Mihály Mosonyi

Mihály Mosonyi
Ilustracja
Portret Mihálya Mosonyiego, mal. József Borsos
Imię i nazwisko

Michael Brand

Data i miejsce urodzenia

14 września 1814
Boldogasszony

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

31 października 1870
Peszt

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Multimedia w Wikimedia Commons

Mihály Mosonyi, właśc. Michael Brand[1][2] (ur. 14 września 1814 w Boldogasszony, zm. 31 października 1870 w Peszcie[1][2]) – węgierski kompozytor.

Życiorys

Pochodził z rodziny niemieckojęzycznej[1]. Jako dziecko uczył się gry na organach i instrumentach dętych[1][2], zastępował też kantora w Boldogasszony[1]. W 1825 roku został zatrudniony w biurze parafialnym w Magyaróvár, gdzie uczył się muzyki przepisując ćwiczenia fortepianowe Johanna Nepomuka Hummla[1][2]. Około 1832 roku podjął naukę u Károlya Turányiego w Preszburgu[1][2]. W latach 1835–1842 uczył gry na fortepianie na dworze księcia Pétera Pejachevicha w Rétfalu, jednocześnie dokształcając się z podręczników Antonína Rejchy[1][2]. W tym czasie zaczął komponować także pierwsze utwory, w 1842 roku osiadł w Peszcie, gdzie rok później miało miejsce prawykonanie jego Uwertury i I Symfonii[1][2].

Uczestniczył w rewolucji węgierskiej 1848 roku[1]. Przyjaźnił się z Ferencem Lisztem[2], na którego prośbę napisał w 1856 roku Offertorium i Gradule do jego Missa solemnis, skomponowanej na uroczystość konsekracji Bazyliki Ostrzyhomskiej[1]. Zaangażowany w narodowy ruch węgierski, w 1859 roku zmienił swoje niemieckobrzmiące nazwisko na węgierskie Mosonyi, utworzone od nazwy rodzinnego hrabstwa Moson[1][2]. Od 1860 roku publikował na łamach założonego przez Kornéla Ábrányiego czasopisma „Zenészeti Lapok”, gdzie propagował ideę stylu narodowego[1]. W 1865 roku gościł na prapremierowym przedstawieniu Tristana i Izoldy Richarda Wagnera w Monachium, w tym samym roku zagrał na kontrabasie podczas prapremiery Die Legende von der heiligen Elisabeth Ferenca Liszta w Peszcie[1]. Po śmierci kompozytora Liszt uczcił jego pamięć utworem Mosonyis Grabgeleit[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 2 symfonie (I D-dur 1844, II a-moll 1856)
  • Uwertura h-moll (1842)
  • Koncert fortepianowy e-moll (1844)
  • fantazja A honvédek (1860)

Utwory kameralne

  • Sekstet na 2 skrzypiec, 2 altówki i 2 wiolonczele (1844)
  • 7 kwartetów smyczkowych (przed 1844)
  • Grand nocturne na trio fortepianowe (1845)
  • Trio fortepianowe (1851)

Utwory fortepianowe

  • Drei Klavierstücke (1855)
  • Zwei Perlen (1856)
  • Pusztai élet (1857)
  • Magyar gyermek világ (1859)
  • Hódolat Kazinczy Ferenc szellemének (1859)
  • Magyar zeneköltemény (1860)
  • Gyászhangok Széchenyi István halálára (1860)
  • Tanulmányok zongorára, a magyar zene előadás képzésére (1860)

Opery

  • Kaiser Max auf der Martinswand (1857, niewystawiona)
  • Szép Ilonka (wyst. Peszt 1861)
  • Álmos (wyst. Budapeszt 1934)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 382–383. ISBN 83-224-0656-8.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2521. ISBN 0-02-865529-X.

Linki zewnętrzne