21 maja 1930 na wniosek Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Poznańskiego przyznano profesorowi Kazimierzowi Twardowskiemu stopień naukowy doktora honoris causa. Z uwagi na zły stan zdrowia, profesor przyjął wyróżnienie we Lwowie, dokąd to udała się delegacja z Poznania w składzie: prof. Jan Sajdak, prof. Ludwik Jaxa-Bykowski i prof. Stefan Błachowski (promotor). Doktorat wręczono 21 listopada 1932 w auli lwowskiego Uniwersytetu, w obecności rektora Adama Gerstmanna, senatu, przedstawicieli władz świeckich i duchownych, a także licznych studentów. W przemówieniach podkreślano istotną rolę uniwersytetów kresowych na obu krańcach odrodzonego państwa polskiego. Przypomniano doktoraty honoris causa przyznane przez poznański uniwersytet profesorom UJK (Oswald Balzer, Władysław Abraham, Edmund Porębowicz). W odpowiedzi na te wystąpienia prof. Twardowski wygłosił przemówienie zatytułowane O dostojeństwie Uniwersytetu, które pisał w 1931, a uzupełniał we wrześniu i listopadzie 1932. Sam nazwał je „rodzajem testamentu mego uniwersyteckiego”.
Uniwersytet Poznański opublikował mowę w 1933[1], w nakładzie 500 egzemplarzy (18 stron), z czego 100 na eleganckim papierze czerpanym. Reprint, wraz z tłumaczeniem angielskim (prof. Olgierd Adrian Wojtasiewicz) wydał UAM w 2011 w ramach obchodów 400-lecia tradycji uniwersyteckich w Poznaniu i dekady jubileuszowej UAM (2009–2019).
Budowa
Wykład dzieli się na 17 numerowanych akapitów o następujących treściach:
Wyrazy wzruszenia.
Charakter i rola doktoratu honoris causa.
Dochodzenie do prawdy obiektywnej jako źródło dostojeństwa Uniwersytetu.
Prawda obiektywna jako źródło pokoju i zażegnania konfliktów.
Niedocenianie roli nauki w Polsce, niedocenianie roli uniwersytetów.
Niezależność uniwersytetu podstawą jego bytu.
Uniwersytet nie może ulegać wpływom zewnętrznym.
Siła oddziaływania uniwersytetów na społeczeństwo.
Rola prawdy obiektywnej w kształtowaniu postaw studentów.
Rola profesorów i wykładowców.
Prawda obiektywna jako wyznacznik działania nauczyciela akademickiego.
Przynależność profesorów do organizacji ideologicznych wrogiem poszukiwania prawdy obiektywnej.
Władza, zaszczyty, ambicje i pieniądz przeszkodami w poszukiwaniu prawdy obiektywnej.
Brak aktywności pozanaukowej (społecznej) nie jest wadą badacza, bo wyniki jego pracy są wkładem w rozwój społeczeństwa.
Filozofia jako najważniejsza nauka pomagająca uzyskać przyjemność z dociekania prawdy.
Podziękowania za uzyskanie tytułu, który czyni profesora Twardowskiego ponaddzielnicowym, wspomnienie członkostwa w PTPN i ślubowanie pozostania wiernym ideałom nauki.
Przypisy
↑KazimierzK.TwardowskiKazimierzK., O dostojeństwie uniwersytetu, Poznań: Uniwersytet Poznański, 1933. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
Kazimierz Twardowski, O dostojeństwie Uniwersytetu – The majesty of the University – reprint wraz z notą biograficzną Małgorzaty Nowak, UAM, Poznań, 2011, ISBN 978-83-60961-05-6