8. ↑ Пам’ятник польській професурі викликав політичні дискусії. Високий Замок, 2011-07-01. [dostęp 2014-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)]. (ukr.).