PROFILPELAJAR.COM

Mundżak indyjski
	Muntiacus muntjak
	(Zimmermann, 1780)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Rodzina	jeleniowate
Rodzaj	mundżak
Gatunek	mundżak indyjski
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mundżak indyjski^[3]^[4], mundżak^[5] (Muntiacus muntjak) – gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych^[6] zamieszkujący w Indiach, na półwyspie Indochońskim i archipelagu Sundajskim^[5].

Nazewnictwo

W polskiej literaturze zoologicznej gatunek Muntiacus muntjak był oznaczany nazwą „mundżak”^[5]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę „mundżak indyjski”, rezerwując nazwę „mundżak” dla rodzaju tych ssaków^[3].

Występowanie i biotop

Mundżak występuje w subtropikalnych lasach na południowym wschodzie Azji (Indie, półwysep Indochiński i archipelag Sundajski). Zasiedla lasy deszczowe i monsunowe oraz gęste zarośla, zwykle w pobliżu źródeł wody. Zidentyfikowano kilkanaście^[7] podgatunków, klasyfikacja jest jednak niepewna, przede wszystkim ze względu na krzyżówki międzygatunkowe. Mundżaki z Indii i Chin zostały wprowadzone do południowej Anglii w latach trzydziestych ubiegłego wieku, we Francji próby takie czynione były wielokrotnie (w latach 1891, 1953 i dalszych). Dokonywano introdukcji do lasów o gęstej roślinności. We Francji i Belgii mundżaki nie występują już w stanie naturalnym, posiadają je tylko niektóre zwierzyńce lub ogrody zoologiczne. Natomiast populacja w Wielkiej Brytanii nadal się utrzymuje, ich zasięg występowania powiększył się nawet na północ i wschód. W Europie nie występują inne populacje mundżaków w stanie dzikim.

Charakterystyka ogólna

Podstawowe dane
Długość ciała	89–135 cm
Wysokość w kłębie	40–65 cm
Długość ogona	13–23 cm
Masa ciała	15–35 kg
Dojrzałość płciowa	ok. 1 roku
Ciąża	ok. 180 dni
Liczba młodych w miocie	1
Długość życia

Wygląd

Mundżaki indyjskie mają krótkie kończyny i długi tułów. Samce posiadają krótkie (do 15 cm) poroże oraz wystające górne kły i są przeważnie większe od samic. Sierść szarobrunatna, krótka, spodem jaśniejsza. Na głowie występuje jaśniejsze ubarwienie na czole i wokół oczu. Długim językiem sięgają do kącików oczu.

Tryb życia

Gatunek wszystkożerny – zjadają rośliny, jaja ptaków i małe zwierzęta. Samica rodzi zwykle jedno, rzadziej dwa młode, które przebywają z nią do ok. 6 miesięcy. Dorosłe osobniki, poza okresem godowym, prowadzą samotniczy tryb życia.

Przed objęciem ochroną mundżaki indyjskie były poławiane dla mięsa.

Kariotyp

Garnitur chromosomowy mundżaka indyjskiego tworzy najmniejsza, z odnotowanych u ssaków, liczba chromosomów (2n=6, 7). 7 u samców a 6 u samic^[8]^[9]

Rozmnażanie

U mundżaków brak jest sprecyzowanego okresu rui. Ponowna kopulacja występuje w kilka dni po porodzie. Samice mogą w ten sposób rodzić młode co 7 miesięcy. Bliźnięta zdarzają się rzadko. W środowisku naturalnym śmiertelność mundżaków jest znaczna. Przyczyną są niesprzyjające warunki klimatyczne, ruch kołowy i wałęsające się psy.

Przypisy

↑ Muntiacus muntjak, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ R.J.R.J. Timmins R.J.R.J., J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W., S.S. Hedges S.S., Muntiacus muntjak, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-31] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 175. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b ^c Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Muntiacus muntjak. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 10 stycznia 2015]
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2008-06-09]. (ang.).
↑ Yang F, Müller S, Just R, Ferguson-Smith MA, Wienberg J.. Comparative chromosome painting in mammals: human and the Indian muntjac (Muntiacus muntjak vaginalis). „Genomics”. 39 (3), s. 396-401, 1997. ELSEVIER. ISSN 0888-7543. PMID: 9119378. (ang.).
↑ Wurster DH, Benirschke K.. Indian muntjac, Muntiacus muntjak: a deer with a low diploid chromosome number. „Science”. 168 (3937), s. 1364-1366, 1970. American Association for the Advancement of Science. ISSN 1095-9203. PMID: 5444269. (ang.).

Bibliografia

Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.
Jackson, A. 2002.: "Muntiacus muntjak" (On-line), Animal Diversity Web.. [dostęp 2007-11-24]. (ang.).
Łowiectwo-Encyklopedia, Akademia Francuska Delta