Medzilaborce

Widok spod cerkwi na główną ulicę miasteczka
Herb Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Powiat	Medzilaborce
Burmistrz	Vladislav Višňovský[1]
Powierzchnia	47,48[2] km²
Wysokość	326 m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	5 747[3] 121,66[4] os./km²
Nr kierunkowy	+421 57
Kod pocztowy	06801
Tablice rejestracyjne	ML
Położenie na mapie kraju preszowskiego Medzilaborce
Położenie na mapie Słowacji Medzilaborce
49°16′18″N 21°54′15″E/49,271667 21,904167
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Medzilaborce (rusiń. Меджілабірці, Medżiłabirci, węg. Mezőlaborc) – miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w historycznym regionie Zemplin.

Medzilaborce leżą na wysokości 326 m n.p.m. na południowych stokach Niskiego Beskidu, nad rzeką Laborec. Liczba mieszkańców miasta wynosi 6809 osób [2011], powierzchnia – 47,48 km². Dzielnice miasta to Medzilaborce (centrum), Borov i Vydraň.

Przez Medzilaborce przebiega droga lokalna nr 559 od granicy na Przełęczy Radoszyckiej. 11 km na południe od granicy z drogą tą łączy się droga lokalna nr 575 ze Stropkova. Przez miasto przebiega również międzynarodowa linia kolejowa Sanok – Humenné ze stacją kolejową Medzilaborce i przejściem granicznym w Łupkowie na Przełęczy Łupkowskiej. Do najbliższej polskiej miejscowości jest stąd 12 km. Do pierwszego większego miasta (Sanok) – 55 km.

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1543, gdy włączono je do włości węgierskiej magnackiej rodziny Drugethów. Prawa miejskie zostały nadane w 1964, kiedy to również przyłączono do Medzilaborec kilka wsi. Region, w którym leżą Medzilaborce – Górny Zemplin – jest uważany za najuboższą część Słowacji. Oficjalny wskaźnik bezrobocia w mieście wynosi 20,63%. Wśród mieszkańców miasta przeważają Rusini, mieszkają tu także Słowacy i Cyganie. Ludność jest wyznania greckokatolickiego, rzymskokatolickiego i prawosławnego. Miasto stanowi ośrodek narodowego ruchu rusińskiego, odbywają się tu coroczne festiwale kultury rusińskiej i ukraińskiej.

Miasto składa się z domków jednorodzinnych i osiedli bloków mieszkalnych, jest tu również kilka niewielkich zakładów przemysłowych. Medzilaborce są znane przede wszystkim z galerii sztuki nowoczesnej, mieszczącej się w miejscowym domu kultury, w której prezentowane są prace Andy’ego Warhola oraz jego braci Paula i Jamesa. Rodzina Warholów przed emigracją do USA mieszkała we wsi Miková (17 km na zachód od miasta). Muzeum zostało otwarte staraniem miejscowej społeczności rusińskiej w 1991. Poza tym w mieście warte obejrzenia są dwie cerkwie: prawosławna (pw. Świętego Ducha, wzniesiona w 1949 w stylu staroruskim) i greckokatolicka (św. Bazylego Wielkiego z XVIII wieku).

Istnieje połączenie kolejowe z Sanokiem i Rzeszowem (soboty i niedziele)^[5].

Miasto Medzilaborce ma największą tradycję w przemyśle szklarskim i maszynowym.

W przemyśle szklarskim od 1970 roku działał oddział czeskiego Jablonexu, który zatrudniał do 600 osób. Po prywatyzacji spółki oddział został zlikwidowany. Glass LPS jest następcą 45-letniej tradycji szklarstwa w Medzilaborcach i nadal produkuje elementy oświetlenia z kryształu i kryształowe żyrandole.

Przemysł maszynowy w Medzilaborcach rozpoczął Transporta, później Vihorlat, który zatrudniał 1200 pracowników. Prywatyzacja i kryzys w przemyśle maszynowym przyczyniły się do upadku fabryki. Obecnie działające przedsiębiorstwa maszynowe to Kovostroj i Labstroj.

Ważni pracodawcy:

• Glass LPS
• Kovostroj
• Labstroj

Zatrudnienie:

Urząd Pracy w Stropkovie w 2009 poinformował, że w powiecie Medzilaborce stopa bezrobocia osiągnęła 20,10%. W 2012 r. stopa bezrobocia sięgnęła prawie 23%.

• Zagórz
• Kozienice

 Osobny artykuł: Przejście graniczne Radoszyce-Palota.

• Medzilaborce: muzeum sztuki nowoczesnej (słow.)
• Andy Warhol na Słowacji. slovakia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-12)]. (ang.).
• Laborecko (słow.)