PROFILPELAJAR.COM

Oddział Etnografii – Spichlerz Opacki
	Oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	Oliwa, ul. Cystersów 19; 80-330 Gdańsk
Kierownik	Waldemar Elwart
	Położenie na mapie Gdańska Oddział Etnografii – Spichlerz Opacki
	Położenie na mapie Polski Oddział Etnografii – Spichlerz Opacki
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Oddział Etnografii – Spichlerz Opacki
	54°24′41,723″N 18°33′33,120″E/54,411590 18,559200
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku – placówka muzealna mieszcząca się w zabytkowym^[1] Spichlerzu Opackim z początków XVIII wieku.

Historia

Zbiory etnograficzne od 1945 roku były gromadzone w ramach Muzeum Miejskiego w Gdańsku – przemianowanego w 1948 na Muzeum Pomorskie w Gdańsku. Z inicjatywy jego dyrektora – Jana Chranickiego (1906–1976), utworzone zostały poszczególne działy muzeum. I tak w 1958 roku został utworzony dział etnograficzny, a jego kierownictwo powierzono antropologowi i etnografowi Longinowi Malickiemu^[2]. Początkowo kierowana przez niego jednostka mieściła się w obiekcie należącym niegdyś do Franciszkanów (późniejsza siedziba Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego) przy ul. Toruńskiej na Starym Przedmieściu^[3].

W 1966 zbiory działu etnograficznego przeniesione do odbudowanego po zniszczeniach wojennych barokowego Pałacu Opatów^[4]. Miało tu powstać Muzeum Etnograficzne, wydzielone z Muzeum Pomorskiego, jednak tak się nie stało^[3]. W nowej siedzibie pod kierunkiem Malickiego prowadzona była działalność wystawiennicza, naukowo-badawcza i oświatowa. Odbywały się tu odczyty, prelekcje i poranki folklorystyczne^[2]. W 1979 Dział Etnografii podniesiono do rangi Oddziału Muzeum Narodowego w Gdańsku, a jego siedzibą od 30 maja 1988 roku stał się zaadaptowany na ten cel i odnowiony zabytkowy Spichlerz Opacki położony na terenie Parku Oliwskiego^[5].

Spichlerz Opacki

Historia spichlerza sięga 1723 roku^[6] – czasów opata Franciszka Mikołaja Zalewskiego (1772–1740)^[7].

Ten 3-kondygnacyjny budynek barokowy z małymi okienkami z półokrągłymi łukami, położony nieopodal bramy barokowej prowadzącej z parku do archikatedry, wchodził w skład pałacowego założenia w Gdańsku-Oliwie. Zbudowano go z porozbiórkowych cegieł gotyckich, w miejscu dwóch mniejszych spichrzów średniowiecznych^[8]. Nad jego wejściem, od strony wschodniej widnieje kartusz herbowy Godziemba opata Zalewskiego^[9]. Początkowo spichlerz pełnił funkcje gospodarcze, a przed i po wojnie służył za magazyn dla muzeum pomorskiego. Przechowywano tu m.in. eksponaty czekające na konserwację^[8].

Jesienią 2008 roku, z okazji rocznicy stulecia urodzin Longina Malickiego (1908-1986) oraz 50. rocznicy powołania Oddziału Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku, pracownicy Oddziału Etnografii i Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Gdańsku ufundowali tablicę pamiątkową ku czci założyciela oddziału. Tablica zawisła na ścianie Spichlerza Opackiego, siedzibie oddziału^[10].

Zbiory

W Oddziale Etnografii zgromadzono kilka unikatowych zbiorów o znaczeniu ponadregionalnym jak m.in.

kolekcję przedmiotów związanych z kulturami osadników zamieszkujących Żuławy do 1945 roku,
kolekcję pozaeuropejską, która zawiera broń, rzeźby, ceramikę, ozdoby z terenów Afryki, Ameryki Płd. i Oceanii,
kolekcję przedmiotów, fotografii i archiwaliów przywiezionych przez ludność przesiedloną z dawnych kresów wschodnich II Rzeczypospolitej,
kolekcję zabytków etnograficznych z regionów sąsiadujących z Pomorzem Gdańskim.

Do najcenniejszych spośród 10 000 zgromadzonych eksponatów niewątpliwie należy kolekcja mebli ludowych oraz sztuki i rzemiosła, pochodząca głównie z Pomorza Gdańskiego: Kaszub, Kociewia, Żuław, Powiśla i Borów Tucholskich^[11].

Warto tu zwrócić również uwagę na stałą ekspozycję Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego, gdzie zobaczyć można m.in. zbiory z zakresu rybołówstwa, rolnictwa, hodowli oraz gospodarstwa domowego. Obok niej w Spichlerzu organizowane są również wystawy czasowe poświęcone kulturze ludowej poszczególnych regionów Polski i ludom pozaeuropejskim, a także warsztaty edukacyjne dla szkół i przedszkoli^[12].

W 2017 oddział odwiedziło łącznie 48795 zwiedzających^[13].

W budynku Spichlerza mieszczą się także: archiwum fotograficzno-etnograficzne, biblioteka etnograficzna licząca ponad 4000 pozycji, archiwum kresowe i pracownie merytoryczne^[14].

Zobacz też

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
↑ ^a ^b Lud: organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Tom 72. Nakładem Towarzystwa Ludoznawczego, 1988, s. 366.
↑ ^a ^b Muzealnik. 2016. [dostęp 2018-02-28].
↑ StanisławS. Brzostowski StanisławS., Muzea w Polsce: przewodnik-informator, Wydawn. Zwia̜zkowe CRZZ, 1971, s. 49 .
↑ Muzeum Etnograficzne. InfoGdansk, 2017. [dostęp 2018-02-28].
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz, Małgorzata Omilanowska, Robert Pasieczny: Atlas zabytków architektury w Polsce. Wydawn. Nauk. PWN, 2001, s. 37. ISBN 83-01-13478-X.
↑ Spichlerz opacki. dawnaoliwa.pl. [dostęp 2018-02-28].
↑ ^a ^b Ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe w Oliwie. gdansk.pl.
↑ Zygmunt.Z. Iwicki Zygmunt.Z., Oliwa wczoraj i dziś : przewodnik po zabytkach katedry i byłego klasztoru, Gdańsk: Wydawn. Diecezji Pelplińskiej "Bernardinum", 2001, s. 231, ISBN 83-86557-07-9, OCLC 49327194 .
↑ Tablica pamiątkowa. kaszubi.pl. [dostęp 2018-02-28].
↑ Grażyna Antoniewicz. Półwiecze oliwskiego muzeum. „Pomerania: biuletyn Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Gdańsku”, s. 21-64, 2008. Powiela Spółdzielnia "Nowator".
↑ Muzeum Etnograficzne - Spichlerz Opacki [online] [dostęp 2018-02-28] (pol.).
↑ Muzeum Narodowe w Gdańsku: 162 137 zwiedzających. trojmiasto.wyborcza.pl, 2017. [dostęp 2018-02-27].
↑ Spichlerz Opacki. [dostęp 2018-02-27].