Osiedle Jazdów w Warszawie

Ten artykuł dotyczy osiedla. Zobacz też: Jazdów – historyczny gród książąt mazowieckich w Warszawie.
Budowa domków w marcu 1945
Domki w rejonie ul. Johna Lennona
Domki przy ul. Jazdów

Osiedle Jazdów – kolonia parterowych drewnianych domków fińskich znajdująca się na tyłach parku Ujazdowskiego w Warszawie.

Zespół 90 domków powstał w 1945 roku jako pierwsze osiedle mieszkaniowe w powojennej Warszawie[1].

Historia

Lekkie, składane drewniane domki wchodzące w skład kolonii pochodziły z reparacji wojennych, jakie Finlandia była zmuszona zapłacić po II wojnie światowej na rzecz Związku Radzieckiego[2]. Były częścią pierwszego pakietu pomocowego Związku Radzieckiego dla zniszczonego miasta[3]. W marcu 1945 Warszawa otrzymała w darze 407 domków z 503 mieszkaniami i 1280 izbami[4]. Montaż domków rozpoczął się 24 marca 1945[5].

Liczące 90[6] domków fińskich osiedle zostało zbudowane z przeznaczeniem na mieszkania dla pracowników Biura Odbudowy Stolicy (BOS)[7]. Powstało na skarpie wiślanej na terenie zniszczonego w 1944 roku Szpitala Ujazdowskiego, między kompleksem Sejmu, parkiem i Zamkiem Ujazdowskim[8]. Ostatecznie BOS przyznano 40 z 90 domków, a pozostałe przydzielono pracownikom Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego[6]. Domki przekazano lokatorom na początku sierpnia 1945 roku[7]. Na osiedlu zamieszkali m.in. Adolf Ciborowski, Alfred Funkiewicz, Maciej Nowicki i Zygmunt Skibniewski[9].

Na osiedlu ustawiono dwa typy domków[10]. Mniejsze miały 72 m² i trzy izby, a większe − 80 m² powierzchni i cztery izby[10]. W każdym domu pod podłogą znajdowała się mała piwnica oraz niewielki strych[10]. Doprowadzono do nich elektryczność, a wodę mieszkańcy czerpali z osiedlowej studni[10]. Później w dawnej kostnicy Szpitala Ujazdowskiego uruchomiono łaźnię z prysznicami i wannami[10].

W 2011 roku burmistrz dzielnicy Śródmieście Wojciech Bartelski podjął działania mające doprowadzić do likwidacji domków jako niepasujących do tak prestiżowej lokalizacji[11]. W 2015 roku dzielnica wycofała się z tych planów[11].

W kwietniu 2017 układ urbanistyczny Osiedla Jazdów ujęto w gminnej ewidencji zabytków (ID: SRO34340)[12]. Indywidualnie chronione są trzy budynki: przy ul. Jazdów 5A (model Metsäkoto, od kwietnia 2018, ID: SRO34715), Jazdów 8 (model Metsäkoto, od maja 2019, ID: SRO34723) i Jazdów 10 (model Päiväkoto, od kwietnia 2018, ID: SRO34731)[12].

W 2024 roku zamieszkałych było kilka z ok. 20 domków[11]. Pozostałe były udostępniane przez Urząd Dzielnicy Śródmieście różnym organizacjom[11].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Małgorzata Kunecka, Daie Kunecki. Domki fińskie – pamięć osobista, historia, współczesność. Projekt etnograficzny na pograniczu nauki i życia społecznego. „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia”. 1, s. 190–199, 2015. (pol.). 
  2. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 148, 150. ISBN 978-83-280-3725-0.
  3. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 148. ISBN 978-83-280-3725-0.
  4. ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 120.
  5. ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1979, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1977). ISBN 83-213-2870-9.
  6. ↑ a b Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 153. ISBN 978-83-280-3725-0.
  7. ↑ a b Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 152. ISBN 978-83-280-3725-0.
  8. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 151. ISBN 978-83-280-3725-0.
  9. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 153−154. ISBN 978-83-280-3725-0.
  10. ↑ a b c d e Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 154. ISBN 978-83-280-3725-0.
  11. ↑ a b c d Michał Wojtczuk. Awantura o fińskie domki. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 9 stycznia 2024. 
  12. ↑ a b Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online] [dostęp 2023-02-06].

Linki zewnętrzne

Osiedla warszawskiej dzielnicy Śródmieście
Obszary MSI
Części miasta wg PRNG
Inne

Godło