PROFILPELAJAR.COM

Michał Maliszewski OSB
Michał Godziemba Maliszewski
	Divina providenta
	Frustra vivit qui nemini prodest; Na próżno żyje ten, kto nikomu nie przynosi pożytku
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	ok. 1560 ; Maliszewo
Data i miejsce śmierci	1608 ; Święty Krzyż
	Sekretarz króla Polski Zygmunta III
Okres sprawowania	przed 1608
	Opat komendatoryjny klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu
Okres sprawowania	w latach 1595–1608
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Benedyktyni
Śluby zakonne

Michał Maliszewski herbu Godziemba (ur. ok. 1560, zm. 1608) – opat komendatoryjny benedyktynów na Św. Krzyżu z woli Zygmunta III. Profesję zakonną złożył w roku 1595 urząd pełnił do 1608 roku^[2]^[3].

Życiorys

Był sekretarzem królewskim i powiernikiem króla Zygmunta III w sprawach poselstw zagranicznych, bywalcem dworów krajowych i zagranicznych, znał kilka języków.

Pochodził ze starej kujawskiej rodziny, która nazwisko wzięła od wsi Maliszewo, w ziemi dobrzyńskiej. Jakób (Jakusz) z Maliszewa, cześnik kujawski 1368 r., i Lutko z Maliszewa 1434 r. cytowani byli w Kodeksie Ryszczewskiego^[4].

Ojciec Stanisław, sędzia grodzki bobrownicki w 1564 r. a następnie sędzia ziemski dobrzyński w 1598 r., miał synów, Michała, opata Benedyktynów Świętokrzyskich i Jana^[4].

Życie zakonne

Michał Maliszewski był pierwszym opatem komendataryjnym narzuconym mnichom świętokrzyskim przez króla^[a].

Mimo że takiego obowiązku nie miał śłuby zakonne złożył obejmując opactwo. Okazał się być sprawnym administratorem, w latach 1596–1601 wykonując zalecenie wizytatora biskupa Jerzego Radziwiłła z 1593 r., funduje i uposaża na przedmieściu Nowej Słupi pod Łyścem szpital i kościół ś. Michała^[5]^[6]^[7]. Każe pisać kronikę klasztorną - Wojciech Ruffin. Reformuje zgromadzenie, porządkuje ekonomię dóbr klasztornych i włości dziesięcinnych.

Był mecenasem sztuki gromadził i kupował szczególnie piękne i kunsztownie wydane dzieła autorów zagranicznych. Interesował się literaturą prawniczą, którą gromadził na Świętym Krzyżu.

Ze zbiorów Michała Maliszewskiego pochodzą księgi niemieckiego uczonego, szczególnie w zakresie matematyki i astronomii, znawcy dzieł Archimedesa, a równocześnie teologa, kardynała i biskupa Brixen Nicolausa de Cusa (1401-1464)^[b].

Uwagi

↑ Komenda uderzała w podstawy benedyktyńskich ideałów. Reguła przewiduje, że opat wybrany ze zgromadzenia jest reprezentantem Boga, a przede wszystkim ojcem. Komendytariuszów nadano i w innych opactwach i tak w 1587 r. Stanisława Gembarta w Płocku, w 1595 r. Michała Maliszewskiego na Świętym Krzyżu, w 1598 r. Stanisława Gomolińskiego w Sieciechowie, w 1604 r. Stanisława Sułowskiego w Tyńcu i Jakuba Łempickiego w Lubiniu, wreszcie w 1608 r. Andrzeja Wilczyńskiego w Mogilnie.
↑ Książka po śmierci opata, przeszła na własność klasztoru o czym świadczy zapis rękopiśmienny na karcie tytułowej.„Ex Bibliotheca Mon[aste]rij S[anctae] Crucis in Caluo Monte” dopisane inną ręką “ Congreg[ationis] Ben[e]d[ictinae] Polonae”.
Na książce widnieje jego superekslibris naklejony na okładce, odbity na kawałku skóry barwionej czerwono - herb Godziemba z infułą opacką, po bokach tłoczenia: M[ichael] M[aliszewski] A[bbas] S[anctae] C[rucis]. W otoku zamieszczona jest łacińska dewiza : „Frustra vivit qui nemini prodest” (Na próżno żyje ten, kto nikomu nie przynosi pożytku).

Przypisy

↑ Gacki ↓, s. 153.
↑ Komenda i jej przezwyciężenie (wiek XVII do XVIII). [dostęp 2014-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
↑ Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859. [dostęp 2014-09-16].
↑ ^a ^b Uruski ↓, s. 163.
↑ S. Grocholski, Lavacrum animae..., Cracoviae 1601,
↑ Gacki ↓, s. 90.
↑ Jonston ↓, s. III/1 88-8v.

Bibliografia

Komenda i jej przezwyciężenie (wiek XVII do XVIII). [dostęp 2014-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859.
SewerynS. Uruski SewerynS., Rodzina Herbarz Szlachty Polskiej, t. X, Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolfa, 1913, s. 392 .
Józef Gacki: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. Wyd. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2006: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. ISBN 83-7442-389-7.
JerzyJ. Jonston JerzyJ., Annales Archicoenobii Calvo-Montani..., t. I-III, [w:] Lefebvre, t. II-IV.