Lilia Henry’ego

Lilia Henry’ego
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

liliowce

Rodzina

liliowate

Rodzaj

lilia

Gatunek

Lilia Henry’ego

Nazwa systematyczna
Lilium henryi Baker
Gard. Chron. III, 1888(2): 660 1888[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Podgatunek Lilium henryi var. citrinum
Lilia ‘Black Beauty’, mieszaniec L. henryi × L. speciosum[4]

Lilia Henry’ego (Lilium henryi Baker) – gatunek byliny cebulowej z rodziny liliowatych. Występuje w południowo-środkowych Chinach, w prowincjach Kuejczou, Hubei i Jiangxi[5]. Uprawiany jako roślina ozdobna. Nazwa gatunkowa upamiętnia jego odkrywcę, irlandzkiego botanika Augustine Henry (1857–1930)[6].

Morfologia

Organy podziemne
Ciemnopurpurowa[7] cebula o średnicy do 7 cm[8]. Na podziemnej części pędu wyrastają cebulki przybyszowe[9].
Łodyga
Naga, purpurowo nakrapiana, z cebulkami przybyszowymi w kątach niektórych liści, osiągająca do 100–200(300) cm[8].
Liście
Dwupostaciowe: górne owalne o długości 2–4 cm i szerokości 1,5–2,5 cm, niższe podłużne, lancetowate o długości 7,5–15 cm i szerokości 2–2,7 cm[5]. Grube, błyszczące, nagie lub z rzadka owłosione na nerwach od spodu[8].
Kwiaty
Kwiatostanem jest grono, złożone z 2–20 zwieszonych, bezwonnych kwiatów[8], zebranych po dwa na każdej osi bocznej[5]. Niezróżnicowany na kielich i koronę okwiat składa się z sześciu pomarańczowych, mocno wywiniętych na zewnątrz, lancetowatych, mierzących 5–8 cm na 1–2 cm listków z krótkim paznokciem[8][5]. Przy nasadzie listków okwiatu zielone miodniki, którym towarzyszą rzadkie, ciemne plamki i długie brodawki[8][5]. Pręciki 4,5–5 cm długie, z pomarańczowymi pylnikami o długości 1,2–1,7 cm; szyjka słupka długości ok. 5 cm, zalążnia ok. 1,5 cm[8][5].
Owoc
Podłużna torebka długości 4–4,5 cm i szerokości ok. 3,5 cm[5].
  • Pokrój
    Pokrój
  • Kwiat
    Kwiat
  • Brodawki wzdłuż miodników
    Brodawki wzdłuż miodników

Biologia i ekologia

Bylina cebulowa, kwitnie w czerwcu i lipcu[8] lub w sierpniu[10][6]. Siedliskiem są stoki górskie na wysokości od 700 do 1100 m. n.p.m., porośnięte świetlistymi lasami, zaroślami lub ziołoroślami[5][8]. Kwiaty są autosterylne – wymagają zapalenia krzyżowego[11]. Nasiona kiełkują epigeicznie (nadziemnie) i wolno[12]. Liczba chromosomów 2n = 24[5].

Wyróżniany jest podgatunek Lilium henryi var. citrinum Wallace[3], o żółtozielonych kwiatach[13].

Uprawa

Lilia Henry'ego jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogrodach i parkach. W wyniku krzyżowania z innymi liliami powstało wiele mieszańców o zróżnicowanej barwie kwiatów.[14]

Wymaga podłoża zasadowego i głębokiego sadzenia cebul[10]. Jest stosunkowo łatwa w uprawie[8], dość odporna na choroby, choć mogą u niej występować mozaika wirusowa, zgnilizna cebul, szara pleśń[6] oraz rdza lilii, wywołana przez Uromyces lilii[15]. W przypadku chorób wirusowych może przetrwać wiele lat mimo bycia nosicielem[16]. Mrozoodporność: strefa 5[8].

Można ją rozmnażać wegetatywnie, oddzielając powstające na podziemnym odcinku pędu cebulki przybyszowe[17], lub otrzymując nowe cebule z łusek oddzielonych od cebuli matecznej[10]; a także generatywnie, przy czym nasiona wysiewać należy tuż po zbiorze, w przeciwnym razie czas kiełkowania może się wydłużyć nawet do roku[12].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2015-03-15] (ang.).
  3. ↑ a b Lilium henryi Baker. ThePlantList. [dostęp 2017-07-16].
  4. ↑ Lilium 'Black Beauty'. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2017-07-16].
  5. ↑ a b c d e f g h i Henry's Lily - Lilium henryi. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-07-16].
  6. ↑ a b c Lilium henryi. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2017-07-16].
  7. ↑ K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 12. ISBN 83-09-01528-3.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k B. Grabowska, T. Kubala: Lilie. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 42. ISBN 978-83-7506-506-0.
  9. ↑ B. Grabowska, T. Kubala: Lilie. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 33. ISBN 978-83-7506-506-0.
  10. ↑ a b c K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 27. ISBN 83-09-01528-3.
  11. ↑ K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 83-84. ISBN 83-09-01528-3.
  12. ↑ a b K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 99-100. ISBN 83-09-01528-3.
  13. ↑ Species Lilium, Species Lily Lilium henryi var. citrinum. Dave's Garden. [dostęp 2017-07-16].
  14. ↑ W. Mölzer: Kwitnący ogród. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 142. ISBN 83-09-00613-6.
  15. ↑ K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 186. ISBN 83-09-01528-3.
  16. ↑ K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 191. ISBN 83-09-01528-3.
  17. ↑ K. Mynett: Lilie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1992, s. 107. ISBN 83-09-01528-3.