Monaster św. Mikołaja – prawosławny klasztor w Obyczu, funkcjonujący między XIV a XVII stuleciem i ponownie w latach 1923–1953.
Prawosławny męski klasztor w Obyczu działał od XIV w.[1], wskazywana jest dokładna data 1368 jako moment powstania wspólnoty[2]. Monaster przetrwał do 1605, gdy został całkowicie zniszczony przez Tatarów. Na jego miejscu został otwarty klasztor unicki, który szybko zakończył działalność[2]. Prawosławny męski klasztor w Obyczu odnowił swoją działalność w XIX w., ale przed 1918 został ponownie zamknięty[1].
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny otworzył monaster św. Mikołaja przy parafialnej cerkwi w Obyczu w lutym 1923. Powodem tej decyzji była rewindykacja monasteru św. Mikołaja w Dubnie, rozmieszczonego w obiektach dawnego klasztoru franciszkańskiego zamkniętego w XIX w. z polecenia carskiej administracji. Polscy biskupi prawosławni uznali zasadność decyzji o rewindykacji tych budynków i przenieśli zamieszkujące je mniszki najpierw do skitu św. Jerzego na Kozackich Mogiłach, a po dwóch latach właśnie do Obycza[1]. Monaster został rozlokowany w kompleksie zabudowań w uroczysku Tataryniec za wsią. Składał się on z parafialnej cerkwi z 1809, dwóch drewnianych budynków mieszkalnych oraz kilku obiektów gospodarczych. Według danych z 1934 mniszki dysponowały 62 hektarami ziemi. Utrzymywały się z pracy w gospodarstwie oraz w pracowni rękodzieła[1]. Przy monasterze funkcjonował przytułek dla piętnastu prawosławnych osieroconych dziewczynek[1].
Monaster funkcjonował w okresie międzywojennym bez przeszkód, mimo kilkakrotnie wyrażanych przez wojewodę wołyńskiego zastrzeżeń co do samego faktu jego istnienia. Wojewoda był zdania, że prawosławne duchowieństwo jest niechętne państwu polskiemu i dlatego nowy klasztor w Obyczu nie powinien zostać otwarty. Mimo to monaster przetrwał, a także zachował swój majątek ziemski, który w pierwotnych planach miał podlegać parcelacji. Z uwagi na nie najlepszą sytuację materialną wspólnoty, była ona w mniejszym stopniu niż inne klasztory prawosławne na Wołyniu zobowiązana do partycypowania w kosztach utrzymania seminarium duchownego w Krzemieńcu, szkoły duchownej przy monasterze w Dermaniu, Synodu Biskupów i konsystorza diecezji wołyńskiej[1]. W 1925 w monasterze przebywało dwanaście mniszek i 27 posłusznic. W 1936 liczba ta wzrosła do 21 mniszek, 31 posłusznic i dwóch mnichów[1]. Przełożoną klasztoru była w 1931 ihumenia Eugenia (Bataszowa)[3], w 1938 – ihumenia Maria (Tinkowa)[4]. Był to drugi pod względem liczby mniszek prawosławny żeński klasztor w międzywojennej Polsce, po monasterze w Korcu[5].
Klasztor został w 1953 zamknięty. Zamieszkujące go mniszki zostały przeniesione do monasteru Objawienia Pańskiego w Krzemieńcu, z którego z kolei usunięto zamieszkujących go wcześniej mnichów, dzieląc wspólnotę[6].
Przypisy
Linki zewnętrzne
