PROFILPELAJAR.COM

Mistrz L.Cz.
	; Chrystus przed Piłatem (ok. 1500)
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	gotyk międzynarodowy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mistrz L.Cz. (Mistrz Ołtarza Strachego lub Lorenz Katzheimer) – anonimowy niemiecki malarz późnogotycki, aktywny w drugiej połowie XV wieku, pochodzącego z Bambergu.

Jego nazwa pochodzi od sygnatur widniejących na dziesięciu z jego dwunastu zachowanych sztychów. Alternatywna nazwa odnosząca się do jego obrazów pochodzi od powstałego około 1500 roku ołtarza pasyjnego, obecnie rozproszonego po różnych kolekcjach. Jego pochodzenie jest nieznane; uważano go za malarza górnoniemieckiego, górnoreńskiego, czy ratyzbońskiego.

Identyfikacja artysty

XIX wieczni uczeni na podstawie monogramu L.Cz. identyfikowali anonimowego mistrza z holenderskim złotnikiem o imieniu Corneliszoon a literka „z” miał być skrótem od niderlandzkiego słowa „zoon” (syn). Teoria ta została odrzucona na rzecz innej, identyfikującej go z ojcem Lucasa Crancha Starszego. Gdy odkryto prawdziwe nazwisko ojca wielkiego mistrza – Hans Maler, teoria ta została odrzucona przez większość naukowców; ojciec Crancha nigdy nie używał swojego nazwiska^[1]. Obecnie panuje przekonanie, iż Mistrz L.Cz. jest tożsamy z Mistrzem Ołtarza Strachego, autora czterech ołtarzy pasyjnych a tym samym z Lorenzem Katzheimerem, malarzem z Bambergu, krewnym Wolfganga Katzheimera starszego^[2]

Rozwój artystyczny

Monogram Mistrza L. Cz. na grafice Kuszenie Chrystusa

Na podstawie grafik jego autorstwa, dziesięciu sygnowanych i dwóch datowanych, można prześledzić jego rozwój artystyczny. W pierwszych pracach widoczne są wpływy Mistrza Księgi Domowej i Martina Schongauera oraz Schongauera Niderlandczyka. Najwcześniejsza grafika Dama ze służącą na łące pochodzi z lat 1480–85. Brak na niej przestrzeni, postacie są ujęte płasko w izolacji od siebie, układ fałd jest sztywny. Kolejne grafiki mają już bardziej szczegółowo przedstawione krajobrazy, na tle których prezentują się żywsze postacie. Przykładem tego mogą być grafiki Dwie kobiety na moście i Święty Jerzy ze smokiem. W kolejnych grafikach artysta wyraźnie eksperymentuje z integracją postaci z tłem krajobrazu (Poskromienie jednorożca przez Pannę); z tego samego okresu pochodzi jedyny datowany sztych pt. Św. Piotr i Paweł z chustą Weroniki. Do najbardziej zaawansowanych prac należą dwie ostatnie grafiki: Kuszenie Chrystusa i Wjazd do Jerozolimy. Obie charakteryzują się różnorodnymi efektami tekstury. Pierwsza była wzorowana na kompozycjach prac Michaela Pachera i Mistrza ES a wizerunek szatana przypomina demona Martina Schongauera z Kuszenia św. Antoniego. Na demonie Mistrza L.Cz. wzorował się Albrecht Dürer tworząc grafikę Król, Śmierć i Diabeł^[3]^[4].

Przypisywane prace

Obrazy

Ołtarz pasyjny
- Góra Oliwna – ok. 1500, kwatera środkowa, Darmstadt
- Chrystus przed Piłatem – skrzydło boczne; 78 x 60 cm. Gemäldegalerie, Berlin
- Biczowanie – skrzydło boczne; Paryż
- Niesienie krzyża – skrzydło boczne; Norymberga
- Ukrzyżowanie – skrzydło boczne; Monachium^[5]

Grafiki

Tytuł	Rok powstania	Technika	Wymiary
Dama ze służącą na łące	ok. 1480–85	rycina
Dwie kobiety na moście	ok. 1485–90	rycina	51 x 40 mm
Św. Jerzy ze smokiem	ok. 1485–90	rycina	99 x 125 mm
Madonna z dzieciątkiem w oknie koronowana przez dwóch aniołów	ok. 1485–90	rycina
Ucieczka do Egiptu	ok. 1490	rycina
Poskromienie jednorożca przez Pannę	datowana 1492	rycina
Ukrzyżowanie	ok. 1490–92	rycina	ok. 60 mm
Madonna Karmiąca	ca. 1490–92	Engraving	ok. 60 mm
Św. Piotr i Paweł z chustą Weroniki	1497	rycina
Św. Katarzyna	ok. 1497	rycina
Wjazd do Jerozolimy	ok. 1500	rycina	221 x 168 mm
Kuszenie Chrystusa	ok. 1500	rycina	226 x 169 mm

Przypisy

↑ An Engraving by the Master LCz Louise S. Richards The Bulletin of the Cleveland Museum of Art Vol. 43, No. 2, Part I (Feb., 1956), pp. 26-29 Published by: Cleveland Museum of Art w: jstor.org
↑ A Drawing by Master LCz, Alan Shestack The Burlington Magazine Vol. 108, No. 760 (Jul., 1966), pp. 364+366+369 Published by: The Burlington Magazine Publications Ltd. za: jstor.org
↑ Hütt 1985 ↓, s. 63.
↑ Hutchison 1993 ↓, s. 27-28.
↑ Obraz on-line

Bibliografia

Wolfgang Hütt: Niemieckie malarstwo i grafika późnego gotyku i renesansu. Warszawa: PWN, 1985. ISBN 83-01-04621-X.
Jane Campbell Hutchison: Master LCz. Cincinnati: Cincinnati Art Museum, 1993. ISBN 0-931537-15-0.