PROFILPELAJAR.COM

Pałac w Litomyšli^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Czechy
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	901
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1999; na 23. sesji
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Pałac w Litomyšli
	nr rej. 11786/6-4176 z 3 maja 1958
Państwo	Czechy
Miejscowość	Litomyšl
Adres	Jiráskova 93, 570 01 Litomyšl
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	renesans
Architekt	Giovanni Battista Aostalli
Kondygnacje	3
Powierzchnia użytkowa	350000 m²
Rozpoczęcie budowy	1568
Ukończenie budowy	1581
Pierwszy właściciel	Vratislav z Pernštejna
	Położenie na mapie Czech Pałac w Litomyšli
	49°52′24,75″N 16°18′46,54″E/49,873542 16,312928
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Pałac w Litomyšli^[2] (cz. Zámek v Litomyšli) – pałac^[3] w Litomyšli^[2], w kraju pardubickim w Czechach. Jest uważany za jeden z najlepszych przykładów renesansowego zamku arkadowego, typu budynku, który został wymyślony we Włoszech, a potem zmodyfikowany w Europie Środkowej w XVI wieku^[4]. Należy do najważniejszych zabytków architektury Pogranicza Czesko-Morawskiego i jest jednym z najlepszych przykładów architektury renesansu w Czechach^[3].

W 1962 obiekt został wpisany na listę narodowych zabytków kultury Republiki Czeskiej^[5]. W 1999 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[4].

Historia

Według dokumentu z roku 1398 wiadomo, że istniał tu już pierwszy zamek. Badania archeologiczne i historyczne wykazały pozostałości średniowiecznej struktury poniżej oraz wewnątrz obecnego zamku. W 1425 roku miasto zostało zdobyte po oblężeniu przez husytów. Renowacja została przeprowadzona pod koniec wojen husyckich przez nowych właścicieli Litomyšli, rodzinę Kostków z Postupic. Był jednak trzykrotnie niszczony przez pożary z lat 1460, 1546 i z 1560. Ostatni pożar był najbardziej dotkliwy i niemal doprowadził zamek do ruiny^[4].

Zniszczoną twierdzę w 1567 przejął Wysoki Kanclerz Królestwa Czech Vratislav II z Pernštejna^[4]. Nowy właściciel polecił zbudować nowy pałac dla swej małżonki Marii Manrique de Lara^[6]. Zbudowano go w latach 1568–1581, a pracami kierował włoski architekt Giovanni Battista Aostalli^[7]. Pomagał mu także jego brat Oldřich (Ulrico). W roku 1649 zamek przejęli Trauttmansdorffovie, którzy dokonali drobnych zmian barokowych wewnątrz jak i na zewnątrz. W roku 1719 pałac przeszedł większą rekonstrukcję w stylu barokowym, za którą odpowiedzialny był architekt František Maximilián Kaňka. Duże zmiany, które dotyczyły wnętrza pałacu, miały miejsce w latach 1792–1796 (kiedy właścicielami zamku był ród Wallenstein-Wartembergów^[6]), jednak architekt Jan Kryštof Habich zachował renesansowe szczyty. Wówczas powstał także teatr, a jego dekorację malarską wykonał malarz wiedeńskiego dworu Josef Platzer^[8]. Od tego czasu nie było już żadnych zmian dotyczącej struktury, projektu czy dekoracji zamku^[4]. W roku 1855 właścicielami zamku zostali Thurn-Taxisovie^[8].

Na terenach zamkowych kręcono następujące filmy: Filozoficzna opowieść (1937), Młode lata (1952), Zapomnij o Mozarcie (1985) i Szkarłatny kwiat (1999)^[6].

Opis

Obiekt jest czteroskrzydłowy i trzypiętrowy. Południowo-wschodni róg skrzydła wschodniego zawiera kaplicę zamkową^[4]. Zewnętrzne ściany i szczyty zdobi sgraffito. Główny dziedziniec przystrojony jest na trzech ścianach renesansowym krużgankiem z trzema kondygnacjami arkad. Czwartą ścianę pokrywają malowidła o treści batalistycznej (w tym m.in. kopia manierystycznego obrazu Giulia Romana z Watykanu)^[7].

Zwiedzanie z przewodnikiem możliwe jest na dwa sposoby. Pierwszy pozwala zapoznać się z XVIII-wiecznym teatrem, w którym młody Bedřich Smetana pierwszy raz w życiu zagrał dla szerszej publiczności (miejsce urodzin kompozytora znajduje się zaraz obok pałacu) oraz z komnatami na pierwszym piętrze zachodniego skrzydła budowli. Drugi wariant obejmuje zwiedzanie renesansowej kaplicy św. Michała i sali bankietowej (pierwsze piętro wschodniego i północnego skrzydła)^[7].

Przypisy

↑ Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).
↑ ^a ^b Czeska czy czeski Litomyšl?. Poradnia Językowa PWN, 2013-09-07. [dostęp 2019-01-02]. Cytat: Według normy wzorcowej mówmy ta Litomyšl i ta Třeboň, według normy użytkowej mówmy ten.
↑ ^a ^b Pałac Litomyšl. ceskomoravskepomezi.info. [dostęp 2015-04-09]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Litomyšl Castle. whc.unesco.org. [dostęp 2015-04-09]. (ang.).
↑ Národní památkový ústav: Zámek v Litomyšli (Litomyšl - část Záhradí). [w:] Národní kulturní památky České republiky [on-line]. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).
↑ ^a ^b ^c Litomyšl - pałac. czechy-wschodnie.info. [dostęp 2015-04-09]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Czechy wschodnie. W: Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej-Adamczak: Czechy. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 253-254, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-140-7.
↑ ^a ^b Litomyšl - zámek. npu.cz. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).

[2] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[3] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[1] Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).

[pwn-4] Czeska czy czeski Litomyšl?. Poradnia Językowa PWN, 2013-09-07. [dostęp 2019-01-02]. Cytat: Według normy wzorcowej mówmy ta Litomyšl i ta Třeboň, według normy użytkowej mówmy ten.

[pomezi-5] Pałac Litomyšl. ceskomoravskepomezi.info. [dostęp 2015-04-09]. (pol.).

[unesco-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Litomyšl Castle. whc.unesco.org. [dostęp 2015-04-09]. (ang.).

[7] Národní památkový ústav: Zámek v Litomyšli (Litomyšl - část Záhradí). [w:] Národní kulturní památky České republiky [on-line]. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).

[czechywschodnie-8] Litomyšl - pałac. czechy-wschodnie.info. [dostęp 2015-04-09]. (pol.).

[adamczak-9] Czechy wschodnie. W: Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej-Adamczak: Czechy. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 253-254, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-140-7.

[npu-10] Litomyšl - zámek. npu.cz. [dostęp 2015-04-09]. (cz.).

[:1-11] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

PROFILPELAJAR.COM

Pałac w Litomyšli

Historia

Opis

Przypisy

Read other articles:

Hao Shuai

Jati putih

Andi Hamzah Pangki

PubMed

Sumatera Selatan

Public Citizen

Progiciel de gestion intégré

Denis Villeneuve

Pinsk

Consubstantiation

Peter Linz

卡立阿都沙末

丹尼尔·奥尔特加

Hard soda

Cremona

Cuban peso

List of power stations in Malaysia

Silver Jubilee Bridge

Wang Guangmei

Traité de Constantinople (1454)