Paweł Garapich (ur. 18 listopada 1882 w Cebrowie[1], zm. 27 kwietnia 1957 w Puławach[2]) – polski prawnik, urzędnik państwowy, wojewoda łódzki i lwowski w II Rzeczypospolitej.
Życiorys
Syn Michała i Eleonory z hr. Wodzickich[1]. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. W 1900 ukończył C.K. Wyższe Gimnazjum w Tarnopolu, a w 1906 Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Rozpoczął pracę jako urzędnik w administracji galicyjskiej, w Namiestnictwie Galicji, zyskał tam opinię służbisty i kompetentnego urzędnika. Wybuch I wojny światowej w 1914 r. zastał go pełniącego funkcję wicestarosty tarnopolskiego i był ewakuowany w głąb kraju przed nacierającymi wojskami rosyjskimi. W 1915 r. awansował na stanowisko referenta Oddziału Politycznego przy austriackim okupacyjnym Generalnym Gubernatorstwie, którego władze naczelne mieściły się w Lublinie.
Mimo iż był urzędnikiem państwowym, przejawiał swoje sympatie polityczne i np. w marcu 1918 r. w związku z pokojem brzeskim, na mocy którego państwa centralne przekazywały sprzymierzonej wówczas z nimi Ukraińskiej Republice Ludowej Chełmszczyznę w zamian za pomoc żywnościową, podał się demonstracyjnie do dymisji, nie wahając się przy tym wielokrotnie dać do zrozumienia podczas prywatnych spotkań i okolicznościowych wieców, co sądzi o lojalności Berlina i Wiednia wobec polskich sojuszników walczących przeciwko Rosjanom u boku armii niemieckiej i austriackiej. Przełożeni dymisji nie przyjęli, ukarali go jednak za niesubordynację przeniesieniem na poślednie stanowisko do niewielkiego prowincjonalnego miasteczka Skałat. Politycznemu zesłaniu kres położyło odzyskanie przez Polskę niepodległości. W odrodzonej Rzeczypospolitej został najpierw starostą tarnopolskim. 15 lutego 1920 r. objął funkcję naczelnika Wydziału Prezydialnego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi i wicewojewody łódzkiego. Wraz z ówczesnym wojewodą Antonim Kamieńskim tworzył i organizował struktury administracyjne nowego województwa utworzonego w 1919 r. Po odejściu Kamieńskiego, który objął funkcję ministra spraw wewnętrznych w gabinecie Antoniego Ponikowskiego – powierzono mu 1 marca 1922 r. stanowisko wojewody łódzkiego, które sprawował do 14 lutego 1923 r.
2 kwietnia 1923 r. rząd przeniósł go na stanowisko wicewojewody stanisławowskiego. Tam, obok zagadnień związanych z „docieraniem” mechanizmów działania administracji młodego województwa, rozwiązywał problemy wynikającymi z konieczności harmonijnego ułożenia stosunków pomiędzy zamieszkującymi je narodowościami – Polakami, Ukraińcami i Żydami.
12 sierpnia 1924 r. wrócił na stanowisko wojewody łódzkiego, które pełnił do 30 grudnia 1924 r. Ukończył wówczas wiele projektów administracyjnych, które zaczął wprowadzać w życie jeszcze wspólnie z Kamieńskim, a które miały na celu usprawnienie funkcjonowania wojewódzkiej administracji i rozwój łódzkiego szkolnictwa. Zapamiętano go w Urzędzie Wojewódzkim jako biurokratę-skrupulata w iście „galicyjskim stylu”, podejmującego zwykle przemyślane i trafne decyzje, ale potrafiącego nieraz w kwestiach administracyjnych dzielić przysłowiowy włos na czworo, co nieraz irytowało jego współpracowników i petentów Urzędu. Po odejściu z urzędu wojewody łódzkiego mianowany został wojewodą lwowskim i był nim do 29 lipca 1927, gdy został przeniesiony w stan nieczynny[3]. To była jego ostatnia funkcja w administracji państwowej.
Przeniósł się na stałe w rodzinne strony do Małopolski Wschodniej. Od 1936 pracował jako notariusz w Złoczowie[2]. Równocześnie był działaczem społecznym: prezesował lokalnemu oddziałowi Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich i zarządowi Polskiego Czerwonego Krzyża w Małopolsce Wschodniej. Był także kuratorem zakładu dla ociemniałych we Lwowie i Szkoły Głównej Gospodarczej Żeńskiej w Snopkowie pod Lwowem.
Jesienią 1939 zamieszkał w Puławach, tam od 1941 prowadził kancelarię notarialną, od 1 stycznia 1952 był kierownikiem Państwowego Biura Notarialnego[2].
Zmarł w 1957, został pochowany na cmentarzu w Puławach[4].
Ożenił się 3 lutego 1910 r. z hrabianką Ludgardą Łubieńską[1].
Odznaczenia
Przypisy
- ↑ a b c d StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa: Wyd. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe: na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 193 .
- ↑ a b c Janusz Mierzwa Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej. Tom 2, wyd. LTW, Łomianki 2022, s. 92.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 8, s. 5, 15 sierpnia 1927.
- ↑ Waingertner Przemysław Wojewodowie łódzcy (cz. 1). Paweł Garapich W: „Kronika miasta Łodzi” nr 3(51)/2010 ISSN 1231-5354, s. 131.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
- ↑ Dalsze odznaczenia na terenie Małopolski wschodniej. „Wschód”. Nr 110, s. 6, 25 grudnia 1938.
- ↑ Odznaczenia w sądownictwie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 60 z 15 marca 1939.
- ↑ Przekazanie sztandaru pułkowi artylerii w Złoczowie. „Wschód”. Nr 109, s. 1, 18 grudnia 1938.
Bibliografia
- Przemysław Waingertner Wojewodowie łódzcy (cz. 1). Paweł Garapich W: „Kronika miasta Łodzi” nr 3(51)/2010 ISSN 1231-5354, s. 127-132.
- Stanisław Łoza, Czy wiesz kto to jest?, t. 1, Warszawa, 1938.
- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (pod redakcją Jacka Majchrowskiego), Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1994.
- Julian Baranowski Organizacja władz administracji ogólnej szczebla wojewódzkiego w Łodzi w latach 1919–1939–1945, W: „Rocznik łódzki” 1994, t. XLI. s. 66–67.
- K. Badziak, J. Baranowski, K. Polit, Powstanie i główne kierunki aktywności administracji województwa łódzkiego w okresie międzywojennym W: Województwo łódzkie 1919-2009, Studia i materiały red. Badziak K., Łapa M., Łódź 2009.
- PrzemysławP. Waingertner PrzemysławP., Historie znad Łódki, czyli 47 opowieści z dziejów Ziemi Obiecanej, Łódź: Agencja Reklamowa Grafservice Izabela Staniszewska, 2009, ISBN 978-83-929701-0-1, OCLC 750659502 . Brak numerów stron w książce
