Nocołazik

Nocołazik
Ningaui
M. Archer, 1975[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – nocołazik czerwonolicy (N. yvonnae)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Nadrząd

torbacze

Rząd

niełazokształtne

Rodzina

niełazowate

Podrodzina

grubogoniki

Rodzaj

nocołazik

Typ nomenklatoryczny

Ningaui timealeyi M. Archer, 1975

Gatunki

3 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nocołazik[2] (Ningaui) – rodzaj ssaków z podrodziny grubogoników (Sminthopsinae) w obrębie rodziny niełazowatych (Dasyuridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na suchych terenach Australii[3][4][5].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 4,8–8,1 cm, długość ogona 5,3–9,5 cm; masa ciała 3,5–14 g; samce są większe i cięższe od samic[4][6]. Prowadzą nocny tryb życia. Żywią się bezkręgowcami.

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1975 roku australijski paleontolog Michael Archer w artykule poświęconym nowemu rodzajowi i dwóm nowym gatunkom niełazowatych z suchych obszarów Australii Zachodniej, opublikowanym na łamach Memoirs of the Queensland Museum[1]. Jako gatunek typowy Archer wyznaczył (oryginalne oznaczenie) nocołazika małego (N. timealeyi).

Etymologia

Ningaui: aborygeńska nazwa Ningaui nadana maleńkim, mitologicznym istotom, które są owłosione, mają krótkie stopy i wychodzą tylko w nocy na polowanie, zaś upolowaną zdobycz spożywają na surowo; aluzja do bardzo małych rozmiarów, owłosienia, krótkich stóp (w porównaniu do pokrewnych grubogoników (Sminthopsis)) i nocnych nawyków nocołazików[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[8][3]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[2] Podgatunki[4][3][6] Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] Podstawowe wymiary[4][6]
(DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała) 		Status
IUCN[9]
Ningaui ridei M. Archer, 1975 nocołazik szary monotypowy Australia Zachodnia, Terytorium Północne, Queensland i Australia Południowa DC: 5,7–7,5 cm; DO: 5,9–7,1 cm; MC: 6,5–10,5 g  LC 
Ningaui yvonneae Kitchener, Stoddart & Henry, 1983 nocołazik czerwonolicy monotypowy południowa Australia Zachodnia, południowa Australia Południowa, południowo-zachodnia Nowa Południowa Walia i północno-zachodnia Wiktoria DC: 4,8–8,1 cm; DO: 5,3–7,1 cm; MC: 6–14 g  LC 
Ningaui timealeyi M. Archer, 1975 nocołazik mały monotypowy północno-zachodnia Australia Zachodnia DC: 5,6–7,6 cm; DO: 5,7–9,5 cm; MC: 3,5–9,5 g  LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski.

Przypisy

  1. ↑ a b Archer 1975 ↓, s. 239.
  2. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 8. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  3. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 68. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  4. ↑ a b c d e A. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 330–332. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  5. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ningaui. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
  6. ↑ a b c d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 47. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  7. ↑ Archer 1975 ↓, s. 243.
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-05-16]. (ang.).
  9. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-16]. (ang.).

Bibliografia